Έρευνα ΣΕΛΠΕ – Οι λογαριασμοί «τρώνε» το διαθέσιμο εισόδημα – Κόβουν καταναλωτικές δαπάνες τα μισά νοικοκυριά

Τα πάγια καταβροχθίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών καθώς σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΛΠΕ οι πληρωμές λογαριασμών αποτελούν πλέον τη μεγαλύτερη δαπάνη ως ποσοστό του εισοδήματος, γεγονός που οδηγεί σε επιδείνωση το καταναλωτικό κλίμα κατά το τελευταίο εξάμηνο κάθως ένα στα δύο νοικοκυριά για να ανταπεξέλθουν στο κόστος των πάγιων λογαριασμών μειώνουν άλλες καταναλωτικές δαπάνες.

Αρνητική επίδραση των αυξήσεων στην ενέργεια

Μάλιστα από την εν λόγω έρευνα γίνεται ολοφάνερη η αρνητική επίδραση που έχει η αύξηση του κόστους ενέργειας στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς αυτό κυρίως επιδρά το τελευταίο εξάμηνο στις αλλαγές της συμπεριφοράς των καταναλωτών το τελευταίο εξάμηνο ενώ είναι δευτερεύουσας σημασίας η επίδραση της υγειονομικής κρίσης από την πανδημία του κοροναϊού στο καταναλωτικό κλίμα και στην αγορά της λιανικής στην Ελλάδα.

Αυτά είναι το βασικό συμπέρασμα από την πέμπτη μελέτη καταγραφής των καταναλωτικών τάσεων στο λιανεμπόριο μέσω της εξαμηνιαίας έρευνας καταναλωτικού κλίματος λιανεμπορίου που πραγματοποιείται από τον ΣΕΛΠΕ με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Διαβάστε επίσης: Λογαριασμοί ρεύματος – Με αυξήσεις 2,3 δισ. ευρώ επιβαρύνθηκαν νοικοκυριά κι επιχειρήσεις

Διαβάστε επίσης: Ενδιάμεση έκθεση ΤτΕ – Πώς άλλαξε η πανδημία τον τρόπο που αγοράζουν και πληρώνουν οι καταναλωτές

Η έρευνα έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 2021 μέσω Πανελλήνιας Έρευνας σε δείγμα 859 καταναλωτών. Καταγράφονται ιδιαίτερα ενδιαφέροντα συμπεράσματα και τάσεις σε σχέση με τις αγοραστικές συνήθειες του κοινού από την επίδραση της πανδημίας, ενώ περιλαμβάνει και τον δείκτη καταναλωτικού κλίματος λιανικής.

Δεν είναι ικανοποιητική περίοδος για αγορές

Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος λιανικής στο πρώτο σχήμα, τον Δεκέμβριο του 2021 διαμορφώθηκε στο -45, μειωμένος σε σχέση με τον μήνα βάσης, τον Οκτώβριο του 2019 και μειωμένος σχέση με την αντίστοιχη μέτρηση του Δεκεμβρίου 2020. Όπως φαίνεται, η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν έχει να κάνει τόσο με τις μέχρι σήμερα προσδοκίες των καταναλωτών, αλλά κυρίως λόγω της παρούσας κατάστασης των καταναλωτών για το προσεχές διάστημα.

Συγκεκριμένη η μείωση στον υπο-Δείκτη παρούσας κατάστασης ήταν από το -31 στο -40, ενώ αντίθετα ο υπό-δείκτης προσδοκιών καταγράφει την ίδια χαμηλή τιμή με τον Δεκέμβριο 2020 -51. Πρακτικά αυτό που καταγράφεται είναι σταθερές προσδοκίες, αλλά επιβάρυνσή των οικονομικών των καταναλωτών, κάτι που έχει να κάνει με το αυξημένο κόστος ενέργειας όπως θα φανεί και σε λοιπούς δείκτες.

Συγκεκριμένα, όπως αποτυπώνεται και στις επί μέρους ερωτήσεις στο δεύτερο σχήμα, οι καταναλωτές θεωρούν ότι είναι δεν είναι μία ικανοποιητική περίοδος για να κάνουν αγορές, τόσο οι ίδιοι, όσο και γενικά.  Μάλιστα την κατατάσσουν ως τη χειρότερη περίοδο για σημαντικές αγορές τα τελευταία δύο χρόνια.

Αρνητικές προσδοκίες

Οι προσδοκίες για τις δαπάνες είναι επίσης αρνητικές και σχετίζονται άμεσα με το αυξημένο κόστος ενέργειας. Όπως καταγράφεται στο τρίτο σχήμα, το 50% εκτιμά ότι το πρώτο εξάμηνο 2022 οι δαπάνες για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας θα είναι αυξημένο. Αντίθετα, το 46% εκτιμά ότι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων το πρώτο εξάμηνο 2022 θα είναι μειωμένες, ενώ μόλις το 15% ότι θα είναι αυξημένες.

Το ίδιο ισχύει για τις υπηρεσίες (εισιτήρια, εστίαση) για τις οποίες επίσης εκτιμάται από το 34% του κοινού μείωση και μόλις 14% αύξηση. Σχετικά θετική είναι η μέτρηση σε σχέση με τη φορολογία για την οποία το 75% εκτιμά ότι θα μείνει αμετάβλητη, το 20% ότι θα παρουσιάσει μείωση και το 5% αύξηση.

Αυξήθηκαν οι δαπάνες για λογαριασμούς από το 25% στο 30% σε ένα χρόνο

Όπως φαίνεται στο τέταρτο σχήμα, σήμερα -σύμφωνα με τους καταναλωτές- οι δαπάνες για λογαριασμούς αποτελούν με διαφορά την μεγαλύτερη δαπάνη τους ως ποσοστό του εισοδήματός τους.

Συγκεκριμένα, αποτελούν το 30% έναντι 25% τον προηγούμενο Δεκέμβριο. Αντίθετα μειωμένες είναι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων σε σχέση με τον προηγούμενο Δεκέμβριο από 31% σε 26%.

Αυξημένες οι δαπάνες για φόρους

Σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών, οι δαπάνες για φόρους καταγράφονται αυξημένες, αλλά σε συνήθη για τον μήνα Δεκέμβριο επίπεδα (καθώς τον συγκεκριμένο μήνα γίνονται πληρωμές φόρου εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, τέλη κυκλοφορίας κλπ). Οι υπόλοιπες δαπάνες όπως υπηρεσίες και ενοίκια δεν παρουσιάζουν ουσιαστική μεταβολή.

Διαβάστε επίσης: ΕΣΕΕ – Έως και 18,5% ακριβότερο το χριστουγεννιάτικο τραπέζι – Θα κοστίζει από 82,56 έως 113,90 ευρώ

Συγκεκριμένα για τις δαπάνες για αγορές προϊόντων που αποτελεί και το κύριο αντικείμενο της μελέτης, σημειώνεται ότι πλέον αντιπροσωπεύουν μόνο το 26% των συνολικών δαπανών. Όπως καταγράφεται στο πέμπτο σχήμα, η κύρια κατηγορία αγορών όσον αφορά τις δαπάνες είναι τα τρόφιμα και ποτά με ποσοστό 41% με μείωση από 49% το 2020 (περίοδος με Lockdown).

Υποχωρούν εστίαση και είδη ρουχισμού – Αυξάνονται οι αγορές σε ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά είδη

Η εστίαση η οποία είχε ανακάμψει το καλοκαίρι βρισκόταν στη δεύτερη θέση μαζί με τα είδη ρουχισμού υποχωρεί από 11% σε 7% και τα εισιτήρια ξενοδοχεία από 4% σε μόλις 2%. Αντίθετα, αύξηση παρουσιάζουν τα ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά είδη από 9% σε 11%, κάτι που αντικατοπτρίζει τις αγορές της περιόδου Black Friday. Στις υπόλοιπες κατηγορίες δεν καταγράφονται μεγάλες διακυμάνσεις.