Ανακατανομή των πόρων για την εισαγωγή νέας τεχνολογίας στην υγεία

Μεταρρυθμίσεις, αλλά και σταδιακή αύξηση της χρηματοδότησης είναι άμεσα απαραίτητες για τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, το οποίο χαρακτηρίζεται από ανισότητες που εντάθηκαν ιδιαίτερα στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης.

Πρόσθετα εμπόδια δημιουργήθηκαν την ίδια περίοδο, από τη συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού, των οικονομικών και των τεχνολογικών δυνατοτήτων, με αποτέλεσμα μεγαλύτερες δυσκολίες πρόσβασης των ασθενών, μειωμένη παρακολούθηση των χρονίων νοσημάτων τους και ακόμη μεγαλύτερες υγειονομικές ανισότητες. Όλα αυτά μάλιστα έχουν ως αποτέλεσμα τις ιδιαίτερα υψηλές πληρωμές των ασθενών, αλλά και τις παραπληρωμές στο σύστημα υγείας.

Καθώς όμως το μέλλον στην υγεία είναι τεχνολογικό και ψηφιακό, χρειάζεται ανακατανομή των πόρων, αφού οι περιορισμοί δεν θα σταματήσουν να υπάρχουν, παράλληλα με τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των νέων τεχνολογιών ως προς τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, αλλά και τον έλεγχο μονοπωλιακών τάσεων στις νέες αυτές τεχνολογίες, παράλληλα με την ανάδειξη των επιλογών που κάνουν οι ασθενείς για τον εαυτό τους.

Στον συνδυασμό των μεταρρυθμίσεων, την αύξηση της χρηματοδότησης, αλλά και την επιβεβαίωση της βελτίωσης στην υγεία του πληθυσμού από τη χρήση νέων τεχνολογιών υγείας, αναφέρεται ο ομ. Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Γιάννης Κυριόπουλος, μιλώντας στο in.gr χωρίς να παραλείπει να τονίζει την σπανιότητα των πόρων που μας αναγκάζει να ιεραρχούμε τις προτεραιότητες, ταυτόχρονα με όλα τα παραπάνω.

Η δημόσια δαπάνη υγείας στη χώρα μας φθάνει το 4,8% του ΑΕΠ όταν στον ΟΟΣΑ είναι 7% και η συνολική δαπάνη υγείας ανεβαίνει στο 7,8% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, όταν αντίστοιχα ο μέσος όρος των δαπανών υγείας στις χώρες του ΟΟΣΑ φθάνουν στο 8,8% του ΑΕΠ. Με αφορμή την εξαιρετικά χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση του συστήματος υγείας στη χώρα μας, ο καθηγητής επισημαίνει ότι η βιωσιμότητά του απειλείται, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Μετά από μια υπερδεκαετή οικονομική κρίση (2008-2019) που στην πλέον πρόσφατη εκδοχή της ακολουθήθηκε από το πανδημικό φαινόμενο, ο υγειονομικός τομέας στη χώρα μας υπέστη βαρεία χρηματοδοτική καθίζηση, πρωτοφανή στην υγειονομική ιστορία.

Η μείωση της συνολικής δαπάνης για την υγεία υπερέβη το 35% στην περίοδο αυτή, ώστε από 22,5 δις ευρώ το 2008 να φθάσει τα 15,5 δις ευρώ το 2019. Ειδικότερα, η μείωση της συνολικής δαπάνης για την υγεία οφείλεται κυρίως στη συρρίκνωση της δημόσιας δαπάνης, ενώ η δαπάνη των νοικοκυριών παρέμεινε σταθερά υψηλή ώστε να κυμαίνεται στο επίπεδο 40% περίπου της συνολικής εθνικής δαπάνης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 90% της ιδιωτικής δαπάνης αναφέρεται σε πληρωμές και παραπληρωμές χωρίς την διαμεσολάβηση κάποιου ασφαλιστικού σχήματος.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι προφανές ότι η χρηματοδοτική υποστήριξη του συστήματος υγείας καθίσταται απειλητική για την βιωσιμότητά του. Με την έννοια αυτή, η διεύρυνση της χρηματοδοτικής βάσης με τη σταδιακή αύξηση της δημόσιας δαπάνης συνιστά επιτακτική αναγκαιότητα για την ανασυγκρότηση του υγειονομικού τομέα. Εξάλλου η μακρόχρονη επιβάρυνση των νοικοκυριών αποτελεί αιτία αύξησης των ανισοτήτων και πηγή κοινωνικής και πολιτικής απονομιμοποίησης. Η αναπαραγωγή του υφιστάμενου στάτους στην ιατρική περίθαλψη δεν εγγυάται τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας η οποία είναι δυνατή μόνον με τη διεύρυνση της χρηματοδότησης και την εγκαθίδρυση μεταρρυθμίσεων».

Αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα

Ο κ. Κυριόπουλος αναφερόμενος στις παραμέτρους που κάνουν ένα σύστημα υγείας αποτελεσματικό, ενώ οι πόροι που διατίθενται αξιοποιούνται όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά, τονίζει ότι «η συνολική επίδοση ενός συστήματος υγείας είναι συνάρτηση της ιατρικής αποτελεσματικότητας, της οικονομικής αποδοτικότητας και της κοινωνικής ισότητας. Υπό το πρίσμα αυτό, η επαρκής χρηματοδότηση συνιστά σημαντικό προαπαιτούμενο καθώς επίσης και η ισότιμη και αποδοτική κατανομή των σπάνιων υγειονομικών πόρων σε συνδυασμό με το σύγχρονο και αποτελεσματικό μάνατζμεντ.

Η πρόσφατη οικονομική κρίση είχε δραματικές επιπτώσεις στον υγειονομικό τομέα με την συρρίκνωση των ανθρωπίνων, οικονομικών και τεχνολογικών πόρων πράγμα που προκάλεσε αυξημένα εμπόδια στην πρόσβαση, πλημμελή διαχείριση των χρονίων νοσημάτων και διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων που σχετίζονται με την υγεία.

Η διασφάλιση της ιατρικής αποτελεσματικότητας και της οικονομικής αποδοτικότητας είναι ένα σύνθετο εγχείρημα του οποίου η επίτευξη δεν σχετίζεται μόνον με ιατρικές και τεχνικές διαστάσεις αλλά και με τις κοινωνικές αξίες, τις πολιτικές επιλογές και τις προτιμήσεις των πολιτών».

Νέες, αλλά ακριβές τεχνολογίες

Οι αυξημένη ανάγκη των συστημάτων υγείας για ενίσχυση της χρηματοδότησης εντείνεται ακόμη περισσότερο, όσο νέες τεχνολογίες αναδύονται με την υπόσχεση ότι αντιμετωπίζουν ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες. Πολλές όμως από τις τεχνολογίες αυτές έχουν κόστος απαγορευτικό, πολλές φορές ακόμη και για ανεπτυγμένες χώρες με προηγμένα συστήματα υγείας.

Για την αντιμετώπιση των πιέσεων που προκύπτουν στα συστήματα υγείας, τόσο από τη διαθεσιμότητα των ακριβών αυτών θεραπειών, αλλά και από την ζήτηση των θεραπειών αυτών από τους πάσχοντες, ο κ. Κυριόπουλος αναγνωρίζει ότι το μέλλον της ιατρικής περίθαλψης είναι τεχνολογικό και ψηφιακό, υπογραμμίζοντας πως «Η εξέλιξη αυτή σημαίνει πρωτίστως την βελτίωση των εκβάσεων στη διαχείριση των νοσημάτων και ως εκ τούτου της ιατρικής αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση κρίσιμων νοσολογικών οντοτήτων.

Παρά ταύτα δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι η σημαντική πρόοδος στην βιοϊατρική και φαρμακευτική τεχνολογία συνοδεύεται από εκρηκτική αύξηση του κόστους ανά μονάδα προϊόντος αλλά και συνολικά της δαπάνης για την υγεία.

Τα φαινόμενα αυτά θέτουν το ζήτημα της ανακατανομής των πόρων και των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών σε υψηλή προτεραιότητα.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, είναι προφανές ότι η ευκταία βελτίωση της ιατρικής αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών υγείας προσκρούει στην σπανιότητα των πόρων. Η άρση αυτής της κατάστασης απαιτεί τον έλεγχο των μονοπωλιακών τάσεων που επικρατούν στην εξειδικευμένη τεχνολογική ιατρική και η μερική και σταδιακή μεταφορά του βάρους λήψης των αποφάσεων στην πλευρά της ασφάλισης και κυρίως στις επιλογές των χρηστών.

Πρόκειται για ένα εγχείρημα μεγάλης κλίμακας διαρθρωτικών αλλαγών ώστε να επιτευχθεί η ισορροπία ανάμεσα στην αποδοτική χρήση των πόρων και την βέλτιστη έκβαση των θεραπευτικών παρεμβάσεων χωρίς πλήγματα στην αρχή της ισότητας στην πρόσβαση».