«Crash test» στα συστήματα θέρμανσης

Στην αποκαθήλωση του φυσικού αερίου από τον «θρόνο» του φθηνότερου συστήματος θέρμανσης οδηγεί η ενεργειακή κρίση. Τρία θερμικά συστήματα εμφανίζονται έτοιμα να ζεστάνουν οικονομικά τα νοικοκυριά: οι αντλίες θερμότητας, το πετρέλαιο, εφόσον η αγορά του επιδοτείται, αλλά και οι λέβητες βιομάζας (πέλετ ξύλου).

Απλησίαστη είναι η θέρμανση με τις ηλεκτρικές θερμάστρες, ασύμφορα είναι τα τζάκια ανοικτού θαλάμου, ενώ τα ενεργειακά τζάκια και οι συνήθεις λέβητες πετρελαίου (χωρίς επιδότηση) έπονται ως προ το κόστος θέρμανσης.

Τα παραπάνω αναδεικνύονται από μελέτη σύγκρισης του κόστους θέρμανσης ανάμεσα στα προαναφερόμενα συστήματα. Τη διεξήγαγε το Εργαστήριο Ατμοκινητήρων και Λεβήτων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ.

«Η μελέτη περιλαμβάνει τα κυριότερα αποτελέσματα των υπολογισμών αυτών, τα οποία ισοδυναμούν με μια βραχυπρόθεσμη αποτίμηση του κόστους θέρμανσης στην Ελλάδα, υπό το πρίσμα της παρατεταμένης κούρσας ανατιμήσεων, που παρατηρείται πανευρωπαϊκά, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο πετρέλαιο θέρμανσης και στο φυσικό αέριο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τα εγχώρια τιμολόγια φυσικού αερίου παρουσιάζουν σήμερα (Δεκέμβριος 2021) ποσοστιαία αύξηση της τάξης του 150%-200% σε σχέση με τις αρχές του έτους», όπως εξηγούν οι καθηγητές δρ Εμμανουήλ Κακαράς, δρ Σωτήριος Καρέλλας, δρ Παναγιώτης Βουρλιώτης, δρ Παναγιώτης Γραμμέλης, δρ Πλάτων Πάλλης και οι Εμμανουήλ Καραμπίνης και Σωτήριος Θανόπουλος.

Στη σχετική μελέτη το βασικό σενάριο που ελήφθη υπόψη για την εξαγωγή του κόστους της ωφέλιμης θερμικής ενέργειας είναι η τετραμηνιαία κατανάλωση καυσίμου ή ηλεκτρικής ενέργειας ενός μέσου νοικοκυριού με θερμικές ανάγκες που προσεγγίζουν τις 3.000 kWhth (κιλοβατώρες) ανά 4μηνο ή ισοδύναμα τις 4.500 kWhth ανά σεζόν (όπου η χειμερινή σεζόν ισούται με 6 μήνες, δηλαδή από τον Οκτώβριο του 2021 έως και τον Μάρτιο του 2022). Η μελέτη λαμβάνει υπόψη σειρά παραδοχών σε πλήρη επιστημονική ανάλυση και μπορεί να αναζητηθεί από τους ενδιαφερομένους στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.lsbtp.mech.ntua.gr/el/thermal_cost_intercomparison_2021?language_content_entity=el.

Τι δείχνει η έρευνα

Οπως προκύπτει και από τους πίνακες, την πιο ακριβή θέρμανση τη δίνει η ηλεκτρική ενέργεια. Σημειώνεται ότι για τον υπολογισμό του κόστους ανά είδος θέρμανσης ελήφθη υπόψη τιμή πετρελαίου στα 1,13 ευρώ ανά λίτρο. Η τιμή αυτή έγινε αναγωγή σε κιλοβατώρα.

Πιο συγκεκριμένα:

Μια συσκευή με ηλεκτρικές αντιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης και της λειτουργίας άλλων ηλεκτρικών συσκευών σε ένα σπίτι (ισχύος 1.200 κιλοβατωρών/4μηνο), κοστίζει 0,329 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Μια συσκευή με ηλεκτρικές αντιστάσεις (ηλεκτρικός λέβητας), χωρίς να συνυπολογιστούν οι υπόλοιπες καταναλώσεις συσκευών του σπιτιού, θα στείλει την τιμή της κιλοβατώρας στα 0,302 ευρώ.

Το τζάκι ανοικτού θαλάμου είναι το δεύτερο ακριβότερο είδος θέρμανσης. Το κόστος θερμικής ενέργειας αντιστοιχεί σε 0,243 ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Το τρίτο ακριβότερο μέσο θέρμανσης είναι το φυσικό αέριο. Ο λέβητας συμπύκνωσης είτε αυτόνομος είτε κοινόχρηστος είναι ακριβότερος πια και από το πετρέλαιο. Το φυσικό αέριο θα κοστίσει (χωρίς να έχουν συνυπολογιστεί οι εκπτώσεις που ανακοινώθηκαν πρόσφατα) 0,16 ευρώ ανά κιλοβατώρα για αυτόνομη και 0,169 ευρώ ανά κιλοβατώρα για κοινόχρηστη οικιακή θέρμανση.

Μια οικογένεια για να ζεσταθεί από έναν λέβητα πετρελαίου θα πληρώσει 0,13 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Αξίζει να τονιστεί ότι από την τιμή αυτή τα 0,058 ευρώ αντιστοιχούν σε φόρους, ήτοι σχεδόν το 45%.

Αν μια τετραμελής οικογένεια με δύο παιδιά μένει σε μία από τις περιοχές της Κλιματικής Ζώνης Β, π.χ. στην Αθήνα, κι επιδοτείται, τότε το κόστος κατεβαίνει στα 0,07 ευρώ. Ως επίδομα ελήφθη υπόψη το ποσό των 181 ευρώ.

Αν η ίδια οικογένεια έμενε σε περιοχές της Κλιματικής Ζώνης Γ, π.χ. στη Θεσσαλονίκη, το κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο θα ήταν ακόμη πιο χαμηλό, στα 0,031 ευρώ. Το επίδομα που υπολογίστηκε ανέρχεται σε 298 ευρώ.

Το ενεργειακό τζάκι με κλειστό θάλαμο θα διαμόρφωνε το κόστος στα 0,121 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Ωστόσο η απόσβεση της επένδυσης απαιτεί 20 χρόνια.

Η θέρμανση με βιομάζα (πέλετ ξύλου) κοστίζει 0,097 ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Φθηνότερη τεχνολογία θέρμανσης είναι η αντλία θερμότητας. Η οικονομικότητά της έχει να κάνει με τον υψηλό βαθμό απόδοσης. Στην Αθήνα η κιλοβατώρα ανέρχεται σε μόλις 0,061 ευρώ και στη Θεσσαλονίκη σε 0,070 ευρώ. Ακόμη κι αν συνυπολογιστούν και οι καταναλώσεις ρεύματος για άλλες ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού, η τιμή της κιλοβατώρας διαμορφώνεται στα 0,089 ευρώ.

Ποιο είναι το παράδοξο

Για τη μελέτη των ΕΜΠ και ΕΚΕΤΑ ο καθηγητής της Σχολής Μηχανολόγων – Μηχανικών του Πολυτεχνείου δρ Σωτήρης Καρέλλας παρατηρεί στα «ΝΕΑ» μεταξύ άλλων: «Η ενεργειακή κρίση έχει οδηγήσει στο εξής παράδοξο: την ώρα που μιλάμε για την ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος και της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, αναδεικνύονται οικονομικότερα καύσιμα για θέρμανση το πετρέλαιο και τα στερεά καύσιμα. Και είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει όλους».

Ο ίδιος προσθέτει επίσης πως «τα αποτελέσματα της μελέτης αποτυπώνουν με δηκτικό τρόπο τη ραγδαία αύξηση του κόστους θέρμανσης για ένα μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα, τουλάχιστον σε ό,τι έχει να κάνει με την παρούσα χρονική συγκυρία.

Tο παραπάνω συμπέρασμα αφορά όλες τις εξεταζόμενες θερμικές τεχνολογίες και έχει άμεση σχέση με την ενεργειακή κρίση που παρατηρείται σε διεθνές επίπεδο, έχοντας προκαλέσει, από τις αρχές του έτους (2021), ένα συνεχιζόμενο ράλι στις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης, του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Εκτίμηση για το αν και πότε η δυναμική των παρατηρούμενων ανατιμήσεων θα αρχίσει να φθίνει είναι δύσκολο να γίνει. Ωστόσο, το σενάριο της αποκλιμάκωσης στο πολύ άμεσο μέλλον δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες», καταλήγει ο καθηγητής.