Ενδοοικογενειακή βία – Μια πανδημία μέσα στην πανδημία

«Ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου», «έμεινε αιμόφυρτη μπροστά στα παιδιά της επί ώρες», «τη μαχαίρωσε επειδή ζήλευε». Αυτοί είναι μερικοί από τους πολλούς τίτλους που είδαμε φέτος στη χώρα μας και τονίζουν το αυξανόμενο πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας. Ενα φαινόμενο που κάνει τη ζωή κόλαση για πάρα πολλές γυναίκες.

Με τον αριθμό των περιστατικών να αυξάνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια, αλλά ιδιαίτερα τις δύο περασμένες χρονιές λόγω πανδημίας. Με κορύφωση τη χρονιά που φεύγει, χρονιά που είχαμε και τις περισσότερες γυναικοκτονίες.

Το φαινόμενο, βέβαια, δεν είναι μόνο ελληνικό. Η πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για το θέμα, κάνει λόγο για «σκιώδη πανδημία» που εκτυλίσσεται παράλληλα με την πανδημία της Covid-19 – υπήρχε από πριν, όμως τα μέτρα περιορισμού δυσκόλεψαν και άλλο τις ήδη δύσκολες συνθήκες σε πολλά σπίτια. Η βία «κοχλάζει» μέσα στα σπίτια, εις βάρος των γυναικών και των κοριτσιών.

Ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Σίγουρα είναι πολλαπλάσιος όσων καταγγέλλονται.

«Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή» λέει η Λίνα Στοτζ από την οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών Terre des Femmes στη Γερμανία, όπου επίσης αυξήθηκε πάρα πολύ η βία εις βάρος των γυναικών. «Συχνά ξεχνάμε» προσθέτει «ότι η οικογενειακή βία είναι μέρος της καθημερινής ζωής πολλών γυναικών. Υπάρχει σε όλες τις κοινωνικές τάξεις ασχέτως εισοδήματος, επαγγέλματος ή υπόβαθρου». Πιστεύει ότι πολλές φορές αποτελεί προσπάθεια επιβολής εξουσίας. «Υπάρχει η επιθυμία από τον σύντροφο, κυρίως τον άνδρα, να ελέγξει τη γυναίκα, να την εξουσιάσει. Πολλές γυναικοκτονίες σημειώνονται όταν η γυναίκα εκφράσει την επιθυμία να αποχωρήσει από τη σχέση και τότε οι άνδρες ξεσπούν λες και θεωρούσαν ότι ήταν κτήμα τους».

Εχει ενδιαφέρον να δούμε τα στοιχεία του ΟΗΕ:

▪ Παγκοσμίως περίπου 750 εκατομμύρια γυναίκες – σχεδόν μία στις τρεις – έχουν δεχθεί βία, σωματική και σεξουαλική από σύντροφό τους, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους (30% των γυναικών άνω των 15 ετών). Τα ποσοστά κατάθλιψης, διαταραχών άγχους και σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών είναι πολύ υψηλότερα μεταξύ των γυναικών που έχουν υποστεί βία, καθώς και άλλες ασθένειες οι οποίες διατηρούνται πολύ καιρό αφότου οι γυναίκες έχουν απομακρυνθεί από βίαιο περιβάλλον.

▪ Η περισσότερη βία κατά των γυναικών διαπράττεται από νυν ή πρώην συζύγους ή στενούς συντρόφους. Περισσότερες από 640 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 15 ετών και άνω έχουν υποστεί βία από στενό σύντροφο (26% των γυναικών).

▪ Από εκείνα που είχαν σχέση, σχεδόν ένα στα τέσσερα έφηβα κορίτσια ηλικίας 15 έως 19 ετών (24%) έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από στενό σύντροφο ή σύζυγο. Το 16% των νεαρών γυναικών ηλικίας 15 έως 24 ετών βίωσαν αυτή τη βία τους τελευταίους 12 μήνες.

▪ Μία στις τέσσερις γυναίκες υπολογίζεται ότι έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από στενό σύντροφο ή σύζυγο τους τελευταίους 12 μήνες.

▪ Οι κλήσεις σε γραμμές βοήθειας έχουν πενταπλασιαστεί σε ορισμένες χώρες, καθώς αυξάνονται τα ποσοστά αναφερόμενης βίας από συντρόφους λόγω της πανδημίας Covid-19. Η περιορισμένη μετακίνηση, η κοινωνική απομόνωση και η οικονομική ανασφάλεια αυξάνουν την ευπάθεια των γυναικών στη βία στο σπίτι σε όλο τον κόσμο.

▪ Κάθε μέρα στον πλανήτη μας, 137 γυναίκες σκοτώνονται από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους. Τα στοιχεία αυτά, που είναι πριν από την πανδημία, έχουν αλλάξει σημαντικά προς το χειρότερο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του ΟΗΕ. Ο μέσος όρος γυναικοκτονιών θεωρείται ότι πρέπει να έχει αυξηθεί πάρα πολύ τα τελευταία δύο χρόνια.

▪ Λιγότερο από το 40% των γυναικών που βιώνουν βία αναζητούν βοήθεια. Στην πλειονότητα των χωρών με διαθέσιμα δεδομένα για αυτό το θέμα, μεταξύ των γυναικών που αναζητούν βοήθεια, οι περισσότερες προσβλέπουν στην οικογένεια και τους φίλους και πολύ λίγες προσβλέπουν σε επίσημους θεσμούς, όπως η αστυνομία και οι  υπηρεσίες υγείας. Λιγότερο από το 10% όσων ζήτησαν βοήθεια προσέφυγε στην αστυνομία.