Ο Νίκος Μαλλιάρας μιλάει στο in.gr για τα πέντε πρώτα χρόνια της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας

Η Φιλαρμόνια ξεκίνησε τη διαδρομή της τον Νοέμβριο του 2016, θέτοντας ως καταστατικό στόχο της να ασχοληθεί συστηματικά με τον καλλιτεχνικό και πνευματικό θησαυρό που αποτελεί τη νεοελληνική έντεχνη μουσική δημιουργία. Ιδρύθηκε με στόχο να εκτελεί, να ηχογραφεί και εν γένει να προβάλλει την έντεχνη μουσική που δημιουργήθηκε και καλλιεργήθηκε κατά τον 19ο τον 20ό και 21ο αιώνα εντός ή εκτός των ελληνικών συνόρων από Έλληνες ή ελληνικής καταγωγής συνθέτες.

Πρόκειται για ένα σημαντικότατο κλάδο του νεοελληνικού πολιτισμού που μέχρι σήμερα δεν έχει προβληθεί όσο του αξίζει.

O Προέδρος της Φιλαρμόνια Νίκου Μαλλιάρα μίλησε στο in.gr για τα χρόνια της ορχήστρας.

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης που οδήγησε στην ίδρυση της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας 5 χρόνια πριν;

Πηγή έμπνευσης ήταν η διαπίστωση ότι η Ιστορία της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής εκτείνεται τουλαχιστον διακόσια χρόνια πίσω, ως το 1815, που θεωρείται η συμβολική στιγμή της έναρξής της. Δεν έχει, δηλαδή, από πλευράς διάρκειας, σχεδόν τίποτε να ζηλέψει από την μουσική ιστορία άλλων χωρών της Ευρώπης και του κόσμου, όπως, για παράδειγμα οι γειτονικές μας χώρες των Βαλκανίων ή της Νότιας Ευρώπης. Επίσης, δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από πλευράς αξίας και ποιότητας. Είναι βέβαιο ότι στο ρεπερτόριό της υπάρχουν αριστουργήματα που αξίζουν να τα ξέρει όλος ο κόσμος, καθώς και συνθέτες παγκόσμιου βεληνεκούς.

Η Ελληνική μουσική έχει, όμως, πολλά να ζηλέψει ως προς το πόσο είναι γνωστή πρώτα πρώτα στους ίδιους τους Έλληνες και ύστερα και στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Την έντεχνή μας μουσική δεν τη γνωρίζουμε, δηλαδή, πάνω απ’ όλα, εμείς οι ίδιοι. Μέρος του μεγάλου αυτού προβλήματος οφείλεται στο ότι οι ελληνικοί κρατικοί θεσμοί πολιτισμού, αλλά και η ίδια η Πολιτεία, εδώ και 200 χρόνια, δεν έχουν μεριμνήσει αρκετά, δεν έχουν εκπαιδεύσει το κοινό μας και δεν έχουν προβάλει όσο θα έπρεπε στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό την μουσική αυτή. Έτσι, λοιπόν, αποφασίσαμε να ιδρύσουμε την Φιλαρμόνια, με κύριο στόχο ακριβώς να καλύψουμε αυτό το κενό και να συνεισφέρουμε όσο μπορούμε στο να γίνει γνωστή και να αγαπηθεί η Ελληνική μουσική από εμάς τους Έλληνες πρωτίστως και ύστερα και από ολόκληρο τον κόσμο. Διότι της αξίζει.

Αρχικά Καταστατικός στόχος της ήταν να ασχοληθεί συστηματικά με τη νεοελληνική έντεχνη μουσική δημιουργία. Παραμένει αυτός ο στόχος σας;

Όπως φαίνεται και από την προηγούμενη απάντησή μου, αυτός ήταν και παραμένει ο κύριος στόχος μας. Θέλουμε, ει δυνατόν, σε όλες μας τις εμφανίσεις να υπάρχει τουλάχιστον ένα έργο Έλληνα συνθέτη. Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι ο στόχος αυτός, για να υλοποιηθεί, δεν είναι πάντοτε εύκολο ούτε αυτονόητο. Διότι, πολλά από αυτά τα έργα δεν έχουν εκδοθεί, σώζονται σε πολύ παλιά χειρόγραφα ή σε πολύ προβληματικές εκδόσεις, και χρειάζονται ειδική εκδοτική προετοιμασία και επιμέλεια για να παιχτούν. Κρύβεται λοιπόν μια μεγάλη επιστημονική-μουσικολογική εργασία από πίσω, που περιλαμβάνεται στους στόχους μας. Η αποκατάσταση δηλαδή των έργων έτσι ώστε όχι μόνο να παιχτούν μόνο μια φορά από εμάς, αλλά να μπορούν να παιχτούν και από άλλες ορχήστρες, Ελληνικές και ξένες.

Βεβαίως, πέραν αυτού, η Φιλαρμόνια είναι μια πολύ ποιοτική και ευέλικτη επαγγελματική ορχήστρα που αποτελείται από έμπειρους μουσικούς, και έχει μέχρι τώρα πολλές φορές ασχοληθεί και με το διεθνές ορχηστρικό ρεπερτόριο με μεγάλη επιτυχία. Έχουμε επανειλημμένα δραστηριοποηθεί και στον τομέα της όπερας και της συμφωνικής μουσικής, και είμαστε διαθέσιμοι να συνεργαστούμε με τρίτους φορείς που κινούνται στον χώρο αυτό.

Τον Δεκέμβριο του 2019 και τον Ιανουάριο του 2020, η Φιλαρμόνια πραγματοποίησε 20ήμερη περιοδεία στην Κίνα. Είναι  η πρώτη ευρωπαϊκή συμφωνική ορχήστρα που μετέφερε τον ευρωπαϊκό μουσικό πολιτισμό στην κινεζική περιφέρεια. Πώς σκέφτεστε να εξελίξετε αυτήν την εξωστρέφεια της Ορχήστρας;

Πράγματι, ήταν μεγάλη τιμή και χαρά για μας, αλλά και σπουδαία εμπειρία. Ήδη έχουμε και άλλες προτάσεις για διεθνείς περιοδείες, όμως αυτά πρέπει να περιμένουν ώστε να υπάρχει ένα ευνοϊκότερο διεθνές περιβάλλον, που έχει να κάνει με την υποχώρηση της πανδημίας. Η περίοδος αυτή είναι δύσκολη για κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα, πολύ περισσότερο για μια διεθνή περιοδεία. Ωστόσο, εξωστρέφεια δεν είναι μόνο οι περιοδείες. Ήδη συνεργαζόμαστε με διεθνείς φορείς παραγωγής ψηφιακών δίσκων από τη Γερμανία, Σουηδία, Πολωνία, Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και με ξένους φορείς διοργάνωσης συναυλιών εδώ στην Ελλάδα. Σχεδιάζουμε επίσης τη διοργάνωση μιας συναυλίας σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Μοδαβίας στην Αθήνα. Έχουμε συνεργαστεί συχνά και έχουμε προγραμματίσει συνεργασίες με ξένους μαέστρους, χορωδίες και σολίστ. Υπάρχει επίσης το θεσμός του διεθνούς Masterclass και διαγωνισμού νέων μαέστρων, που ήδη προκηρύσσεται για 4η χρονιά. Επομένως η διεθνής μας παρουσία είναι ήδη σημαντική και την καλλιεργούμε με κάθε τρόπο.

Τι κρατάτε από αυτά τα 5 χρόνια λειτουργίας της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας;

Είναι πολλά αυτά που μπορώ να κρατήσω. Μπορώ να πω ότι, στα πέντε χρόνια που πέρασαν, η Φιλαρμόνια πέτυχε περισσότερα από όσα φανταζόμουν όταν ξεκινούσαμε. Έχουμε κάνει δύο μεγάλες παραγωγές στο Ηρώδειο, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, με την όπερα «Περουζέ» του Σακελλαρίδη το 2018 και με τους 36 Χορούς του Σκαλκώτα το 2021, έχουμε αναβιώσει αρκετές Ελληνικές όπερες ή συμφωνίες που ήταν ξεχασμένες για πάνω από έναν αιώνα, έχουμε κάνει αρκετές πρώτες παγκόσμιες εκτελέσεις Ελληνικών έργων, πολλές πρώτες πανελλήνιες εκτελέσεις, έχουμε κάνει ηχογραφήσεις που έχουν εκδοθεί σε 3 CD και έχουμε έτοιμο υλικό για άλλα 3 ή 4, έχουμε κάνει πάνω από 80 συναυλίες και βιντεοσκοπήσεις και έχουμε παίξει πάνω από 100 Ελληνικά έργα, μικρά μα μεγάλα, έχουμε ιδρύσει και λειτουργήσει το διεθνές Masterclass νέων μαέστρων. Πρόσφατα ξεκινήσαμε και μια συνεργασία με το Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου, που θα συνεχιστεί και για τα επόμενα χρόνια. Νομίζω ότι είναι αρκετά για έναν θεσμό που δεν στηρίζεται στον Κρατικό Προϋπολογισμό και δεν έχει τις κτιριακές και διοικητικές υποδομές ούτε τον εξοπλισμό που έχουν οι κρατικοί μουσικοί θεσμοί. Πιο πολύ, πάντως, θα ήθελα να τονίσω το εξαιρετικό καλλιτεχνικό κλίμα και το υψηλό επαγγελματικό ήθος που κυριαρχεί μεταξύ όλων των μουσικών, μελών της ορχήστρας, που κάνει το έργο μας και την επίτευξη των στόχων μας ευχερέστερα.

Μιλήστε μας για το side project της Ορχήστρας,  το «Σύνολο Ποικίλης Μουσικής» 

Πρόκειται για ένα παράλληλο ορχηστρικό σχήμα, το οποίο ιδρύθηκε για να μπορεί να συνεργάζεται σε παραγωγές που επικεντρώνουν σε άλλα είδη μουσικής και όχι στην κλασική. Μουσική ελαφρά, ροκ, ποπ, που όλο και συχνότερα τελευταία χρειάζονται και επιθυμούν να συνεργαστούν με μια συμφωνική ορχήστρα για να δώσουν ποικιλία, πλούτο και βάθος στον ήχο τους. Είναι ένας κλαδος που καλλιεργούν πολλές από τις σημαντικότερες συμφωνικές ορχήστρες σε όλο τον κόσμο. Άλλωστε, τα όρια μεταξύ των ειδών της μουσικής στην εποχή μας δεν είναι πια τόσο αυστηρά όσο παλαιότερα. Με τον τρόπο αυτό έχουμε πετύχει να γίνει η ορχήστρα μας γνωστή σε ένα ευρύτερο κοινό, που δεν προσεγγίζει εύκολα την κλασική μουσική, και για μας αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει να υπογραμμίσω ότι και το Σύνολο Ποικίλης Μουσικής έχει κι αυτό την διεθνή του παορυσία, όπως με τις δύο συναυλίες Led Zeppelin Symphonic” που έγιναν τον Σεπτέμβριο στο Ηρώδειο.

Πού θα θέλατε να βρίσκεται η Φιλαρμόνια Ορχήστρα σε 5 χρόνια από τώρα;

Θα ήθελα να έχει η Ορχήστρα πιο ελεύθερη, συχνότερη και ανάλογη με την αξία και την ποιότητά της πρόσβαση στις καθιερωμένες αίθουσες συναυλιών της Αθήνας και των άλλων Ελληνικών πόλεων, όπως έχουν και οι κρατικές ορχήστρες. Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο Ηρώδειο κλπ. Νομίζω ότι με την μέχρι τώρα πορεία μας έχουμε αποδείξει και την καλλιτεχνική μας αξία και το υψηλό επίπεδο διοικητικής οργάνωσης, αλλά και το ίδιο το έργο μας, που πάντοτε δίνει έμφαση στην Ελληνική μουσική. Και μακάρι όλα τα έργα που έχουμε ήδη ερμηνεύσει και όσα θα ερμηνεύσουμε στο μέλλον να έχουν την ευκαιρία να τυπωθούν σε παρτιτούρες, να δημοσιευτούν ώστε να μπορούν και όλες οι άλλες ορχήστρες, Ελληνικές και ξένες, να τα εισαγάγουν στο ρεπερτόριό τους και να γίνουν γνωστά σε όλον τον κόσμο.