Η «εμμονή» Ερντογάν με τα επιτόκια βυθίζει τη λίρα

Σε νέα ιστορικά χαμηλά βούλιαξε η λίρα Τουρκίας έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία να υποχωρεί κοντά στα επίπεδα του 15 (ένα δολάριο αγοράζει 15 λίρες), προκαλώντας την τέταρτη κατά σειρά παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας της χώρας μέσα στον ίδιο μήνα, προκειμένου να μπει κάποιο φρένο στην κατρακύλα. Μετά τις νέες αυτές εξελίξεις ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμενόταν να έχει επείγουσες συνομιλίες με τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, τον νέο υπουργό Οικονομικών και τους επικεφαλής των κρατικών τραπεζών, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters.

Νωρίτερα, ο νέος υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας Νουρεντίν Νεμπάτι είχε δηλώσει ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να μην αυξήσει τα επιτόκια, παρά το ράλι του πληθωρισμού στα επίπεδα του 20%. Με βάση και τις δηλώσεις αυτές οι αγορές ανέμεναν μάλιστα νέα μείωση των επιτοκίων της λίρας Τουρκίας την Πέμπτη, από 15% σήμερα σε 14%.

Η εβδομάδα ξεκίνησε με νέα βουτιά της λίρας αφού η S&P Global Ratings μείωσε την προοπτική για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας σε αρνητική την Παρασκευή, επικαλούμενη κινδύνους από την «ακραία αστάθεια του νομίσματος», όπως ανέφερε.

Ειδικότερα, ο οίκος αξιολόγησης υποβάθμισε από σταθερή σε αρνητική την προοπτική του αξιόχρεου του Δημοσίου της Τουρκίας, επικαλούμενος πολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες. Ο οίκος διατήρησε την αξιολόγηση της χώρας στη βαθμίδα Β+ («πολύ κερδοσκοπική» ή highly speculative τοποθέτηση για τους επενδυτές). Ωστόσο, κατά κανόνα η αναθεώρηση της προοπτικής προς το χειρότερο προαναγγέλλει υποβάθμιση της συνολικής αξιολόγησης σε επόμενο στάδιο.

Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας προχώρησε σε παρέμβαση, πουλώντας συνάλλαγμα, όταν η ισοτιμία έπεσε στο 14,99 καταγράφοντας ημερήσιες απώλειες άνω του 6%. Από τις αρχές του έτους το νόμισμα χάνει περίπου 50% έναντι του δολαρίου. Ομως παράγοντες της αγοράς φοβούνται ότι εάν δεν αλλάξει στάση η κυβέρνηση με τα επιτόκια ενόψει του υψηλού πληθωρισμού, οι παρεμβάσεις αυτές μπορεί να είναι καταδικασμένες να αποτύχουν κι απλά να μειώσουν κι άλλο τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας.

Το κραχ της λίρας έχει μειώσει απότομα το διαθέσιμο εισόδημα των τούρκων πολιτών. Τροφοδοτεί τη φτώχεια και προκαλεί ουρές ανθρώπων που περιμένουν να αγοράσουν φτηνό ψωμί στα καταστήματα καθώς η τιμή των αγαθών αυξάνεται. Παράλληλα, τα πολιτικά κόμματα βρίσκονται συνέχεια σε κόντρα στο κοινοβούλιο καθώς η αντιπολίτευση επικρίνει σφοδρά τον χειρισμό της οικονομίας από την κυβέρνηση.

Οι ξένοι και εγχώριοι επενδυτές αλλά και οι απλοί πολίτες που παρακολουθούν τις αποταμιεύσεις τους να μειώνονται και τις τιμές να αυξάνονται κάθε μέρα, ανησυχούν πλέον για την αντισυμβατική οικονομική πολιτική του Ερντογάν. Η νέα άνοδος του πληθωρισμού μόλις τον περασμένο μήνα ήταν καταστροφική για μια αναδυόμενη οικονομία που βασίζεται κυρίως στις εισαγωγές.

Οι αιτίες της νέας πτώσης

Το έναυσμα της εβδομάδας για τη βουτιά της λίρας ήταν η υποβάθμιση των προοπτικών από την S&P, αλλά ο κίνδυνος περαιτέρω μειώσεων επιτοκίων μέσα στην εβδομάδα ενέτεινε την πτώση, ανέφεραν αναλυτές. Η κεντρική τράπεζα της χώρας επίσης από τον Σεπτέμβριο έχει προχωρήσει σε μείωση του επιτοκίου επαναγοράς ρέπο μίας εβδομάδας κατά 400 μονάδες βάσης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για χαμηλότερο κόστος δανεισμού, με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης. Οι μειώσεις των επιτοκίων και η σημαντική υποτίμηση της λίρας θα επιβαρύνουν περαιτέρω τον πληθωρισμό, ο οποίος θα μπορούσε να κορυφωθεί στο 25% με 30% σε ετήσια βάση στις αρχές του 2022, εκτιμά η S&P. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα πρέπει να δείξει κάποια σημάδια ότι νοιάζεται για τον περιορισμό του πληθωρισμού, ανέφεραν αναλυτές στο Bloomberg.