Δύο χρόνια χωρίς τον Θάνο Μικρούτσικο – «Σκατζάρισες, μα μας κρατά λύπη μεγάλη»

Σαν σήμερα, στις 28 Δεκεμβρίου 2019, έφυγε από τη ζωή ο Θάνος Μικρούτσικος. Απώλεια που δύσκολα μπορούμε να διαχειριστούμε ακόμα και σήμερα.

Ο τεράστιος καλλιτεχνικός του πλούτος, η ανεξίτηλη σφραγίδα που άφησε στην ελληνική μουσική αλλά και στην ψυχή μας έκαναν αφόρητες εκείνες τις τελευταίες μέρες του 2019.

Η μουσική ιδιοφυία που ξεκίνησε από την Πάτρα και κατέκτησε όλο τον κόσμο κατάφερε με μοναδικό τρόπο να φτιάχνει κομμάτια που θα τραγουδάμε για χρόνια.

Κατάφερε με μελωδίες που κρύβουν πίσω τους δύσκολες παρτιτούρες να συνδυάσει σπουδαίους στίχους ποιητών και όλα αυτά να γίνουν σύνθημα στα χείλη χιλιάδων.

Ο ίδιος είχε μιλήσει πολλές φορές για την μάχη που έδινε, για το πρόβλημα υγείας του, για τις εύκολες και δύσκολες στιγμές.

Δεν δείλιασε λεπτό, δεν σταμάτησε λεπτό να ελπίζει, να γράφει μουσική, να οργανώνει συναυλίες και δίσκους.

Ο Θάνος Μικρούτσικος ήξερε ότι ο χρόνος του τελειώνει και φρόντισε να τα αφήσει όλα τακτοποιημένα. Το υλικό του στα πολύτιμα χέρια του Θύμιου Παπαδόπουλου και οι φίλοι και συνεργάτες του Θηβαίος, Πασχαλίδης, Θωμαΐδης, Αντωνοπούλου και τόσοι άλλοι πιστοί υπηρέτες των τραγουδιών του.

Ο Θάνος τα κανόνισε όλα και όλα έγιναν όπως ακριβώς τα ήθελε. Ακόμα και η κηδεία του. Το μόνο που δεν μπόρεσε να τακτοποιήσει είναι αυτό το τεράστιο κενό που νιώθουμε όταν κοιτάμε αριστερά τη σκηνή σε κάθε συναυλία με τραγούδια του. Αυτή τη θλίψη που νιώθουμε όταν ψάχνουμε -ακόμα και σήμερα- στη σκηνή να εντοπίσουμε το πιάνο του, να ακούσουμε τον χτύπο στα πλήκτρα, να δούμε τα χέρια του να διευθύνουν.

Συγκινητικό το μήνυμα της Μαρίας Παπαγιάννη

Δίπλα του σε όλο τον αγώνα με την υγεία του, στα εύκολα και στα δύσκολα ήταν τα τελευταία χρόνια η συγγραφέας Μαρία Παπαγιάννη.

Σεβόμενη απόλυτα το έργο του και τις επιθυμίες του η σύζυγός του συνεχίζει αυτό που εκείνος ήθελε. Να ακούγονται τα τραγούδια του.

Η Μαρία Παπαγιάννη επέλεξε στίχους από το «Βlues On The Road» για να τιμήσει σήμερα τη μνήμη του.

Τραγούδι σε στίχους του Άλκη Αλκαίου που έχει πει πρώτος ο Χρήστος Θηβαίος το 2006.

Η Μαρία Παπαγιάννη πρόσθεσε στους υπέροχους στίχους «Και εγώ τους λέω είσαι παντού, στο Μεξικό στο Κατμαντού» και το δικό της συναίσθημα γράφοντας: «στο Παρίσι, στην Ισπανία, στη Σεβίλλη, στην Κόρδοβα, στη Μαδρίτη, στη Βαρκελώνη, στο σπίτι μας πάντα»

«Εσύ μου δίδαξες όσα δεν φανταζόμουν»

Ο Κώστας Θωμαΐδης, βασικός συνεργάτης του Θάνου Μικρούτσικου για δεκαετίες έκανε μια εξομολόγηση στο facebook μιλώντας για την γνωριμία τους αλλά και την μεγάλη απώλεια.

Μια ζωή ποίηση και μουσική

Επίσημα ο Θάνος Μικρούτσικος εμφανίστηκε το 1975 με τον δίσκο «Πολιτικά τραγούδια», σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ και Βολφ Μπίρμαν.

Με τον τρόπο του ενώνει δύο μουσικούς κόσμους. «Ο ένας μουσικός κόσμος επέλεξα να είναι αυτός της σύγχρονης μουσικής, με έγχορδα, δύο πιάνα και παρτιτούρα εκφερόμενη από μουσικούς. Ολοι τους, νέοι τότες φοιτητές δραματικών σχολών που καθοδηγήθηκαν εξαιρετικά από τον σκηνοθέτη Γιώργο Μιχαηλίδη και τη χορογράφο Σοφία Σπυράτου, που δούλεψαν δημιουργικά πάνω στις παρτιτούρες μου.

Ο άλλος κόσμος ήταν φυσικά το τραγούδι με τη μοναδική ως ιέρεια της αρχαίας τραγωδίας Μαρία Δημητριάδη (λέαινα του πολιτικού τραγουδιού την αποκάλεσε ο Δημήτρης Κουτσούμπας). Εγώ θα πω τη μεγαλύτερη δραματική τραγουδίστρια – λυρικοεπική ταυτοχρόνως που εκφράζει τη δραματική συγκυρία. Την ίδια περίοδο συνθέτω τη “Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη” – σε μετάφραση Ρίτσου».

Συνέχισε με τον δίσκο «Καντάτα για τη Μακρόνησο» (ποίηση Γιάννη Ρίτσου, με τη Μαρία Δημητριάδη). «Είναι ένα έργο που δεν ανήκει στους δημιουργούς του. Ανήκει σε όσους αγωνίστηκαν και πάλεψαν μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ αλλά και δίπλα στο κόμμα σε χρόνους ζοφερούς… Σε όσους πάλεψαν για μια δίκαιη κοινωνία…».

Η συνέχεια γράφεται με τους δίσκους «Φουέντε Οβεχούνα» (Λόπε ντε Βέγκα, με ερμηνευτές τη Μαρία Δημητριάδη και τον Γιώργο Μεράντζα), «Τροπάρια για φονιάδες» (σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, επίσης με Δημητριάδη και Μεράντζα), «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ» (1978, με τον Γιάννη Κούτρα) – χαρακτηριστικούς του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων.
«Ο Σταυρός του Νότου»

Με τον δίσκο «Ο Σταυρός του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία (με τους Γιάννη Κούτρα, Αιμιλία Σαρρή και Βασίλη Παπακωνσταντίνου), ανοίχτηκε σε ευρύτερη τραγουδιστική θεματική.

Σε αυτή την περίοδο συνεχίζει να μελοποιεί Αλκη Αλκαίο («Εμπάργκο», απ’ όπου μένει η σφραγίδα της «Πιρόγας» με τον Μανώλη Μητσιά, αλλά και «Η αγάπη είναι ζάλη» με τη Χάρη Αλεξίου), Κώστα Τριπολίτη («Ολα από χέρι καμένα» με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου το 1988 και «Συγγνώμη για την άμυνα» με τον Γιώργο Νταλάρα το 1992, απ’ όπου και το «Ανεμολόγιο»), Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη (όπου ξεχωρίζει για τις ερμηνείες του ο Κώστας Θωμαΐδης) κ.ά. Από το 1991 προέρχεται και ο δεύτερος ολοκληρωμένος Καββαδίας με τις «Γραμμές των οριζόντων», όπου ερμηνεύουν οι Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας.

Ολοκληρωμένα άλμπουμ συνεχίζει από το 1999, όπως τα «Θάλασσα στη σκάλα» (στίχοι Οδυσσέα Ιωάννου, με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου), «Αμλετ της Σελήνης» (2002, στίχοι Μάνου Ελευθερίου, Οδυσσέα Ιωάννου, Γιώργου Κακουλίδη, Κώστα Λαχά, Τζένης Μαστοράκη, Κώστα Τριπολίτη, με ερμηνευτή τον Χρήστο Θηβαίο), «Υπέροχα μονάχοι» (2006, στίχοι Αλκη Αλκαίου, ερμηνεύουν οι Μανώλης Μητσιάς, Χρήστος Θηβαίος), «Πάμε ξανά απ’ την αρχή» (2008, στίχοι Οδυσσέα Ιωάννου, τραγουδάει η Ρίτα Αντωνοπούλου), «Ο,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει» (στίχοι Οδυσσέα Ιωάννου, τραγουδάει ο Γιάννης Κότσιρας). Το 1999 παρουσίασε, επίσης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την όπερα «Η επιστροφή της Ελένης», σε λιμπρέτο του Χρήστου Λαμπράκη και σκηνοθεσία του Δημήτρη Παπαϊωάννου.

Πρωτότυπη μουσική του Θάνου Μικρούτσικου (μαζί με συνθέσεις των Θύμιου Παπαδόπουλου και Μανόλη Ανδρουλιδάκη) αναμένουμε μέσα στο 2020 στο νέο άλμπουμ του Δημήτρη Κανέλλου (Minos EMI), με ανέκδοτα ποιήματα του Αλκη Αλκαίου.