Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Ε’)

Από τα προαναφερθέντα καθίσταται σαφές ότι ο Πρωταγόρας εισάγει έναν απεριόριστο σχετικισμό σε όλα τα ανθρώπινα, και το ερώτημα που τίθεται εύλογα είναι το εάν ο ίδιος υπηρέτησε το σχετικισμό αυτόν με συνέπεια. Η απάντηση είναι πως ο ιδρυτής της σοφιστικής εμφανίζεται σαφώς πιο μετριοπαθής από ορισμένους διαδόχους του.

Αναλυτικότερα, στο Θεαίτητο του Πλάτωνα περιλαμβάνεται μια υπεράσπιση της διδασκαλίας του Πρωταγόρα, που ξεκινά από τη φράση περί μέτρου και ανθρώπου.

Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του αρχηγέτη της σοφιστικής, η γεύση ενός υγιούς ανθρώπου και η —πόρρω απέχουσα για το ίδιο πράγμα— γεύση ενός αρρώστου είναι το ίδιο αληθινή και έγκυρη. Όμως, διδάσκει ο Πρωταγόρας, η κατάσταση του υγιούς είναι οπωσδήποτε καλύτερη από εκείνη του αρρώστου, γι’ αυτό και είναι καθήκον του γιατρού να κάνει τον δεύτερο καλά, ώστε να ξαναβρεί και τα αισθήματα που συνδέονται με την υγιή κατάσταση. Με το ίδιο πνεύμα ο δάσκαλος πρέπει να διαπαιδαγωγήσει το μαθητή του και ο πολιτικός να οδηγήσει την κοινότητα σε μια «καλύτερη» κατάσταση.

Δεδομένου όμως ότι καθένας από εμάς, σύμφωνα με το προεκτεθέν σκεπτικό του Πρωταγόρα, αποτελεί το μέτρο των πραγμάτων, ανακύπτει εδώ το εξής πρόβλημα: πόθεν έρχονται στους ανθρώπους ή από ποιον ορίζονται τα μέτρα για το «καλύτερο» ή το «χειρότερο» που ξεπερνούν καθετί ατομικό;

Είναι προφανές πως η απάντηση δεν είναι διόλου εύκολη στο ασφυκτικό πλαίσιο της αναλυθείσης πρωταγόρειας θεωρίας περί μέτρου και ανθρώπου, και είναι εξίσου προφανής ο σοβαρός κίνδυνος εκτροπής σε έναν απλοϊκό ωφελιμισμό, στην καλύτερη μάλιστα των περιπτώσεων.

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Α’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Β’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Γ’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Δ’)