Προσφυγικό – Καταγγελίες για απαγόρευση εξόδου προσφύγων από τη δομή της Σάμου

Σε κατάσταση εγκλεισμού βρίσκονται οι αιτούσες και αιτούντες άσυλο στην κλειστή δομή της Σάμου, έπειτα από απόφαση του υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, που παραμένει ακόμα αδημοσίευτη.

Σύμφωνα με καταγγελίες στο in.gr από 17 Νοέμβρη υπάρχει μια άτυπη απαγόρευση εξόδου σε αιτούντες που δεν έχουνε ενεργό δελτίο αιτούντος διεθνούς προστασίας.

Η απόφαση επηρεάζει άτομα που διαμένουν στο καμπ από τα οποία έχουν αφαιρεθεί τα δελτία ως αποτέλεσμα ανεπιτυχών αιτήσεων ασύλου ή για τους νεοεισερχόμενους, για τους οπούς δεν έχουν ακόμα εκδοθεί.

«Πουθενά δεν υπάρχει διάταξη νόμου ή υπουργική απόφαση η οποιαδήποτε πρόβλεψη στη λειτουργία των κλειστών δομών που να λέει πως όποιος δεν έχει αυτό το δελτίο δεν μπορεί να μπαινοβγαίνει και να στερείται το δικαίωμά του στην κίνηση και να υπάρχει ένας άτυπος περιορισμός κυκλοφορίας» καταγγέλλει πηγή στο in.gr.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες του in.gr, δικηγόροι από διάφορες ΜΚΟ έχουν επιχειρήσει να έρθουν σε επικοινωνία με την υπηρεσία πρώτης υποδοχής να ρωτήσουν για συγκεκριμένες περιπτώσεις προσφύγων, που εκπροσωπούν, για να ενημερωθούν σχετικά με το τι συμβαίνει και αν υπάρχει κάποια ατομική διοικητική πράξη που δεν έχει γίνει γνωστή και δεν έχουν λάβει απάντηση.

Ωστόσο φαίνεται πως η υπηρεσία τήρησε σιγή ιχθύος, ενώ σημειώνεται πως δεν υπάρχει επίσημη απάντηση, ενώ ούτε σε ατομικό επίπεδο υπάρχει κάποια απόφαση κράτησης ή απόφαση του διοικητή για κάποιο λόγο, η οποία αν υπήρχε θα μπορούσε να προσβληθεί δικαστικά.

«Μέχρι εκείνη την ημέρα μπορούσαν να μπουν και να βγουν χωρίς κανένα πρόβλημα» καταγγέλλεται στο in.gr.

Δεν έχουν γάλα για τα παιδιά τους

Σύμφωνα με ανεπίσημες εκτιμήσεις από την απόφαση αυτή φέρεται να επηρεάζονται 49 άτομα, ωστόσο εκτιμάται πως ο αριθμός αυτός όλο και αυξάνεται λόγω των αποφάσεων που εκδίδονται στα αιτήματα ασύλου.

Η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά πως στους 100 από τους περίπου 450 κατοίκους του καμπ έχει απαγορευτεί η έξοδος από τις εγκαταστάσεις που μοιάζουν με φυλακή για περισσότερο από δύο βδομάδες, παραβιάζοντας το δικαίωμά τους στην ελευθερία.

Σημειώνεται πως σε περίπτωση που κάποιος λάβει απορριπτική απόφαση, αφαιρείται το δελτίο του. Άρα όσο προχωρούν οι διαδικασίες ασύλου, και προφανώς σε ένα μήνα έχουν επιδοθεί απορριπτικές αποφάσεις, οι άνθρωποι που έχουν παραλάβει μια τέτοια απόφαση χάνουν το δελτίο και άρα και το δικαίωμα να βγουν από τη δομή.

Σύμφωνα με πληροφορίες του in.gr υπάρχουν 17 άτομα που είναι αναγνωρισμένα ως πρόσφυγες, ωστόσο δεν έχουν φύγει ακόμα από τη δομή, στην οποία έχουν δικαίωμα να μείνουν για 30 μέρες από τη στιγμή που θα πάρουν τη θετική απόφαση, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που έχουν εργασία και δεν μπορούν να βγουν από τη δομή.

Υπάρχει ένα κενό από τη στιγμή που αναγνωριστείς ως πρόσφυγας, δεδομένου ότι δεν είσαι πλέον αιτών, αλλά δεν σου δίνουν την ίδια στιγμή την κάρτα άδειας διαμονής του πρόσφυγα, το οποίο καθυστερεί.

«Είναι μια κατάσταση η οποία δεν εκπορεύεται από κάποια διάταξη νόμου παρά από εντολή του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη. Μέσα σε μια μέρα άλλαξε η πρακτική της διοίκησης της δομής χωρίς καμία εξήγηση» καταγγέλλει πηγή στο in.gr.

«Είναι σαν να κρατούνται»

Όπως διευκρίνισε και η Ειρήνη Βλάχου, νομική σύμβουλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, και να καταφέρουν οι πρόσφυγες να τους εξασφαλιστεί η έξοδος από το καμπ, δεν μπορούν να ξαναμπούν.

«Είναι πρακτικά αδύνατο να ξαναμπούν στο καμπ, ακόμα και να βγουν, οπότε είναι σαν να κρατούνται ουσιαστικά» αναφέρει στο in.gr.

«Δεν υπάρχει καμία απόφαση κράτησης, μιλάμε για μια de facto κράτηση των ανθρώπων. Δεν τους έχει γνωστοποιηθεί η απόφαση κράτησης, δεν ξέρουν τον λόγο, όπως θα έπρεπε κατά τη γνώμη μας να ισχύει. Υπάρχουν πρόσφυγες που έχουν είτε προγραμματισμένα ραντεβού είτε κάποια ανάγκη που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για όσους δεν έχει δοθεί κάρτα ασύλου σε ισχύ».

«Πρόκειται για ανθρώπους που είτε έχουν απορριφθεί είτε δεν έχουν λάβει ακόμα την κάρτα ασύλου γιατί έχουν καταγραφεί πρόσφατα ή δεν έχουν καταθέσει ακόμα μεταγενέστερο αίτημα» εξηγεί η κ. Βλάχου.

Χωρίς οικονομικό βοήθημα

Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων η κ. Βλάχου, δεν υπάρχει κανένα οικονομικό βοήθημα εδώ και κάποιους μήνες οπότε δεν μπορούν να μετακινηθούν από το καμπ το οποίο είναι πάρα πολύ μακριά από την πόλη, δεν μπορούν να αγοράσουν κάτι έξτρα για τα παιδιά, αδυνατούν να φύγουν.

«Το βασικό είναι ότι δεν υπάρχει μετά από κάποια ώρα ιατρική παρουσία στη δομή οπότε είναι άγνωστο πως αντιμετωπίζονται αυτές οι ανάγκες, οπότε πρακτικά έχουμε μια κατάσταση στρατοπέδου χωρίς όμως αυτό να έχει γνωστοποιηθεί επίσημα ώστε να αναληφθούν από το κράτος και συγκεκριμένες ευθύνες που μια τέτοια δομή εμπεριέχει».

Η μεταγενέστερη αίτηση ασύλου

Υπάρχει μια κατηγορία αιτούντων άσυλο οι οποίοι θέλουν και έχουν εκφράσει την ευθυμία τους να καταθέσουν νέο αίτημα ασύλου, δηλαδή, που έχει απορριφθεί η αίτησή τους αλλά ο νόμος τους δίνει δικαίωμα να κάνουν ξανά αίτηση, αυτό που ονομάζεται μεταγενέστερη αίτηση ασύλου. Σύμφωνα με τον νόμο, ο αιτών μπορεί να επανέλθει αν υπάρχουν νέα σημαντικά στοιχεία.

Υπάρχουν πρόσφυγες που τους έχει απορριφθεί η μεταγενέστερη αίτηση ασύλου. Ο νόμος προβλέπει και γι’ αυτούς να επανέλθουν, μια διαδικασία για την οποία πρέπει να κατατεθεί ένα παράβολο των 100 ευρώ. Από τον Σεπτέμβρη, που ψηφίστηκε αυτός ο νόμος μέχρι και σήμερα, αναμένεται μια κοινή υπουργική απόφαση που να ορίζει το τη διαδικασία καταβολής του παραβόλου. Επειδή όμως δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί, δεν δύνανται ακόμα να κινήσουν τη διαδικασία.

Για αυτούς, ενώ η διοίκηση είναι αυτή που δεν τους επιτρέπει να καταγράψουν το αίτημα ξανά, δεν έχουν κανένα δελτίο, παρά περιμένουν να δημοσιευτεί αυτή η απόφαση, ώστε να καταφέρουν να έχουν έγκυρη κάρτα.

«Μας φέρονται σαν φυλακισμένους»

«Τα άτομα και οι οικογένειες που επηρεάζονται από την απόφαση της 17ης Νοεμβρίου δεν μπορούν να βγουν από το camp για να κάνουν τις καθημερινές δουλείες τους, να παρακολουθήσουν μαθήματα ή δραστηριότητες της κοινότητας στην κοντινή ΜΚΟ «Alpha land» ή να πάνε στο κέντρο της πόλης» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Διεθνής Αμνηστία.

Ο Α., ένας Αφγανός από την Καμπούλ, που διαμένει στο camp μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του, βρίσκεται στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο του 2020. Το αίτημά του για άσυλο έχει απορριφθεί πολλές φορές και του έχει αφαιρεθεί η κάρτα ασύλου του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να φύγει από τις εγκαταστάσεις. Πριν από τη μεταφορά του στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή, ο ίδιος και η οικογένειά του ζούσαν στη «ζούγκλα», έναν διάχυτο οικισμό γύρω από το παλιό camp της Σάμου, διαβόητο για τις άθλιες συνθήκες ζωής.

Μιλώντας από το κοντέινερ όπου ζει με την οικογένειά του, είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι υπάρχει περισσότερη ασφάλεια στο νέο camp, αλλά τόνισε στους απεσταλμένους της Διεθνής Αμνηστίας:

«Μας φέρονται σαν φυλακισμένους… Πραγματικά τρελαίνεσαι σε αυτό το μέρος. Δεν μπορείς να πας πίσω. Δεν μπορείς να πας μπρος… Δεν μπορώ να κοιμηθώ… Ζούμε συνεχώς ζωή χωρίς σκοπό, με πάρα πολύ άγχος».

Τις τελευταίες πέντε μέρες, έχει επιτραπεί μόνο στα παιδιά να βγουν από το camp για να πάνε σχολείο.

Ο H., ένας Αφγανός άντρας που βρίσκεται στην Ελλάδα από τον Φεβρουάριο του 2020, του οποίου το αίτημα ασύλου έχει απορριφθεί δύο φορές, δεν έχει βγει από το camp εδώ και πέντε μέρες. Πριν από την απόφαση της 17ης Νοεμβρίου, ήταν δραστήριος έξω από τον καταυλισμό: «Μάθαινα αγγλικά και εργαζόμουν εθελοντικά έξω από το camp. Τις τελευταίες πέντε μέρες νιώθω ότι είμαι φυλακισμένος. Στο παλιό camp είχα την ελευθερία μου».

Η Διεθνής Αμνηστία έχει επανειλημμένα εκφράσει τις ανησυχίες της για την αντικατάσταση των ανοιχτών camps στην Ελλάδα από «κλειστά ελεγχόμενα κέντρα», και προβληματίζεται για το πώς η πολιτική αυτή μπορεί να είναι σύμφωνη με τα πρότυπα των ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με τη στέρηση της ελευθερίας. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Ε.Ε., η κράτηση των αιτουσών/ούντων άσυλο θα πρέπει να αποτελεί μονάχα έσχατη λύση, έπειτα από λεπτομερή εξέταση της ατομικής τους κατάστασης, για διάστημα που θα είναι το συντομότερο δυνατό, και στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που προβλέπεται από τον νόμο και που τους επιτρέπει να αμφισβητήσουν την απόφαση.

Τα άτομα που μένουν στο καμπ της Σάμου στερούνται την ελευθερία τους αυτόματα και συλλήβδην, για αδιαφανείς και παράτυπους νομικούς λόγους, χωρίς να μπορούν να αμφισβητήσουν τον εγκλεισμό τους, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.