Νέα ΚΑΠ – Πώς συμβάλλει στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών της ΕΕ

Η φτώχεια και η εγκατάλειψη της γης θα ήταν πιο έντονες  αν δεν υπήρχε η Κοινή Αγροτική πολιτική (ΚΑΠ). Ωστόσο ο διοικητικός φόρτος περιορίζει την αποτελεσματικότητα της στήριξης της ΚΑΠ στις αγροτικές περιοχές.

Η αξιολόγηση του αντίκτυπου της ΚΑΠ στην εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η ΚΑΠ συμβάλλει στην ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές, μειώνοντας τις κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού αποκλεισμού.

Με βάση μια μελέτη υποστήριξης εξωτερικής αξιολόγησης, απαντήσεις σε δημόσια διαβούλευση αλλά και πρόσθετη ανάλυση που διεξήγαγε η Επιτροπή, η αξιολόγηση σχετίζεται με το μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, το οποίο στοχεύει στην αξιοποίηση των περιοχών αυτών αλλά και την αντιμετώπιση της φτώχειας και την περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες.

Η αξιολόγηση δείχνει ότι τα μέτρα της ΚΑΠ είναι συνολικά αποτελεσματικά για την περαιτέρω ισόρροπη ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, συμβάλλοντας στο 50% σχεδόν του αγροτικού εισοδήματος στις πιο οριακές και απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων αλλά και στην αύξηση της παραγωγικότητας.

Ενώ η ΚΑΠ είναι αποτελεσματική στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και στην υποστήριξη της συντήρησης των εκμεταλλεύσεων σε αγροτικές περιοχές, η άνιση κατανομή της στήριξης περιορίζει την αποτελεσματικότητα της ΚΑΠ στη μείωση των οικονομικών διαφορών μεταξύ των γεωργών και των διαφόρων περιοχών.

Η στήριξη της ΚΑΠ έχει σημαντικό δευτερογενές αποτέλεσμα στην ευρύτερη αγροτική οικονομία, ειδικά σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, κυρίως χάρη στο LEADER και τη στήριξη για βασικές υπηρεσίες και την ανανέωση των χωριών σε αγροτικές περιοχές που στοχεύουν στον ευρύτερο αγροτικό πληθυσμό. Η χρηματοδότηση της ΚΑΠ δημιουργεί επίσης ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και απασχόληση σε αγροτικές περιοχές σε ολόκληρη την ΕΕ, συμβάλλοντας στην ανανέωση των γενεών.

Η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι η φτώχεια, η εγκατάλειψη γης και η παρακμή της υπαίθρου θα ήταν πιο έντονες απουσία της ΚΑΠ, υπογραμμίζοντας μια σαφή προστιθέμενη αξία της ΕΕ.

Ωστόσο, η ελκυστικότητα των αγροτικών περιοχών, ειδικά για τους νέους αγρότες, εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τις υποδομές και τις υπηρεσίες μεταφορών και επικοινωνιών, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές.

Η αξιολόγηση διαπιστώνει επίσης, ότι η υπερβολική διαχείριση που σχετίζεται με την εφαρμογή των καθεστώτων στήριξης της ΚΑΠ, ιδίως των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης, τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τις αρχές, παρεμποδίζει την αποτελεσματικότητα της ΚΑΠ. Και, ενώ οι άμεσες πληρωμές παρέχονται με σχετικά χαμηλό διοικητικό φόρτο, δεν στοχεύουν ιδιαίτερα στις κοινωνικές πτυχές της εδαφικής ανάπτυξης ή στις ανάγκες των ευάλωτων ή κοινωνικά αποκλεισμένων αγροτικών ομάδων.

Να σημειωθεί ότι οι αγροτικές περιοχές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού, οικονομικού και περιβαλλοντικού ιστού της ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 80% της συνολικής της έκτασης. Μεγάλο μερίδιο αυτών είναι γεωργικές εκτάσεις, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προσιτών τροφίμων για τους καταναλωτές της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα θέσεις εργασίας σε αγροτικές περιοχές.

Ενώ σχεδόν το 30% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αυτές τις περιοχές, οι αγροτικοί πληθυσμοί συρρικνώνονται και γερνούν, ενώ υψηλότερο ποσοστό ανθρώπων κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στις αγροτικές περιοχές, σε σύγκριση με τις πόλεις.

Η ΚΑΠ στοχεύει να συμβάλει στην ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη διατηρώντας έναν διαφοροποιημένο γεωργικό τομέα στην επικράτεια της ΕΕ, μειώνοντας το χάσμα μεταξύ γεωργικών εισοδημάτων και εισοδημάτων σε άλλους τομείς και υποστηρίζοντας την οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη στις αγροτικές περιοχές, μερικώς χρηματοδοτούμενες από την πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ.