Έθιμα χριστουγεννιάτικα με πινελιές από την αγροτική παράδοση

Οι εορταστικές αυτές ημέρες αποτελούν το συναπάντημα της οικογένειας γύρω από ένα τραπέζι γεμάτο εδέσματα, κρέατα, γλυκά, ζυμάρια, χριστόψωμα στολισμένα με καρύδια. Κάθε γιορτινό τραπέζι σε κάθε περιοχή της χώρας μας από γωνιά σε γωνιά, συνοδεύεται από παραδόσεις και έθιμα. Παραδόσεις που περνάνε από γενιά σε γενιά και έχουν τις ρίζες τους στην αγροτιά, στον γεωργό και τον κτηνοτρόφο, οι οποίοι χρησιμοποιώντας προϊόντα της γης τους, ευελπιστούν σε μια καλή παραγωγική χρονιά, σε μια καλή σοδειά, σε μια χρονιά όπου το τραπέζι θα είναι πάντα γεμάτο και τα μέλη της φαμίλιας θα έχουν υγεία, ευημερία, προκοπή.

Έθιμο κυρίως της Δ. Μακεδονίας, το οποίο το συναντάμε και σε άλλες περιοχές της Β. Ελλάδας με διάφορες παραλλαγές είναι το εξής: Την παραμονή των Χριστουγέννων παίρνουν από το τζάκι κάρβουνα τα οποία συμβολίζουν και από ένα γεωργικό προϊόν όπως σιτάρι, καλαμπόκι, κριθάρι κλπ. Αν τα κάρβουνα έχουν καεί μέχρι το πρωί τότε η σοδειά δεν θα είναι καλή.

Παράλληλα, σε κάποια μέρη της Ελλάδας η βασιλόπιτα, ουδεμία σχέση έχει με αυτή που έχουμε συνηθίσει. Παρασκευάζεται με κρέας και μοιάζει περισσότερο με κρεατόπιτα.

Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Θεσσαλίας είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γίνεται με εξαιρετική φροντίδα, ενώ ακολουθεί γλέντι μέχρι τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και τη μεθεπόμενη μέρα. Τρεις-τέσσερις συγγενικές οικογένειες καθόριζαν με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της.

Στην Κατούνα της Αιτωλοακαρνανίας αναβιώνει ένα από τα παλιότερα έθιμα. Πρόκειται για τη γιορτή της τσιγαρίδας, δηλαδή το τσιγάρισμα του χοιρινού κρέατος μαζί με το λίπος του. Αυτή ήταν παραδοσιακή μέθοδος που χρησιμοποιούσαν οι οικογένειες για τη διατήρηση του κρέατος κατά τη χειμερινή περίοδο. Σε κάθε γειτονιά οι οικογένειες άναβαν μεγάλες φωτιές, τοποθετούσαν το καζάνι με το χοιρινό και επικρατούσε εορταστική ατμόσφαιρα μέχρι να ολοκληρωθεί το μαγείρεμα του κρέατος.

Στη Στερεά Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της χοιροσφαγής. Στα ορεινά χωριά της δυτικής Φθιώτιδας είναι καθιερωμένο το μαγείρεμα του γουρουνιού.

Στο Βασιλόψωμο, εκτός από αλεύρι οι νοικοκυρές βάζουν μέσα ρεβύθι αλεσμένο, βασιλικό και νερό και πάνω του δημιουργούν διάφορα σχήματα και παραστάσεις είτε αυτές αφορούν την παραγωγή είτε την υγεία είτε την οικογένεια.