Εκτεθειμένος ο Τζόνσον για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Του Γιάννη Ανδριτσόπουλου

Εκπληξη, σκωπτικά σχόλια και μια θυελλώδη συζήτηση στα κοινωνικά δίκτυα στη Βρετανία προκάλεσε η αποκάλυψη των «ΝΕΩΝ Σαββατοκύριακο» ότι ο Μπόρις Τζόνσον υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, καταρρίπτοντας, σε άρθρο που είχε γράψει ως φοιτητής, ένα προς ένα τα επιχειρήματα των Βρετανών που ο ίδιος σήμερα επικαλείται για να μην τα επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ορισμένα από τα μεγαλύτερα βρετανικά ΜΜΕ μετέδωσαν την είδηση, επισημαίνοντας ότι η αποκάλυψη του ντοκουμέντου αφήνει έκθετο τον βρετανό πρωθυπουργό. Ο «Ομπσέρβερ» έκανε λόγο για «στροφή 180 μοιρών του Τζόνσον στο θέμα των Μαρμάρων» που προκύπτει από το άρθρο που έγραψε το 1986, στο οποίο «ο τότε φοιτητής κλασικών σπουδών υποστήριξε με πάθος την επιστροφή τους στην Αθήνα».

«Χρησιμοποιώντας γλώσσα που θα έκανε υπερήφανους όσους διεκδικούν την επανένωση των Γλυπτών, ο Τζόνσον όχι μόνο πίστευε ότι οι αρχαιότητες του 5ου αιώνα π.Χ. πρέπει να εκτεθούν «εκεί που ανήκουν», αλλά αποδοκίμασε το γεγονός ότι «πριονίστηκαν και πελεκήθηκαν» από το επιβλητικό οικοδόμημα που κάποτε κοσμούσαν», σημειώνει η ανταποκρίτρια του «Ομπσέρβερ» στην Αθήνα Χέλενα Σμιθ.

«Τα Ελγίνεια Μάρμαρα πρέπει να φύγουν από αυτή τη βόρεια κουλτούρα της κατανάλωσης ουίσκι και της ενοχής και να εκτεθούν εκεί όπου ανήκουν: στην Ελλάδα», έγραφε ο Τζόνσον τον Απρίλιο του 1986, στο άρθρο του στο περιοδικό Debate του ομίλου αντιλογίας Oxford Union, ομολογώντας ότι ο Ελγιν έκλεψε τα Γλυπτά. «Το άρθρο 978 λέξεων του Τζόνσον αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη του πόσο θετικά έβλεπε ως νέος το αίτημα της Ελλάδας και του πόσο μεγάλη ήταν η μεταστροφή του» γράφει η Σμιθ, προσθέτοντας ότι το κείμενο «θα ήταν καταδικασμένο στην αφάνεια αν δεν το ανακάλυπταν «ΤΑ ΝΕΑ» σε βιβλιοθήκη της Οξφόρδης». Οπως σημειώνει, «ο Τζόνσον τάχθηκε στο πλευρό της Μελίνας Μερκούρη, καταρρίπτοντας τον ισχυρισμό ότι ο Ελγιν είχε αποκτήσει νόμιμα τα Γλυπτά, και έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει τη βρετανική κυβέρνηση για σοφιστείες και αδιαλλαξία».

Με τίτλο «Ελληνική εφημερίδα αποκαλύπτει άρθρο του Μπόρις Τζόνσον στο οποίο ζητούσε να επιστραφούν τα Ελγίνεια Μάρμαρα στην Αθήνα», η συντηρητική «Σάντεϊ Τέλεγκραφ» σημειώνει ότι «η ανακάλυψη του άρθρου θα αποδειχθεί εξαιρετικά ντροπιαστική για τον Τζόνσον, ο οποίος απέκρουσε τη συντονισμένη εκστρατεία του Κυριάκου Μητσοτάκη να επιστραφεί η ζωφόρος του 5ου αιώνα π.Χ. στην Ακρόπολη». Ο συντάκτης του ρεπορτάζ, Στιβ Μπερντ, επισημαίνει ότι ο βρετανός πρωθυπουργός κατηγορείται για «υποκρισία», καθώς τότε έκανε λόγο για «εκτεταμένη λεηλασία του Παρθενώνα από τον Ελγιν», ενώ σήμερα ισχυρίζεται ότι τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα. «Ο Τζόνσον έγραψε ότι ένας νόμος που θα εξασφάλιζε την επιστροφή τους θα μπορούσε να ψηφιστεί μέσα σε ένα απόγευμα», σημειώνει η εφημερίδα.

Στο Twitter

Το αποκαλυπτικό άρθρο, που σχολιάστηκε και στο ραδιόφωνο του BBC, πυροδότησε έντονο διάλογο στο Twitter. «Τον Μάρτιο, ο Τζόνσον είπε ότι τα Μάρμαρα αγοράστηκαν νόμιμα. Ομως, όπως απέδειξαν «ΤΑ ΝΕΑ», ο νεαρός Μπόρις είχε συντάξει μια θαυμάσια πολεμική, σημειώνοντας ότι ο ίδιος ο Ελγιν παραδέχθηκε την παρανομία (στα μάτια των Οθωμανών) της πράξης του», έγραψε ο Μπρους Κλαρκ, αρχισυντάκτης του Economist και συγγραφέας. «Ο Τζόνσον έκανε στροφή 180 μοιρών. Κάποτε υποστήριζε την επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα, όπως αποκαλύπτεται από το άρθρο που έρχεται στην επιφάνεια. Τότε είχε δίκιο, τώρα έχει άδικο! Δώσε πίσω τα Μάρμαρα στην Αθήνα!», είπε ο βραβευμένος ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Πίτερ Τάτσελ.

«Οταν ήταν στην Οξφόρδη, ο Τζόνσον υποστήριζε ότι τα Μάρμαρα πρέπει να επιστραφούν στην Αθήνα καθώς λεηλατήθηκαν από τον συφιλιδικό λόρδο των Τόρις Ελγιν. Τώρα ως πρωθυπουργός λέει στους Ελληνες να πάνε στα τσακίδια», σημείωσε ο πρώην υπουργός των Εργατικών Ντένις ΜακΣέιν. «Ποιος θα το φανταζόταν! Ο νεαρός Μπόρις είχε μερικές καλές ιδέες…» σχολίασε ο διακεκριμένος καθηγητής Κλασικών Σπουδών στην Οξφόρδη Αρμάντ ντ’ Ανγκούρ. «Η σημαντική έρευνα από «ΤΑ ΝΕΑ» αποκαλύπτει ότι ο Τζόνσον υποστήριζε την επιστροφή των Μαρμάρων το 1986. Τώρα, λέει μόνο ψέματα» επισήμανε η ιστορικός τέχνης Εϊμι Μπλάκετζ.

Εκφράστηκαν, όμως, και αντίθετες απόψεις. «Φαίνεται ότι είμαι ο μόνος εδώ γύρω που δεν θέλει να πακετάρει τα Ελγίνεια και να τα στείλει στην Ελλάδα. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να εκτιμήσουμε όπως πρέπει το εκπληκτικό και δωρεάν να επισκεφθείς Βρετανικό Μουσείο;» έγραψε ο διάσημος αρθρογράφος των «Τάιμς» Ντέιβιντ Ααρόνοβιτς – και ο υπουργός Στέγασης Μάικλ Γκόουβ έσπευσε να κάνει retweet. «Διότι είναι ένα ενιαίο αριστούργημα, Ντέιβιντ. Αν σκίσεις τις σελίδες του Αμλετ από μια σωζόμενη έκδοση του First Folio, θα παραμείνει ένα υπέροχο έργο, αλλά θα συνιστά πράξη πολιτιστικού βανδαλισμού», του απάντησε ο συνάδελφός του στους «Τάιμς» Ολιβερ Καμ.

«Δεν ήξερα ότι το να υποστηρίζεις την επιστροφή των Ελγινείων Μαρμάρων σημαίνει ότι δεν εκτιμάς το Βρετανικό Μουσείο», παρατήρησε ο Εντ Βέιζι, υφυπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον.