Ο εμφύλιος στοιχειώνει την Αμερική

Ενα διχασμένο έθνος θα ζήσει αύριο μία ακόμα δυσοίωνη στιγμή, καθώς την ώρα που ο πρόεδρος Μπάιντεν θα μιλάει στο Κογκρέσο, στην επέτειο της εισβολής οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου πέρυσι, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που απειλούν την αμερικανική δημοκρατία, ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ θα κάνει ομιλία επαναλαμβάνοντας τις θεωρίες συνωμοσίας οι οποίες οδήγησαν στην εισβολή του όχλου πριν από έναν χρόνο.

Οι πληγές από εκείνη την άνευ προηγουμένου εισβολή του όχλου στο Κογκρέσο, το οποίο συνεδρίαζε για την επικύρωση της νίκης του Τζο Μπάιντεν στις εκλογές, παραμένουν ανοιχτές στις ΗΠΑ. Ο σημερινός πρόεδρος και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις θα μιλήσουν μέσα από το Καπιτώλιο.

Ο Μπάιντεν σε αυτόν τον πρώτο χρόνο της θητείας του έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα για την «υπαρξιακή απειλή» στις πολιτικές ελευθερίες, τις οποίες μέχρι πρόσφατα οι Αμερικανοί θεωρούσαν δεδομένες. Η ομιλία του – μέρος μιας σειράς εκδηλώσεων αύριο, σε μια ημέρα που η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι χαρακτήρισε «δύσκολη» – αναμένεται, από τους πολιτικούς αναλυτές, να λειτουργήσει ως μια ακόμα πιο έντονη προειδοποίηση για τα όσα απειλούν τη δημοκρατία στη χώρα.

Ωστόσο την ίδια ώρα που στο Κογκρέσο θα τελεστεί προσευχή για εκείνη την ημέρα που ο Μπάιντεν αποκάλεσε «σκοτεινή στιγμή», ο Ντόναλντ Τραμπ θα δίνει συνέντευξη Τύπου από το θέρετρό του στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα. Το μήνυμά του είναι εύκολο να προβλεφθεί. Παρότι έχασε με διαφορά άνω των 7 εκατομμυρίων ψήφων από τον Μπάιντεν και παρά την ήττα του σε πολλά σχετικά δικαστικά αιτήματα σε όλη τη χώρα, ο Τραμπ συνεχίζει να προβάλλει ανυπόστατους ισχυρισμούς ότι στις εκλογές του 2020 η νίκη του ήταν δική του και του την «έκλεψαν». Οι αντιπαραθέσεις που έχουν ξεκινήσει από τα τελευταία χρόνια του Τραμπ υποδαυλίζουν μια εμφύλια σύγκρουση χωρίς ορατό τέλος.

Οι κατηγορίες που απευθύνει ο Τραμπ είναι το πιο εμπρηστικό στοιχείο μιας ευρύτερης επίθεσης κατά του Μπάιντεν σε όλα τα θέματα – από τη μετανάστευση μέχρι την COVID-19. Ολα αυτά αθροίζονται σε κάτι που μοιάζει πολύ με προσπάθεια για ανάκτηση της εξουσίας το 2024, παρότι δεν έχει κάνει κάποια επίσημη ανακοίνωση. Πρόκειται για μια εκστρατεία την οποία ο Καρλ Τομπάιας, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Ρίτσμοντ, αποκαλεί «πρωτοφανή στην ιστορία των ΗΠΑ». Οπως λέει, «κανένας πρώην πρόεδρος δεν έχει προσπαθήσει να κάνει τόσα πολλά για να υπονομεύσει τον διάδοχό του και τη δημοκρατική διαδικασία».

Οσο γελοίες κι αν είναι οι συνωμοσιολογικές θεωρίες για τις εκλογές, θεωρούνται αλήθεια από εκατομμύρια Αμερικανούς. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερά ότι περίπου το 70% των Ρεπουμπλικανών πιστεύει ότι ο Μπάιντεν εξελέγη παράνομα. Και πρόσφατη δημοσκόπηση της «Washington Post» διαπιστώνει ότι το 40% των Ρεπουμπλικανών, σε σύγκριση με το 23% των Δημοκρατικών, πιστεύει ότι η βία κατά της κυβέρνησης «είναι δικαιολογημένη μερικές φορές».

Η αντιμετώπιση αυτού που ο Τραμπ αναφέρει ως «η κλοπή» έχει μετατραπεί σε πολιτική ιδεολογία από μόνη της, με όλους σχεδόν τους Ρεπουμπλικανούς νομοθέτες είτε να προσπαθούν να αποφύγουν να επικρίνουν όσα συνέβησαν στις 6 Ιανουαρίου είτε να υπερασπίζονται εκείνη την επίθεση.

Η Λάρα Μπράουν, διευθύντρια της Μεταπτυχιακής Σχολής Πολιτικής Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον, θεωρεί ότι ο συνδυασμός ανεύθυνων πολιτικών που θέλουν να τα έχουν καλά με τον Τραμπ και των ψηφοφόρων που παραπλανήθηκαν και πιστεύουν αυτά που τους λέει διαμορφώνει μια σημαντική δύναμη. «Το τρομακτικό σχετικά με το πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή δεν είναι μόνο ότι πρόκειται για επιθέσεις που τροφοδοτούνται από ένα λαϊκό κίνημα» εξηγεί. «Δεν ήταν μόνο οι ακροδεξιές ομάδες που είχαν οργανώσει την επίθεση στις 6 Ιανουαρίου. Ηταν απλοί, καθημερινοί Αμερικανοί που αποδέχθηκαν όλη αυτή την ιδέα».

Δεν είναι σαφές τι μπορεί να κάνει ο Μπάιντεν για να αλλάξει αυτή τη δυναμική. Η πολιτικός επιστήμονας και δημοσκόπος των Δημοκρατικών Ρέιτσελ Μπιτκόφερ προέτρεψε τον πρόεδρο να αντιμετωπίσει τον Τραμπ πιο επιθετικά, αντί να προσποιηθεί ότι ο άνθρωπος που η εκπρόσωπος Τύπου Τζεν Ψάκι αναφέρει ως «ο πρώην» δεν έχει πλέον σημασία. Ο Μπάιντεν «δεν μνημονεύει ένα γεγονός που τελείωσε αλλά κάτι που βρίσκεται σε εξέλιξη και απειλεί να χειροτερέψει» εξηγεί. «Υπάρχει πραγματικός δισταγμός να αποδεχθούμε πόσο επιθετική είναι η Δεξιά απέναντι στη δημοκρατία».

Η Μπράουν πάντως διαπιστώνει ότι ο Μπάιντεν έχει λίγα περιθώρια ελιγμών, επειδή μια άμεση επίθεση στον Τραμπ υπάρχει κίνδυνος να μοιάζει με «πολιτικό κυνήγι μαγισσών» – ακριβώς αυτό που ισχυρίζεται ο πρώην πρόεδρος στις θεωρίες συνωμοσίας του.