Έγκαιρη διάγνωση προλαβαίνει τις επιπτώσεις στις αρθρώσεις

Πόνος, πρήξιμο και κοκκινίλες στις αρθρώσεις, οι οποίες δυσκολεύονται να «κλείσουν»… Πρόκειται για ένα σύμπτωμα αρκετά συχνό που το συναντούμε σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, ακόμη και σε παιδιά.

Ο λόγος για την αρθρίτιδα, η οποία είναι κλινικό́ χαρακτηριστικό́ πολλών ασθενειών και συνίσταται σε φλεγμονή που παρουσιάζεται σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις, με αποτέλεσμα πόνο, οίδημα, ερυθρότητα, θερμότητα, διόγκωση μαλακών μορίων, δυσκαμψία και περιορισμένη κίνηση.

Η Πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ), διευθύντρια της Ρευματολογικής κλινικής στο «Θριάσιο» Ευαγγελία Καταξάκη μας εξηγεί ότι υπάρχουν περίπου 200 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας και μπορούν να εμφανιστούν σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά.

Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αρθρίτιδας είναι δύο: ο πόνος στις αρθρώσεις και η φλεγμονή. Τα συμπτώματα αυτά διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της πάθησης.

Ο πόνος σε μια άρθρωση μπορεί να είναι ήπιος, μέτριος ή σοβαρός, αλλά και μεγάλης διάρκειας, που μπορεί να φτάσει να είναι χρόνιος. Αποτελεί σύμπτωμα όλων των τύπων αρθρίτιδας και συνοδεύεται συνήθως και από δυσκαμψία των αρθρώσεων, κάνοντας τους πάσχοντες να παραπονούνται γι’ αυτό.

Επιπτώσεις

Πρωινή δυσκαμψία περισσότερο από μία ώρα, υποδεικνύει κάποια μορφή αρθρίτιδας.

Οι περισσότερες μορφές αρθρίτιδας προσβάλλουν γόνατα, ισχία και  μικρές αρθρώσεις στα χέρια και τα πόδια.

Μία φλεγμονή που επιμένει, μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην άρθρωση.

Οι άνθρωποι που πάσχουν από αρθρίτιδα αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες που δυσχεραίνουν τη ζωή τους. Έχουν χρόνιο πόνο, κακή ποιότητα ζωής, συχνές αναρρωτικές άδειες που μπορεί να  οδηγήσουν και σε πρόωρη συνταξιοδότηση.

Οι πιο συνήθεις μορφές αρθρίτιδας είναι:
1) Φλεγμονώδεις αρθρίτιδες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο συστηματικός  ερυθηματώδης  λύκος, η ψωριασική́ αρθρίτιδα, η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, οι αγγειίτιδες, το συστηματικό σκληρόδερμα κ.α. Η πιο γνωστή φλεγμονώδης αρθρίτιδα είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας 30-55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά. Οι φλεγμονώδεις αυτοάνοσες αρθρίτιδες έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα την έναρξη της βλάβης από τον αρθρικό υμένα. Τα νοσήματα αυτά έχουν μικρότερη συχνότητα στο γενικό πληθυσμό σε σχέση με την εκφυλιστική αρθρίτιδα και προσβάλλουν πολλαπλά όργανα με ζωτική λειτουργία, γεγονός που κάνει την αντιμετώπισή τους πιο δύσκολη. Λόγω της πολυπλοκότητας και της χρονιότητας αυτών των νοσημάτων, οδηγούν συχνά σε οστικές παραμορφώσεις και  αναπηρία. Αυτό καθιστά επιτακτική την άμεση αντιμετώπισή τους μετά την αρχική διάγνωση.

Την τελευταία 20ετία εμφανίστηκαν επαναστατικές θεραπείες (οι βιολογικοί παράγοντες) που άλλαξαν  προς το καλύτερο την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε ό,τι αφορά στη μείωση της φλεγμονής, την πρόληψη των δομικών βλαβών και της ανικανότητας καθώς και την επίτευξη ύφεσης της νόσου. Αυτά τα φάρμακα στοχεύουν τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλούν την φλεγμονή και  βλάβη στις αρθρώσεις και στους ιστούς

2) Εκφυλιστικές αρθρίτιδες. Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή εκφυλιστικής αρθρίτιδας. Τα συμπτώματα που την χαρακτηρίζουν είναι ο πόνος που συνήθως  επιδεινώνεται προς το τέλος της ημέρας η διόγκωση και η δυσκαμψία των αρθρώσεων. Μπορεί́ να προσβάλλει οποιαδήποτε άρθρωση, αλλά́ πιο συχνά́ επηρεάζει τα γόνατα, τα ισχία, τα χεριά, τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης και τα ποδιά.  Η εξέλιξη της νόσου είναι συνηθώς αργή́ και χαρακτηρίζεται κυρίως από́ προοδευτική́ εκφύλιση του αρθρικού́ χονδρού η οποία μπορεί να  οδηγήσει σε χρόνιο πόνο και σωματική ανικανότητα. Οι πιο συχνοί παράγοντες κινδύνου για οστεοαρθρίτιδα είναι το γυναικείο φύλο, η μεγάλη ηλικία, η  παχυσαρκία, οι επαναλαμβανόμενες κακώσεις των αρθρώσεων, αλλά και γενετικοί παράγοντες.

Η πρόληψη της νόσου  επικεντρώνεται στην τροποποίηση  των παραγόντων κίνδυνου για την νόσο δηλ. στη μείωση σωματικού βάρους και την  αποφυγή τραυματισμών.

3) Μεταβολικές αρθρίτιδες (από κρυστάλλους) Η πιο συχνή μεταβολική αρθρίτιδα είναι η ουρική αρθρίτιδα, η οποία είναι πιο συχνή τους άνδρες παρά στις γυναίκες. Οφείλεται στην εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού μονοπατιού στις αρθρώσεις και σε εξ αρθρικούς ιστούς  προκαλώντας φλεγμονή, πόνο και πρήξιμο. Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει συνήθως μία άρθρωση κάθε φορά, συχνά την άρθρωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού αλλά μπορούν να προσβληθούν και άλλες αρθρώσεις  όπως το γόνατο, η ποδοκνημική, ο καρπός, ο αγκώνας και οι αρθρώσεις των χεριών. Παράγοντες που βοηθούν  στην πρόληψη της ουρικής αρθρίτιδας είναι η αλλαγή των  διατροφικών συνηθειών, η αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών και η μείωση του σωματικού βάρους.

Έγκαιρη διάγνωση

Λόγω του μεγάλου εύρους των παθήσεων που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση αρθρίτιδας, είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και η ειδική κατά περίπτωση θεραπευτική αγωγή, ώστε να υποχωρήσει ο πόνος και η φλεγμονή και να αποφευχθεί η εγκατάσταση μονίμων οστικών παραμορφώσεων που δυσκολεύουν την κινητικότητα του ασθενή.

Ο ρευματολόγος είναι ο γιατρός που ασχολείται με την παθολογία του μυοσκελετικών συστήματος και έχει εμπειρία στη διάγνωση, στη θεραπεία και στην πρόληψη της αρθρίτιδας. Η  έγκαιρη διάγνωση αποτελεί το κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση  των ρευματικών και των μυοσκελετικών παθήσεων

Παρότι είναι πλέον γνωστό ότι η πρώιμη διάγνωση, η έγκαιρη παραπομπή σε ρευματολόγο και η έναρξη της κατάλληλης θεραπείας βελτιώνουν την έκβαση, την ποιότητα ζωής και την ικανότητα για εργασία, στην πράξη η διάγνωση συχνά καθυστερεί ή δεν επιτυγχάνεται ποτέ.

Εμβόλιο για προστασία

Ασπίδα προστασίας για τους ασθενείς με αυτόνομές ρευματικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα  ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα  κ.α. αποτελεί ο εμβολιασμός καθώς έχουν  αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές λοιμώξεις, κάτι που οφείλεται τόσο στο ίδιο το νόσημα και τις επιπλοκές του, όσο και στη χορήγηση ανοσοτροποποιητικής αγωγής.

Λαμβάνοντας υπόψιν τα διάφορα επιδημιολογικά δεδομένα και τις ανάγκες των ασθενών με ρευματικές παθήσεις οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες (American College of Rheumatology-ACR ) – European League Against Rheumatism EULAR και η Ομάδα Εργασίας της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας & Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ & ΕΠΕΡΕ) έχουν δημοσιεύσει κατευθυντήριες οδηγίες για τον εμβολιασμό των ασθενών με ρευματικές παθήσεις, υπό ανοσοτροποποιητικές θεραπείες.

Σύμφωνα λοιπόν με τις οδηγίες, συστήνεται ο εμβολιασμός για τον ιό της γρίπης, πνευμονιόκοκκου, έρπητα ζωστήρα και ηπατίτιδας Β.

Ανάλογες είναι και οι συστάσεις έναντι της νόσου COVID-19 (δηλαδή έναντι του νέου κοροναϊού SARS-CoV-2), με τα εμβόλια που έχουν λάβει σχετική έγκριση. Όλοι  οι ασθενείς με ρευματικές παθήσεις υπό ανοσοτροποποιητικές θεραπείες, θα πρέπει να εμβολιάζονται και για τυχόν  απορίες ή διευκρινίσεις σχετικά με τον εμβολιασμό τους θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με τον θεράποντα ρευματολόγο τους.