Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος – Ο μέγας φίλος των Ελλήνων

Μορφή της ευρωπαϊκής οικονομικής και επιχειρηματικής κοινότητας στο α’ μισό του 19ου αιώνα, ο Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος (Jean-Gabriel Eynard) ανέπτυξε αξιοσημείωτη φιλελληνική δράση όχι μόνο κατά τη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας αλλά και στις τρεις πρώτες δεκαετίες μετά την απελευθέρωση, βοηθώντας το νεοσύστατο ελληνικό κράτος να εδραιωθεί και να λειτουργήσει στο μέτρο του δυνατού αποτελεσματικά.

Ο μέγας αυτός φίλος των Ελλήνων, ο κοσμοπολίτης με τη βαθιά γνώση των ελληνικών πραγμάτων, συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη οργανωμένης πίστης στην Ελλάδα, αποτελώντας βασικό συντελεστή της ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο βίος του Εϋνάρδου και η προσφορά του στο έθνος των Ελλήνων

Ο Εϋνάρδος γεννήθηκε στη Λυών της Γαλλίας στις 28 Δεκεμβρίου 1775. Πατέρας του ήταν ο έμπορος και τραπεζίτης Γαβριήλ-Αντώνιος Εϋνάρδος, Ουγενότος και γόνος παλαιάς οικογένειας ευγενών της νοτιοανατολικής Γαλλίας.

Έχοντας διαπαιδαγωγηθεί με αυστηρές καλβινιστικές αρχές, ο Εϋνάρδος έμαθε από νεαρή ηλικία, στο πλάι του πατέρα του, να χειρίζεται επιτυχώς λογιστικά βιβλία και εμπορικές υποθέσεις.

Σύντομα προέβη στην ίδρυση δικού του εμπορικού οίκου και εξελίχθηκε σε σπουδαίο έμπορο και ισχυρό τραπεζίτη, με ιδιαίτερη ικανότητα στη διαχείριση εμποροπιστωτικών δραστηριοτήτων.

Σταδιακά ο Εϋνάρδος απέκτησε μεγάλη περιουσία και ανέλαβε ―ως οικονομικός σύμβουλος ευρωπαϊκής εμβέλειας, με άριστη γνώση τού πολιτικού και οικονομικού γίγνεσθαι της εποχής του― υψηλά δημόσια αξιώματα, αναδιοργανώνοντας μεταξύ άλλων τα οικονομικά αρκετών ιταλικών κρατιδίων.

Το 1808 έγινε ελβετός πολίτης και το 1814 έδωσε το «παρών» στο Συνέδριο της Βιέννης, προκειμένου να προωθήσει τα ζητήματα της ουδετερότητας της Ελβετίας και της προσάρτησης της Γενεύης στην Ελβετική Ομοσπονδία.

Σε εκείνο το συνέδριο ο φιλελεύθερων αντιλήψεων Εϋνάρδος γνωρίστηκε με τους περισσότερους ισχυρούς ηγεμόνες και κραταιούς πολιτικούς της εποχής εκείνης, μεταξύ αυτών και με τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος παρίστατο ως ειδικός απεσταλμένος του αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλεξάνδρου Α’.

Πηγή: eefshp.org

Η γνωριμία αυτή αποτέλεσε την απαρχή μιας θερμής και ειλικρινούς φιλικής σχέσης μεταξύ των δύο ανδρών, που έμελλε να διαρκέσει έως τη δολοφονία του Καποδίστρια, το 1831.

Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης ο Εϋνάρδος υπήρξε ο οργανωτής, η ψυχή και ο στυλοβάτης των φιλελληνικών κομιτάτων της Ευρώπης, αλλά και γενναίος χρηματοδότης του Αγώνα.

Πάσχισε για τη μεταστροφή της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης υπέρ των επαναστατημένων Ελλήνων, φρόντισε για τη συνεχή ενίσχυση των ελλήνων αγωνιστών με τρόφιμα, πολεμοφόδια και χρηματικά ποσά, ενώ προέβαλε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ελληνικό ζήτημα στις ευρωπαϊκές αυλές και κυβερνήσεις, σε διπλωματικό επίπεδο, σε διεθνείς συσκέψεις και συνέδρια.

Όταν η Ελληνική Επανάσταση εισήλθε στην πλέον κρίσιμη φάση της, κατά τα έτη 1825-1827, ο Εϋνάρδος εξασφάλισε την αποστολή σημαντικότατων ποσοτήτων τροφίμων και χρηματικών ποσών στους αγωνιζόμενους Έλληνες.

Από τις αρχές του 1828 και μετά, ως κάτοχος ελληνικής ιθαγένειας (του την είχε απονείμει τιμητικά το 1827 η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας), ο Εϋνάρδος, που είχε ενστερνιστεί το όραμα του Καποδίστρια, υπήρξε συνετός σύμβουλος και πιστός συμπαραστάτης του επιφανούς κερκυραίου πολιτικού στο κυβερνητικό έργο του, στο δυσχερέστατο εγχείρημα της δημιουργίας κρατικής υπόστασης εντός των ορίων της ελληνικής επικράτειας.

Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, το 1831, ο Εϋνάρδος συνέχισε να μεριμνά για τη συγκρότηση και την ομαλή λειτουργία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, θεωρώντας απαραίτητη προϋπόθεση προς τούτο την οργάνωση των δημοσίων οικονομικών και τη δημιουργία ενός οργανωμένου τραπεζικού συστήματος.

Η ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος

Ξεχωριστής αναφοράς χρήζει ασφαλώς η συμβολή του Εϋνάρδου στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Έχοντας βρει στο πρόσωπο του ηπειρώτη εμπόρου Γεωργίου Σταύρου ―γενικού ταμία του Εκτελεστικού στην Επανάσταση, οικονομικού στελέχους του Καποδίστρια και μέλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου από το 1835― έναν πολύτιμο και άκρως αξιόπιστο φίλο και συνεργάτη, ο Εϋνάρδος, αφού πρώτα δημιούργησε στην Αθήνα μια μικρή προεξοφλητική τράπεζα που έγινε γνωστή ως «Τράπεζα Εϋνάρδου», πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας, που έλαβε χώρα το Μάρτιο του 1841.

Οι συντονισμένες προσπάθειες του Εϋνάρδου, του Σταύρου και του Ρενύ ―ο έμπειρος γάλλος οικονομολόγος Arthémond de Regny ήταν επιστήθιος φίλος του Εϋνάρδου, πρώτος πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και γενικός επιμελητής της οικονομικής διαχείρισης στην Ελλάδα― είχαν ως αποτέλεσμα να παραμεριστούν τα εμπόδια και να διαλυθούν οι φόβοι όλων, προεξάρχοντος του Όθωνος, για την ίδρυση της τράπεζας.

Στις 30 Μαρτίου 1841 δημοσιεύτηκε τελικά ο νόμος περί Εθνικής Τραπέζης, και ο Γεώργιος Σταύρος ήταν εκείνος που ανέλαβε καθήκοντα πρώτου διοικητή της τράπεζας.

Μόλις άρχισε να λειτουργεί η Εθνική Τράπεζα, ο Εϋνάρδος σταμάτησε τη δική του τραπεζική δραστηριότητα στην Αθήνα και μετέφερε τα κεφάλαιά του στο νέο ίδρυμα.

Στα κατοπινά χρόνια καθοριστικής σημασίας υπήρξαν οι λεπτομερείς συμβουλές του Εϋνάρδου για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετώπισε η Εθνική Τράπεζα στα πρώτα της βήματα, όπως και η εμπιστοσύνη με την οποία περιέβαλε τον Γεώργιο Σταύρο, ο οποίος εξελέγη μάλιστα κατόπιν εισηγήσεώς του ισόβιος διοικητής της τράπεζας.

Περί τας δυσμάς του βίου του

Από το 1848 και μετά, λόγω και των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε, ο Εϋνάρδος άρχισε να αποτραβιέται από την κοινωνική ζωή και να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στη θρησκεία και τη μελέτη των χριστιανικών κειμένων.

Πηγή: eefshp.org

Λίγο πριν από το θάνατό του, το 1862, τον επισκέφθηκε ο βασιλιάς Όθων, για να του μεταφέρει την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του ελληνικού λαού, αλλά και για να του εγχειρίσει το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος.

Ο Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος, αυτός ο ένθερμος υποστηρικτής και ανιδιοτελής φίλος της Ελλάδας, την οποία παραδόξως ουδέποτε επισκέφθηκε, απεβίωσε στη Γενεύη στις 5 Φεβρουαρίου 1863, έχοντας συμπληρώσει το 87ο έτος της ηλικίας του.