«Μετά το σκοτάδι… Φως;»

2021: μια χρονιά ορόσημο για τη χώρα μας, μιας και συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, αλλά και γιατί αρχικά αξιολογήθηκε σαν την αφετηρία της εποχής μετά την πανδημία. Δυστυχώς η διάψευση για τη νέα εποχή ήρθε με την εκ νέου επέλαση της πανδημίας του κοροναϊού.

Ομως, όπως λέει και ο σπουδαίος Αντώνης Σαμαράκης:

«Λίγο πριν φέξει η καινούργια μέρα προηγείται το πιο βαθύ σκοτάδι. Άρα λίγο πριν φέξει η καινούργια ελπίδα ζούμε το πιο βαθύ σκοτάδι».

Αλλά τι μας αφήνει τελικά αυτή η τόσο παράξενη χρονιά;

Ξεκινώντας από τον Γενάρη, την Σοφία Μπεκατώρου και το κίνημα #MeToo, μαζί με όλες τις παρόμοιες εκδοχές του ανά την υφήλιο, επιτέλους φέτος μιλήσαμε ανοικτά για την σεξουαλική κακοποίηση, την σεξουαλική παρενόχληση, τη βία και παρενόχληση οποιασδήποτε μορφής. Ήταν όμως και η χρονιά που η μαύρη λίστα με τις γυναικοκτονίες μεγάλωσε επικίνδυνα, το ίδιο και η λίστα με μια σειρά από νέες κακοποιήσεις, με τις πλέον πρόσφατες να βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας τον φετινό Δεκέμβρη.

Η πανδημία ήταν η καθημερινότητά μας. Ήταν μια χρονιά που ουσιαστικά μας υποδέχτηκε μένοντας σπίτι· προσέχοντας, με την προσδοκία να κερδίσουμε τις επόμενες γιορτές, το καλοκαίρι μας, την παλιά μας οριακά ξεχασμένη ζωή… Και φτάσαμε δώδεκα μήνες μετά, με τις μάσκες μας φορεμένες πλέον σωστότερα και συμπεριφερόμενοι με μεγαλύτερη προσοχή συνολικά, να ακούμε καθημερινά μια ίδια είδηση: τους δεκάδες νεκρούς να προστίθενται σε μια άλλη μαύρη λίστα, και τους εκατοντάδες -κυρίως ανεμβολίαστους- συμπολίτες μας να νοσηλεύονται διασωληνωμένοι, με το Εθνικό Σύστημα Υγείας να βρίσκεται σε ασφυκτικό κλοιό.

Στον αντίποδα, ένα διαφορετικό κίνημα ξεπρόβαλε μες στο έτος· αυτό των αντιεμβολιαστών. Ήταν θέμα χρόνου να εμφανιστεί ένα υπόγειο ρεύμα δυσπιστίας, το οποίο – όπως πάντα – αγκαλιάζει μια μερίδα συνανθρώπων μας που, κανονικά, τοποθετούνται στο περιθώριο…

Ήταν όμως κι ένα μαύρο καλοκαίρι για τη χώρα. Οι φετινές πυρκαγιές άφησαν πίσω τους μια ατελείωτη δυστυχία και τεράστιες αποτεφρωμένες εκτάσεις στην Εύβοια, την Βαρυμπόμπη και σε τόσες άλλες περιοχές της χώρας… Ο μεγάλος αριθμός φυσικών καταστροφών που εκδηλώθηκαν αυτή τη χρονιά, θα πρέπει να μας προβληματίσει για το κατά πόσο ο σημερινός κρατικός μηχανισμός είναι σε θέση να διαχειριστεί τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Σεπτέμβρης

Ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη προκάλεσε τεράστια συγκίνηση· η σορός του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα και για τρεις μέρες κόσμος στεκόταν υπομονετικά μπροστά στη Μητρόπολη για το τελευταίο αντίο.

Τον επόμενο μήνα, άλλος ένας θάνατος συγκίνησε την Ελλάδα. Η Φώφη Γεννηματά έχασε την μάχη με τον καρκίνο στα 56 της, μένοντας μάχιμη, γενναία, αξιοπρεπής μέχρι τέλους. Έφυγε «όρθια και με το κεφάλι ψηλά», όπως περιέγραψε με συγκλονιστικό τρόπο η κόρη της, Αιμιλία, στον επικήδειο λόγο της.

Στη σκιά αυτού του γεγονότος ολοκληρώθηκαν και οι διαδικασίες ανάδειξης νέου προέδρου του Κινήματος Αλλαγής ενάμιση μήνα μετά, με την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη να πυροδοτεί εξελίξεις στον χώρο της κεντροαριστεράς. Αυτή η εκλογική διαδικασία ανήκει στα όμορφα γεγονότα του έτους, διότι ολοκληρώθηκε με επιτυχία εν μέσω πανδημίας, διότι η τεράστια -για τα σημερινά εκλογικά ποσοστά του κόμματος- συμμετοχή των πολιτών αφήνει μια παρακαταθήκη στη δημοκρατική παράταξη και γιατί μετά από αρκετό διάστημα μια μερίδα πολιτών «βρήκε να πιαστεί από κάτι».

Φυσικά, δεν ήταν μόνο ο προεκλογικός ενθουσιασμός και η εκτόνωση, που για όσους παρακολουθούν στενά θύμισε άλλες εποχές. Είναι πολλά περισσότερα. Είναι το κλίμα που διαμορφώνεται μέχρι σήμερα στην κοινωνία, αρχής γενομένης από την 12η Δεκεμβρίου, και από μια διαφορετική πολιτική συμπεριφορά που φαίνεται να κυριαρχεί στο κόμμα. Αλλάζει το πολιτικό σκηνικό της χώρας; θα απαντήσω λέγοντας ότι εμφανίστηκε ένα «έναυσμα», που όμως θα φανεί εν καιρώ το μέγεθος της υπόστασής του.

Κατά την τελευταία ημέρα αυτού του χρόνου, συμβαίνει κάτι το ιδιαίτερο: νιώθουμε αυτό το ίδιο (;) αίσθημα της ανάγκης να είμαστε αισιόδοξοι, να πιστέψουμε πως, αφήνουμε επιτέλους πίσω μας τα δύσκολα. Είμαστε όμως τελικά ακριβώς στο ίδιο σημείο με πέρσι; όχι, δεν είμαστε.

Ήταν μια χρονιά που σπάσαμε πολλά αποστήματα ως κοινωνία, που σε κάποιο βαθμό τα καταφέρνουμε κι αυτό ακριβώς είναι που μας κάνει αντικειμενικά αισιόδοξους: ατομικά και συλλογικά επιδεικνύουμε δύναμη, η οποία βέβαια πηγάζει από την υπομονή και την ανάγκη μας να ξεπεράσουμε τα δύσκολα… Τελικά, καλώς ή κακώς, συνειδητοποιούμε ότι διαρκώς ξεπερνάμε όρια και προοδεύουμε. Αρκεί αυτό για να μιλάμε του χρόνου τέτοια μέρα για μια καλή περασμένη χρονιά;

Στην αυγή του 2022, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για να οικοδομήσουμε το αύριο που οραματιζόμαστε, χρειάζεται λίγη ακόμα προσπάθεια, λίγη ακόμη πρόοδος από όλους μας: πολιτική, κοινωνική και ατομική δράση.

Με λογική, αλληλεγγύη και υπευθυνότητα τη νέα χρονιά θα τα καταφέρουμε.

Είθισται τέτοια μέρα να βάζουμε και κάποιους στόχους: «Μπορούμε τελικά ν’ αλλάξουμε νοοτροπία;»

Εύχομαι, στο τέλος του επόμενου έτους, η απάντηση επιτέλους να είναι καταφατική.

Και το φως που όλοι θέλουμε στη ζωή μας να αντικαταστήσει το πιο βαθύ σκοτάδι…