Πολιτικά άστρα ή πολιτικοί αστερίσκοι;

Η αεργία ως επαγγελματική προϋπόθεση της πολιτικής καριέρας. Μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος στελεχώνεται από ανθρώπους που δεν έχουν καμιά εργασιακή εμπειρία, δεν έχουν διαβιώσει ούτε μια μέρα στη βιοποριστική ανασφάλεια, δεν έχουν απολυθεί ποτέ ή δεν φοβήθηκαν ποτέ καμιά απόλυση-απόρριψη. Δεν τους έχει κακομιλήσει ποτέ κανένας συνεργάτης, προϊστάμενος (πιεσμένος συχνά κι ο ίδιος από κάποιον άλλον), δεν έχουν νιώσει ποτέ κανένα δίλημμα που να συσχετίζει την προσωπική αξιοπρέπεια με την απόλυση και την εργασιακή συνέχεια με τη σιωπή.

Και οι δύο ηθικές ζώνες είναι εξαιρετικά επιδραστικές στη διαμόρφωση του χαρακτήρα κάποιου. Δεν έχει συμβεί σε όλους, σίγουρα έχει συμβεί σε διπλανούς μας. Καμιά φορά το να σου ρίξουν το φταίξιμο για το λάθος ή την αργοπορία, το να φανείς εσύ ο ένοχος για να αθωωθεί κάποιος άλλος, αγγίζει τα όρια της ταπείνωσης, της προσωπικής μείωσης, σίγουρα της πίκρας, την οποία πρέπει να διαχειριστείς. Μια τέτοια δύσκολη, αντιφατική, άνιση διαβίωση, μια επαγγελματική εμπειρία «κινδύνων», εκπαιδεύει. Κατανοείς τον άλλον βαθύτερα, διαβλέπεις το μείζον, παίρνεις αποφάσεις που ενσωματώνουν την αντίθετη άποψη, μειώνεις τον εγωισμό, την οίηση. Μαθαίνεις να συνθέτεις όχι μόνο τη δουλειά σου με τη δουλειά των άλλων, αλλά τον εγωισμό σου με τον εγωισμό, τις κρυμμένες ευαισθησίες, τα συμπλέγματα των άλλων. Μεγάλη εκπαιδευτική εμπειρία.

Στα κόμματα, η σύνθεση δεν είναι η δημιουργία ενός εσωκομματικού γκρι (μιξάρουμε όλες τις αποκλίνουσες θέσεις και παράγουμε ένα πολιτικό τίποτα) αλλά μια υψηλή πράξη αναγωγής (οι επιμέρους απόψεις πρέπει να  συντεθούν σε μια ευρύτερη, περιέχουσα ποιότητα). Η εργασιακή εμπειρία σε κάνει πιο διορατικό, πιο ευαίσθητο, βλέπεις τα άτυπα σημάδια στον συνομιλητή σου όταν σκοτεινιάζει το βλέμμα, όταν προσπαθεί να πει κάτι εύκολα αποδεκτό, φοβούμενος την απόρριψη, όταν έχει κάνει τη μικρή αμαρτία και αναπτύσσει στρατηγικές απόκρυψης. Μέσα από τη τύρβη της δουλειάς καταλαβαίνεις καλύτερα τη μεγάλη, διαπολιτική ομάδα των αποκλεισμένων. Η πλειοψηφία δεν έχει άκρες. Είναι «άστεγη», νιώθει κατά κάποιον τρόπο αποκλεισμένη. «Πώς τρύπωσε αυτός; Ποιος τον έβαλε;». Συνηθισμένη, μάταιη απορία. Το κοινωνικό ενέργημα που παράγει το βίωμα του αποκλεισμού είναι πάρα πολύ ισχυρό. Ο τρόπος εγγραφής, αντίδρασης ανθρώπων που έχουν βρει κλειστές πόρτες, απομονωθεί, υπαξιολογηθεί, είναι πολύ έντονος. Καταλαβαίνεις την οδύνη, το μίσος του αποσυνάγωγου, αυτού που δεν ήταν επιδέξιος ή γόνος κάποιας δυναστείας (κομματικής, οικογενειακής), κανίβαλος ή καπάτσος. Η τρικυμιώδης βιοποριστική εμπειρία είναι βασικός μηχανισμός κατανόησης και αυτοκατανόησης.

Συχνά μια τέτοια θέση, που επικρίνει την αεργία, την εργασιακή παρθενία σημαντικού μέρους του πολιτικού προσωπικού, ενοχοποιείται ως λαϊκισμός. Εντούτοις μεγάλο μέρος της ανεπάρκειας, της επαγγελματικής, παραγωγικής ανεπάρκειας του πολιτικού συστήματος, νομίζω, οφείλεται και στην υστέρηση εργασιακής (και εντέλει διανοητικής) καλλιέργειας. Και σε μια χώρα όπου το πολιτικό σύστημα αποτελεί την κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή, σε αντίθεση με χώρες ισχυρής παραγωγικής βάσης, όπου «σπρώχνονται», διαμορφώνονται τα δημόσια πράγματα και από τους μεγάλους παραγωγικούς πυλώνες, σε μια χώρα πολιτικής υπερανάπτυξης – πάχυνσης θα έλεγα – όπως η δική μας παίζει μεγάλο ρόλο η (διαφεύγουσα) εργασιακή εμπειρία.

Αφορμή μου δίνουν τα βιογραφικά πορτρέτα, προφίλ που αποθεώνονται ως πολιτικά άστρα. Που ενδεχομένως θα μετεξελιχθούν. Από άστρα,ίσως γίνουν πολιτικοί αστερίσκοι.