Σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας – Εξετάζεται η αναβάθμιση της πράξης σε κακούργημα – Είναι αρκετό;

Συζήτηση γύρω από τα σεξουαλικά εγκλήματα και το «κενό» στον Ποινικό Κώδικα άνοιξε η καταγγελία της πρώην συντρόφου του Στάθη Παναγιωτόπουλου, ο οποίος δημοσίευσε τρία βίντεο και 300 φωτογραφίες με προσωπικές στιγμές της κοινής τους ζωής, σε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου.

Η διοχέτευση του υλικού στο διαδίκτυο χωρίς συναίνεση συνιστά σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας, με σκοπό τη διαπόμπευση και ψυχική εξόντωση του θύματος.

Μέχρι τώρα, οι καταγγελίες αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο του νόμου για παραβίαση προσωπικών δεδομένων, που αποτελούν πλημμέλημα και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι διάφορες μορφές διαδικτυακής βίας σε βάρος γυναικών δεν διώκονται ποινικά.

Ο όλος σάλος που δημιουργήθηκε γύρω από την αποτρόπαια πράξη του παρουσιαστή είχε ως αποτέλεσμα το υπουργείο Δικαιοσύνης να εξετάζει την αυστηροποίηση της ποινής που προβλέπεται για το αδίκημα της παράνομης διοχέτευσης και διακίνησης, μέσω διαδικτύου ή άλλου μέσου, ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που αφορούν την προσωπική ερωτική ζωή.

Ωστόσο είναι αυτό αρκετό;

Τι προβλέπει ο ποινικός κώδικας

Οι πορνογραφικές παραστάσεις ή το πορνογραφικό υλικό τιμωρείται στον ποινικό κώδικα μόνο για τους ανηλίκους και κατά τα λοιπά η προστασία έρχεται από τον νόμο για τα προσωπικά δεδομένα, όπως εξηγεί στο in.gr, η δικηγόρος Κλειώ Παπαπαντολέων.

Οι πορνογραφικές παραστάσεις ή το πορνογραφικό υλικό τιμωρείται στον ποινικό κώδικα μόνο για τους ανηλίκους και κατά τα λοιπά η προστασία έρχεται από τον νόμο για τα προσωπικά δεδομένα.

Η πράξη δηλαδή δεν μένει μεν ατιμώρητη, αλλά δεν τιμωρείται ως μορφή σεξουαλικής κακοποίησης.

Στην υπόθεση του Στάθη Παναγιωτόπουλου, το θύμα έχει ήδη προσφύγει στη δικαιοσύνη. Αστικά μπορεί να ζητήσει αποζημίωση για προσβολή της προσωπικότητας, όπως εξηγεί η δικηγόρος.

Δεν απειλείται κανείς με πραγματική φυλάκιση

«Σε όλα τα αδικήματα υπάρχουν ελαφρυντικά. Αυτό που συζητάμε είναι ότι κατ’ ουσίαν δεν απειλείται κανείς με πραγματική φυλάκιση» αναφέρει η κ. Παπαντολέων.

«Δεν μπορεί κανείς να το συμπεριλάβει στην έννοια της βίας καθώς η βία στον ποινικό κώδικα είναι ένα πολύ συγκεκριμένο πράγμα. Μπορεί αυτό ενδεχομένως να συμπεριλαμβάνει και την ψυχολογική βία σε συγκεκριμένα αδικήματα. Όταν ρυθμίζεις αδικήματα οι έννοιες που χρησιμοποιείς είναι πολύ συγκεκριμένες και έχουν πολύ συγκεκριμένες νοηματοδοτήσεις που δεν συμπίπτουν πάντα με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε εμείς κοινωνικά στο γλωσσικό μας πεδίο της καθημερινότητας.

»Το αν για λόγους συστηματικούς θα πρέπει να το εντάξει στον ΠΚ και στο κεφάλαιο που αφορά τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, αυτό είναι μια σκέψη. Αλλά εκεί θα πρέπει να σκεφτεί κανείς τι θα είναι αυτό το έξτρα που θα έχει σε σχέση με το αδίκημα που ήδη ρυθμίζεται και αφορά τα προσωπικά δεδομένα.

»Θα το αναβαθμίσει κανείς; Θα φτιάξει μια ειδικότερη συμπεριφορά;» εξηγεί.

Μηχανισμός επανόρθωσης για το θύμα

Σύμφωνα με την ίδια θα πρέπει να εξεταστεί ένας μηχανισμός επανόρθωσης, γιατί μέχρι να αποφασιστεί αν θα θεωρηθεί πλημμέλημα ή κακούργημα μπορεί να πάρει χρόνια. Δεν γίνεται το υλικό αυτό να είναι εκεί και να περιφέρεται και να το βλέπουν χιλιάδες επί των χιλιάδων χρήστες που το ανταλλάσσουν μεταξύ τους.

«Πέρα από την τιμώρηση την ποινική πρέπει κανείς να σκεφτεί και το πιο πρακτικό πράγμα, διότι το κακό που γίνεται στα θύματα τέτοιων συμπεριφορών γίνεται και από τη διάρκεια, την επαναληπτικότητα και τη διάδοση. Όσο διάστημα μένει και διαδίδεται η βλάβη την οποία υφίσταται το θύμα διευρύνεται» εξηγεί.

Θα λύσει ο κακουργηματικός χαρακτήρας το πρόβλημα;

Όπως εκτιμά η δικηγόρος, ακόμα και αν αναβαθμιστεί σε κακούργημα το εν λόγω έγκλημα θα υπάρχουν απλώς παραπάνω χρόνια ποινής, κάτι που ωστόσο δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά, καθώς τα ελαφρυντικά εφαρμόζονται στα κακουργήματα, και φτάνει και σε ποινές που να είναι αντίστοιχες των πλημμεληματικών.

«Κάποιος μπορεί να ξεκινάει με μια κακουργηματική πράξη, να του αναγνωριστούν ελαφρυντικά και να καταλήγει σε ποινές που είναι επιπέδου πλημμελήματος.

»Θεωρούμε πως με το κακούργημα όλα είναι αυστηρά, ενώ δεν είναι έτσι. Δείχνει την απαξία της έννομης τάξης, έχει διαφορετικές συνέπειες, ενίοτε, αλλά δεν είναι αυτό το οποίο θα λύσει το πρόβλημα» αναφέρει.

«Γενικά η λογική της επαύξησης των ποινών και της τρομερής αυστηροποίησης δεν μας λύνει ιδιαίτερα το πρόβλημα. Η λογική του να τα κάνω όλα κακούργημα δεν είναι σίγουρο ότι θα αποτρέψει το έγκλημα. Πρέπει κανείς να σκέφτεται και με ευρύτερους όρους, πώς αποτρέπεις το έγκλημα, πώς προστατεύεις έναν άνθρωπο, πώς προστατεύεις την έννομη τάξη γενικά. Αν πάμε μόνο με τη λογική των ποινών, θα αυξάνουμε διαρκώς τις ποινές και δεν θα γίνεται τίποτα.

»Και στο αδίκημα, το οποίο έχει την πιο σοβαρή ποινή από όλες, την ισόβια κάθειρξη, που είναι η ανθρωποκτονία, σκοτώνουμε πια δύο γυναίκες τον μήνα».

Για σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας

Όπως αναφέρει η δικηγόρος, η διαρροή προσωπικών φωτογραφιών και βίντεο μπορεί να μην έχει τον χαρακτήρα της εκδίκησης απαραίτητα, ενώ μπορεί να συμβεί και μέσω της σχέσης.

«Εδώ σε αυτή την περίπτωση, το υλικό ανέβηκε εν μέσω της σχέσης. Τα ανέβαζε χωρίς αφορμή, άρα μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας. Ο όρος αυτός αποτυπώνεται καλύτερα γιατί περιλαμβάνει και αυτά που δεν είναι για λόγους εκδικητικότητας» εξηγεί.

Οι ποινές από μόνες τους δεν είναι αρκετές, καταλήγει η κ. Παπαπαντολέων. Θα πρέπει να σκεφτεί κανείς και με όρους πριν «το θύμα», με όρους πρόληψης, η οποία θέλει παρέμβαση σε διάφορα κοινωνικά πεδία, δεν μπορεί να γίνεται μόνο με τον νομοθέτη.

«Το θέμα είναι να σκεφτούμε και εκ των προτέρων και να αποτρέπονται τέτοια εγκλήματα. Μόνο η ποινή δεν είναι αρκετή. Μπορεί μερικές φορές να είναι αναγκαίο, αλλά δεν είναι επαρκές».