Η ορθή επιλογή

Πριν από τέσσερις ακριβώς δεκαετίες, στις 5 Ιανουαρίου 1981, είχε λάβει χώρα στο μέγαρο της Παλαιάς Βουλής η επίσημη τελετή για την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ.

Ανατρέχοντας στο πάντα διαφωτιστικό αρχείο της εφημερίδας «Το Βήμα» εντόπισα το σχετικό ρεπορτάζ στο φύλλο της επομένης, 6ης Ιανουαρίου 1981.

Την ευμεγέθη φωτογραφία στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας συνόδευε το ακόλουθο κείμενο:

Παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ. Καραμανλή και με συμμετοχή ολόκληρου του υπουργικού συμβουλίου, ορισμένων από τους ηγέτες της Αντιπολιτεύσεως και άλλων επισήμων, έγινε χθες η επίσημη τελετή για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στην οποία μίλησε ο πρωθυπουργός κ. Γ. Ράλλης και ο διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος κ. Ξ. Ζολώτας. Οι δύο ομιλητές αναφέρθηκαν στα «πλεονεκτήματα» και τα «οφέλη», πολιτικά και οικονομικά, και ζήτησαν «περισσότερη και μεθοδικότερη εργασία» για να αξιοποιηθεί η ένταξη. Στην τελετή δεν πήραν μέρος το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, που είναι αντίθετα στην ένταξη, και η ΕΔΗΚ, το ΚΚΕ εσ. και η «Παράταξη Κέντρου», γιατί θεώρησαν την εκδήλωση ως κομματική.

Στη δεύτερη σελίδα του «Βήματος» υπήρχε αναλυτικό ρεπορτάζ για την όλη εκδήλωση υπό τον τίτλο «Διασφαλίζεται το πολίτευμα και για τις επόμενες γενεές». Τα λόγια αυτά ανήκαν στον Γεώργιο Ράλλη, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει την πλήρη ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ ορόσημο στην ιστορική πορεία της νεότερης Ελλάδας. Εν ολίγοις, ο τότε πρωθυπουργός είχε επισημάνει στην ομιλία του τα σαφέστατα πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα που απέρρεαν από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ενώ είχε υπογραμμίσει την ανάγκη να αυξηθεί η παραγωγικότητα σε όλους τους τομείς.

Από τη δική του πλευρά, ο Ξενοφών Ζολώτας είχε τονίσει ότι η ένταξη της Ελλάδας αποτελούσε απαρχή για την περαιτέρω επέκταση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στις δύο άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, την Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ είχε εκφράσει τη βεβαιότητά του για τη δημιουργία μιας Ευρώπης οικονομικά και πολιτικά ισχυρής, με παγκόσμια ακτινοβολία, που θα αποτελούσε βασικό παράγοντα ειρήνης, ισορροπίας και ασφάλειας σε όλο τον κόσμο.

Μεταξύ πολλών άλλων, προπάντων στελεχών του λεγόμενου συντηρητικού στρατοπέδου, το «παρών» στην τελετή είχαν δώσει, σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ του «Βήματος», οι πρόεδροι του ΚΟΔΗΣΟ, Γιάγκος (Ιωάννης) Πεσμαζόγλου, και της ΕΔΑ, Ηλίας Ηλιού.

Όσον αφορά τους απόντες από την τελετή, για τους οποίους, όπως προείπαμε, γινόταν λόγος στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας, οι μόνες επιπρόσθετες πληροφορίες στη δεύτερη σελίδα ήταν αφενός μεν ότι η απουσία του Γεωργίου Μαύρου, τότε αρχηγού της Παρατάξεως Κέντρου, οφειλόταν στον κατά τη γνώμη του έντονο κομματικό και όχι εθνικό χαρακτήρα της τελετής, αφετέρου δε ότι το ΠΑΣΟΚ, παρά την αντίθεσή του στην ένταξη, είχε αναγγείλει τη συμμετοχή του στις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της σοσιαλιστικής ομάδας του.

Εάν αναλογιστεί κανείς το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα για την Ελλάδα στα σαράντα χρόνια που μεσολάβησαν από την πλήρη ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, θα αντιληφθεί χωρίς δυσκολία ποια ήταν η ορθή επιλογή, η ενδεδειγμένη απόφαση για τη χώρα μας εκείνη την περίοδο.

Θα εκτιμήσει εκείνους που είχαν τη διορατικότητα και την τόλμη (συντηρητικούς, φιλελεύθερους κεντρώους και πεφωτισμένους αριστερούς) να ακολουθήσουν την οδό της ασφάλειας και της ανάπτυξης σε μια εποχή όπου η ρευστότητα και η ασάφεια κυριαρχούσαν ανά την υφήλιο, οι δε ιδεολογικές αντιπαραθέσεις ήταν ακόμα οξύτατες.

Θα συνειδητοποιήσει τα ανεκτίμητα πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά οφέλη από την ενσωμάτωση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλά και τους σοβαρότατους κινδύνους που στο μέτρο του δυνατού αποσοβήθηκαν (χαρακτηριστικά πρόσφατα παραδείγματα, η κρίση του 2015 και η τρέχουσα πανδημία) χάρη στην ευρωπαϊκή υποστήριξη και αλληλεγγύη.

Θα καταλάβει, τέλος, ότι προοδευτικός δεν είναι στην πραγματικότητα αυτός που ―αυθαίρετα, αυτάρεσκα και ανιστόρητα― αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοιος, αλλά αυτός που με τις ιδέες του και, κυρίως, με τις πράξεις του συμβάλλει στην ανύψωση του βιοτικού, μορφωτικού και κατ’ επέκταση πνευματικού επιπέδου των συνανθρώπων του.