Σπιρομέτρηση στους καπνιστές για έγκαιρη διάγνωση της ΧΑΠ

Πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο εξαιτίας της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Η νόσος αποτελεί την 3^η αιτία θανάτου ή το 5,6% των θανάτων διεθνώς, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, ενώ ως το 2060 αναμένεται οι ετήσιοι θάνατοι να αυξηθούν σε 5,5 εκατ. άτομα.

Στην Ελλάδα οι πάσχοντες από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια φτάνει το 10,6% του πληθυσμού, εξαιτίας του αυξημένου αριθμού των καπνιστών.

Και παρότι η συγκεκριμένη ασθένεια ευθύνεται για περισσότερα από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε συνθήκες αναπηρίας, πάνω από τους μισούς πάσχοντες από ΧΑΠ δεν το γνωρίζουν.

Το συνολικό κόστος αντιμετώπισης της νόσου σε φάρμακα, νοσηλείες και λοιπές υποστηρικτικές υπηρεσίες υγείας είναι τεράστιο. Η συμμετοχή της ΧΑΠ στις δαπάνες υγείας για τα αναπνευστικά νοσήματα στην Ευρώπη ανέρχεται στο 56% και το ετήσιο κόστος αγγίζει τα 39 δις ευρώ.

Τα δεδομένα αυτά παραθέτουν οι συντονιστές της Ομάδας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (Ε.Π.Ε.), πνευμονολόγοι Ανδριάνα Παπαϊωάννου και Γεώργιος Χειλάς, επισημαίνοντας πως περισσότεροι από το 36% των ασθενών με ΧΑΠ αναφέρουν ότι η πάθησή τους, περιορίζει την ικανότητά τους για εργασία και τους αναγκάζει να παίρνουν άδειες. Μάλιστα, το 45% των ασθενών με ΧΑΠ κάτω των 65 ετών ανέφεραν απώλεια εργασίας το περασμένο έτος.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η νόσος μπορεί να ελεγχθεί πλήρως γιατί το βασικό της αίτιο που είναι το κάπνισμα μπορεί να αποφευχθεί ή να διακοπεί. Η ΧΑΠ θεωρείται σήμερα θεραπεύσιμη με τη χρήση θεραπευτικών μεθόδων που βελτιώνουν την αναπνευστική λειτουργία και επιβραδύνουν ή ανακόπτουν την εξέλιξη της νόσου. Η θεραπεία της ΧΑΠ είναι φαρμακευτική (εισπνεόμενα φάρμακα, φάρμακα διακοπής καπνίσματος, εμβόλια κατά της γρίπης του πνευμονιοκόκκου και του κοκκύτη), αλλά και μη φαρμακευτική (φυσική άσκηση ή πνευμονική αποκατάσταση, δηλαδή πρόγραμμα εκπαίδευσης ασθενών, φυσιοθεραπείας, άσκησης, διατροφικής παρέμβασης και ψυχολογικής υποστήριξης, η οξυγονοθεραπεία, ο μη επεμβατικός μηχανικός αερισμός και η χειρουργική αντιμετώπιση).

Όπως τόνισε στο in.gr o κ. Χειλάς, «οι καπνιστές 35 ετών και πάνω, πρέπει να επισκεφθούν τον γιατρό τους από το πρώτο σύμπτωμα βήχα, απόχρεμψης ή δύσπνοιας, προκειμένου να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση και, προφανώς, να σταματήσουν το κάπνισμα. Στην περίπτωση της θετικής διάγνωσης, είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός κατά του κοροναϊού, της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου. Εφόσον υπάρξει διάγνωση για XAΠ, θα πρέπει να προσδιοριστεί σε ποιο στάδιο βρίσκεται η νόσος και στη συνέχεια ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται από πνευμονολόγο ανά εξάμηνο».

Η θεραπεία της ΧΑΠ -φαρμακευτική και μη- έχει παρουσιάσει σημαντικά αποτελέσματα, καθώς επιτυγχάνεται ανακούφιση από τα συμπτώματα, αύξηση της ικανότητας των ασθενών για σωματική δραστηριότητα, επιβράδυνση της επιδείνωσης της αναπνευστικής λειτουργίας, βελτίωση της ψυχικής κατάστασής τους, αποφυγή των λοιμώξεων, των παροξύνσεων και των νοσηλειών, βελτίωση της ποιότητας ζωής και μείωση της θνησιμότητας.

Στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα από την χώρα μας, ήδη το 2004 νοσούσαν από ΧΑΠ περίπου 700.000 Έλληνες, δηλαδή το 8,4% του πληθυσμού. Νεότερα δεδομένα του 2015 έδειξαν ότι το ποσοστό της ΧΑΠ ανέβηκε στο 10,6%.

Οι μισοί ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν και από αυτούς που το γνωρίζουν, οι μισοί, συνεχίζουν να καπνίζουν, παρότι η ΧΑΠ υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής κατά 50% τουλάχιστον.

Συχνότερα πάσχουν από ΧΑΠ οι άνδρες σε ποσοστό 11,6%, έναντι 4,8% των γυναικών, ενώ οι άνδρες αγρότες καπνίζουν διπλάσια τσιγάρα, απ΄ ότι οι άνδρες στις πόλεις.

Κατά μέσο όρο η ΧΑΠ οδηγεί σε απώλεια 16,9 ημερών από την εργασία, προκαλώντας απώλεια παραγωγικότητας κατά 1.398 ευρώ. Το άμεσο κόστος ανέρχεται στα 2.809 ευρώ, ενώ το άμεσο μη ιατρικό (χρόνος ασθενών, χρόνος φροντιστών) στα 1.374 ευρώ ανά έτος. Συνολικά, το ετήσιο οικονομικό φορτίο της ΧΑΠ ανά ασθενή ανέρχεται στα 5.582 ευρώ.

Οι διαγνωσμένοι ασθενείς με ΧΑΠ σήμερα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ανέρχονται περίπου στους 250.000, με αποτέλεσμα η συνολική επιβάρυνση της νόσου για το σύστημα υγείας και την κοινωνική ασφάλιση ανέρχεται στα 702 εκατ. ευρώ κατ’ έτος, ενώ η κοινωνική επιβάρυνση από το έμμεσο κόστος αποτιμάται περίπου στα 1,4 δισ. ευρώ.

Παροξύνσεις ΧΑΠ

Περίπου το μισό κόστος της νόσου, οφείλεται στις παροξύνσεις, που απαιτούν αυξημένη νοσηλευτική φροντίδα, ενώ παράλληλα αποτελούν δείκτη επιδείνωσης της νόσου. Στις πιο προχωρημένες καταστάσεις απαιτούν νοσηλεία και οι σοβαρότερες από αυτές καταλήγουν σε νοσηλεία σε ΜΕΘ.  Σύμφωνα με το πρόγραμμα καταγραφής των παροξύνσεων της ΧΑΠ της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας το 30% των ασθενών που νοσηλεύονται με παρόξυνση, επανεισάγονται εντός τριμήνου, ενώ το 7% που θα νοσηλευτεί με παρόξυνση θα πεθάνει εντός 90 ημερών από την εισαγωγή του.