Παναγία στο Μέρμπακα – Το «φραγκοβυζαντινό» μνημείο της Αργολίδας

Στην ενδοχώρα της Αργολίδας, στο χωριό Αγία Τριάδα, βορείως του Ναυπλίου και ανατολικά του Άργους, βρίσκεται ένα εξαίρετο μνημείο των Βυζαντινών Χρόνων, η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, ευρέως γνωστή ως Παναγία στο Μέρμπακα (έτσι ονομαζόταν άλλοτε το χωριό).

Πηγή: Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών (religiousgreece.gr)

Για την ιστορική αφετηρία του ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου δεν υφίστανται μαρτυρίες, αλλά πιθανολογείται η σύνδεσή του με τον φλαμανδικής καταγωγής λόγιο και φιλόσοφο Wilhelm von Moerbeke (περίπου 1215-1286), ο οποίος κατείχε την έδρα της Λατινικής Αρχιεπισκοπής Κορίνθου (σε αυτόν οφείλεται, όπως γίνεται αντιληπτό, η προαναφερθείσα παλαιότερη ονομασία του χωριού).

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Πάντως, τα ανασκαφικά και αρχιτεκτονικά δεδομένα συνηγορούν υπέρ της χρονολόγησης του μνημείου στα τέλη του 12ου ή (το πιθανότερο) στο α’ μισό του 13ου αιώνα.

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Εξ όσων γνωρίζουμε, ο ναός ήταν στα τέλη του 17ου αιώνα μετόχι της μονής του Αγίου Θεοδοσίου στον Παναρίτη Ναυπλίου, ενώ τον Ιούνιο του 1825 ενδέχεται να πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ.

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Από αρχιτεκτονικής απόψεως, η Κοίμηση της Θεοτόκου ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο.

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Οι τοίχοι του ναού, που είναι χτισμένος περίπου έως το μέσον του κατά το ψευδοϊσόδομο σύστημα και ψηλότερα κατά το πλινθοπερίκλειστο, εδράζονται σε κρηπίδα.

Πηγή: Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών (religiousgreece.gr)

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Ποικιλία κεραμοπλαστικών κοσμεί τις όψεις του ναού, στην τοιχοποιία του οποίου είναι ενσωματωμένο αρχαίο υλικό, καθώς και ένα ηλιακό ρολόι.

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Ο τοιχογραφικός διάκοσμος στο εσωτερικό του ναού ανήκει σε τρεις χρονολογικές φάσεις (οι δύο παλαιότερες είναι των Βυζαντινών Χρόνων).

Πηγή: Δήμος Ναυπλιέων

Ανασκαφικές έρευνες έχουν αποκαλύψει την κρύπτη του ναού κάτω από το Άγιο Βήμα, τους στυλοβάτες του αρχικού τέμπλου, καθώς και ταφές στον κυρίως ναό και στο νάρθηκα (χρονολογούνται στους Ύστερους Βυζαντινούς Χρόνους ή στην Τουρκοκρατία).