Η Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών του 2011 ήταν η τελευταία παραδοσιακή… χάρτινη απογραφή, με τη διαδικασία που συνεχίζει να βρίσκεται σε εξέλιξη να μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ήδη, αν όχι ψηφιακή, τότε σίγουρα υβριδική, αφού το ποσοστό της ηλεκτρονικής αυτοαπογραφής ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Ειδικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό των δελτίων που θα παραλάβει η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα είναι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ψηφιακό. Μάλιστα, υπάρχουν περιοχές που εξέπληξαν ευχάριστα τους ιθύνοντες με το υψηλό ποσοστό ηλεκτρονικής αυτοαπογραφής, όπως για παράδειγμα ο Γέρακας και το Κερατσίνι, αλλά και άλλες, οι οποίες όμως χρειάστηκε να μεσολαβήσει η παράταση για να… πάρουν μπρος.

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ Θάνος Θανόπουλος, εν μέρει η επιτυχία του ηλεκτρονικού εγχειρήματος οφείλεται στην καμπύλη εξοικείωσης με τη διαδικασία της αυτοαπογραφής, τόσο για τους απογραφόμενους όσο και για τους ίδιους τους απογραφείς. «Εχουμε μιλήσει για απογραφείς που εκπαιδεύτηκαν και δεν εμφανίστηκαν, για εκείνους που επειδή δεν πήραν το απογραφικό τμήμα προτίμησής τους εγκατέλειψαν ή για άλλους που παραιτήθηκαν. Θα πρέπει, όμως, να μιλήσουμε και για τους δεκάδες χιλιάδες ενσυνείδητους απογραφείς, που έκαναν εξαιρετική δουλειά και σε αυτούς οφείλεται η επιτυχία του εγχειρήματος», σημειώνει, δίνοντας τα εύσημα στα κατά κύριο λόγο νεαρά άτομα που «όργωσαν» τους δρόμους της χώρας.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα πρώτα δεδομένα, με βασικότερο τον αριθμό του πληθυσμού της χώρας, η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα είναι σε θέση να τα δημοσιεύσει το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Η Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2021 είναι, σύμφωνα με τους υπεύθυνους, μια δύσκολη απογραφή, κι αυτό γιατί πραγματοποιείται σε μια εποχή κοινωνικών αντιδράσεων. Οπως σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ, τα αρχικά ζητήματα που είχαν προκύψει με ανθρώπους που έβαλαν μπροστά την άρνηση ακόμη και στη διαδικασία της απογραφής, ευτυχώς δεν αποτυπώθηκαν στα αποτελέσματα της ψηφιακής αυτοαπογραφής, για την οποία υπήρχαν και οι περισσότερες αντιδράσεις.

Θρίλερ στην Κρήτη

Τα ζητήματα, ωστόσο, που… τρέχουν να λύσουν οι ιθύνοντες της διαδικασίας είναι πολλά. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, μια απογραφέας στο Ρέθυμνο της Κρήτης, την ώρα που βρισκόταν εντός της οικίας ενός 25χρονου, προκειμένου να τον απογράψει, ήρθε αντιμέτωπη με την περίεργη συμπεριφορά του, καθώς αυτός προχώρησε σε άσεμνες χειρονομίες, με αποτέλεσμα η γυναίκα να μεταβεί στο αστυνομικό τμήμα και να προχωρήσει σε καταγγελία εις βάρος τού 25χρονου, ο οποίος και συνελήφθη.

«Είναι γεγονός ότι οι περίπου 60.000 απογραφείς μας πηγαίνοντας στο σύνολο του πληθυσμού έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορες συμπεριφορές. Θα πρέπει, βέβαια, να διευκρινιστεί πως έχουμε δώσει σαφείς οδηγίες στους επόπτες να μην αφήσουν σε καμία περίπτωση τους απογραφείς να κινδυνεύσουν. Υπάρχουν, για παράδειγμα, δύσκολες περιοχές, όπως είναι η Ομόνοια και τα πέριξ, στις οποίες δεν θα πρέπει να αφήσουμε τις γυναίκες ή τους άνδρες απογραφείς να κινδυνεύσουν», περιγράφει ο Θάνος Θανόπουλος.

Με διαμεσολαβητές

Εδώ και περίπου δύο εβδομάδες έχει ξεκινήσει και η δύσκολη δουλειά των ειδικών απογραφέων στους καταυλισμούς. Πρόκειται για 337 συνοικισμούς Ρομά, για την απογραφή των οποίων ακολουθείται ειδική διαδικασία, καθώς αφορά έναν ιδιαίτερο πληθυσμό.

«Η Απογραφή του 2021 είναι η πρώτη που διενεργείται βάσει νόμου που πέρασε από τη Βουλή με ευρύτατη πλειοψηφία τον περασμένο Φεβρουάριο. Ο νόμος αυτός, λοιπόν, όριζε και τους ειδικούς τρόπους προσέγγισης για περιπτώσεις όπως είναι οι καταυλισμοί των Ρομά, με την πρόσληψη διαμεσολαβητών, για τον ορισμό των οποίων η ΕΛΣΤΑΤ συμβουλεύτηκε τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας», λέει ο ίδιος.

Χωρίς απογραφείς

Την ίδια ώρα, στη Μύκονο των 5.000 μόνιμων κατοίκων και των 200.000 φιλοξενουμένων την ημέρα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η απογραφή άργησε… μερικές εβδομάδες. Κι αυτό γιατί στο κοσμοπολίτικο νησί των ανέμων δεν βρέθηκε ούτε ένας απογραφέας για να αναλάβει τη διαδικασία. Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Αρχής, η απογραφή θα ξεκινήσει τώρα – μετά κόπων και βασάνων – καθώς ύστερα από συνεννόηση με τις τοπικές Αρχές δημοτικοί υπάλληλοι θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν την απογραφή των Μυκονιατών. «Αντίστοιχο πρόβλημα χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε και στους Παξούς, λόγω του μεγέθους του νησιού».

Πάντως, στα μικρά νησιά θα μεταβεί τις επόμενες ημέρες ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ προκειμένου να επιβλέψει τη διαδικασία της απογραφής, καθώς έχει οριστεί απογραφέας.

Με τον φόβο της εφορίας

Στο μεταξύ, οι απογραφείς έχουν συναντήσει και ιδιοκτήτες κατοικιών οι οποίοι αρνούνται να απογράψουν τις κατοικίες τους επειδή τις μισθώνουν σε πλατφόρμες τύπου Airbnb και φοβούνται πως τα στοιχεία της απογραφής θα… φτάσουν στην Εφορία. «Από την Απογραφή του 1940 μέχρι και σήμερα ο κόσμος φοβάται πως τα στοιχεία από την απογραφή δίνονται στην Εφορία, παρόλο που τόσες δεκαετίες γίνεται προσπάθεια να αντιστραφεί αυτή η πεποίθηση».

Στα ευτράπελα, πάντως, θα πρέπει κανείς να συμπεριλάβει και τις δικαιολογίες που άκουσαν οι άνθρωποι της ΕΛΣΤΑΤ αναφορικά με τους… εξαφανισμένους κωδικούς της αυτοαπογραφής. Οι κλήσεις που έγιναν από εκπροσώπους νοικοκυριών στο τηλεφωνικό κέντρο της ΕΛΣΤΑΤ αφορούσαν σε ποσοστό 90% χαμένους κωδικούς. «Η συχνότερη δικαιολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν ότι ο σκύλος της οικογένειας έφαγε το χαρτί με τον 12ψήφιο κωδικό».

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή, ωστόσο, χρειάστηκε να τα βάλει και με τον καιρό. Εδώ και μερικές εβδομάδες ο Θάνος Θανόπουλος, μάλιστα, εξέδωσε ρητή εντολή να ξεκινήσει νωρίτερα η επόμενη φάση της απογραφής σε ορεινές περιοχές της χώρας, με στόχο να προλάβουν τα χιόνια και να ολοκληρωθεί η διαδικασία χωρίς προβλήματα.

Τι θα γίνει με όσους δεν αυτοαπογράφηκαν

Μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2021, με τους υπευθύνους της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής να εκτιμούν πως «τελεία» στη διαδικασία θα μπει περί τις 23 Δεκεμβρίου. Στις αρχές της τρέχουσας εβδομάδας ολοκληρώθηκε η ηλεκτρονική αυτοαπογραφή, ωστόσο η πλατφόρμα θα παραμείνει ανοιχτή για όσους έχουν κωδικούς και ενδιαφέρονται ακόμη να αυτοαπογραφούν. Υπενθυμίζεται πως η φάση της ηλεκτρονικής αυτοαπογραφής ξεκίνησε στις 10 Νοεμβρίου και, παρόλο που αρχικά η ημερομηνία λήξης του ηλεκτρονικού σκέλους είχε οριστεί για τις 26 Νοεμβρίου, δόθηκε παράταση μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου. Παράλληλα, η εφαρμογή θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό και για τυχόν τροποποιήσεις ή διορθώσεις μέχρι και αύριο.

Πάντως, ήδη έχουν ξεκινήσει τα πρώτα τηλεφωνήματα από τους απογραφείς στα νοικοκυριά που δεν ολοκλήρωσαν την αυτοαπογραφή τους. Σύμφωνα με τους υπευθύνους της ΕΛΣΤΑΤ, οι απογραφείς θα βοηθούν τους εκπροσώπους των νοικοκυριών να αυτοαπογραφούν, εφόσον οι τελευταίοι το επιθυμούν. Σε διαφορετική περίπτωση, θα τους δίνουν τις εξής δύο επιλογές: είτε να απογραφούν τηλεφωνικά είτε διά ζώσης, μετά από ραντεβού.

Μάλιστα, αν το νοικοκυριό επιθυμεί συνέντευξη διά ζώσης, η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου θα γίνει είτε εντός είτε εκτός της κατοικίας, τηρώντας τα ισχύοντα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας. Στο τέλος της συνέντευξης θα δοθούν και τα Βεβαιωτικά Απογραφής για τα άτομα που θα απογραφούν. Αν, πάλι, το νοικοκυριό δεν επιθυμεί συνέντευξη διά ζώσης, αλλά ούτε με τηλεφωνικό ραντεβού, ο απογραφέας θα αφήσει το έντυπο ερωτηματολόγιο στο νοικοκυριό και θα συμφωνήσει για την ημέρα και ώρα παραλαβής του (αφού έχει συμπληρωθεί), οπότε και θα επιδίδει τα αντίστοιχα Βεβαιωτικά Απογραφής.

Στα «στρατηγεία» της ΕΛΣΤΑΤ

Και μπορεί η απογραφή, με ημερομηνία αναφοράς την 22α Οκτωβρίου, να ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους, παρ’ όλα αυτά τα 97 εποπτικά «στρατηγεία» της Αρχής σε όλη τη χώρα θα παραμείνουν ανοιχτά και τον Ιανουάριο, προκειμένου να συγκεντρώνουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και δελτία, «οπότε τότε θα μπορούν και όσοι δεν έχουν απογραφεί όλες αυτές τις εβδομάδες να απογραφούν. Αυτό που θα πρέπει να κάνουν είναι να πάνε οι ίδιοι οι πολίτες στις εποπτείες αυτές και να κάνουν τη διαδικασία» ξεκαθαρίζει ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ Θάνος Θανόπουλος.

Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια της εργασίας τους οι περίπου 60.000 απογραφείς καθώς και οι 12.500 τομεάρχες της ΕΛΣΤΑΤ φέρουν, εκτός από την αστυνομική τους ταυτότητα, ειδική κονκάρδα με το σήμα της ΕΛΣΤΑΤ, στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία τους, καθώς και έντυπο ορισμού επίσης με τη φωτογραφία τους και σφραγίδα της ΕΛΣΤΑΤ.

Πριν από την έναρξη της απογραφής για τον γενικό πληθυσμό, είχε ξεκινήσει η απογραφή στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης μεταναστών και προσφύγων, ενώ με τη διαδικασία της προσωπικής συνέντευξης από ειδικούς απογραφείς γίνεται η απογραφή σε άτομα που διαμένουν σε συλλογικά καταλύματα, όπως στρατόπεδα, μοναστήρια, οίκους ευγηρίας, οικοτροφεία, άσυλα, δομές φιλοξενίας αστέγων κ.ο.κ.

Οπως, τέλος, επισημαίνουν για μία ακόμα φορά οι άνθρωποι της Αρχής, η συμμετοχή στην απογραφή είναι υποχρεωτική και τα στοιχεία που συλλέγονται είναι εμπιστευτικά, δεν διαβιβάζονται ή κοινοποιούνται σε οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα και χρησιμοποιούνται μόνο για την παραγωγή συγκεντρωτικών στατιστικών στοιχείων. Τονίζεται, δε, ότι στο πλαίσιο της απογραφής δεν συλλέγονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

Headlines