Τα καταφέρνουμε στο μέτρημα, πάσχουμε και υστερούμε στο ζύγισμα. Περί χρόνου ο λόγος αυτές τις ημέρες τις εορταστικές. Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος στάθηκε με μεγάλη ευρηματικότητα απέναντι στον χρόνο. Επινόησε μέτρα και υποδιαιρέσεις, ημερολόγια και στατιστικές καταγραφές, συνέγραψε φιλοσοφικά έργα, διατύπωσε θαυμάσιους υπαινικτικούς αφορισμούς. Ακόμη και τη φαντασία του άφησε ελεύθερη να πιστεύει ότι ο χρόνος τελεί υπό τον έλεγχό του, αφού θα μπορούσε να ορίσει το μέτρημα από την αρχή.

Στον στίβο αυτής της ανα-μέτρησης, ο άνθρωπος υποτίμησε το ζύγισμα. Το ζύγισμα των γεγονότων, των πραγμάτων που συντελούνται μέσα στη ρευστή φύση του χρόνου, που ρέουν ακατάπαυστα μπροστά στα μάτια του, που του διαφεύγουν και τον ξεπερνούν.

Αν έχουμε μια ελπίδα να «σωθούμε» από τον χρόνο, είναι να χτίσουμε μια χρήσιμη και αναγκαστικά λεπτοφυή σχέση μαζί του, να τον διαβάζουμε ενώ φεύγει, να τον ακούμε στο πέρασμά του, να γίνουμε μέτοχοι της ακατάπαυστης ροής του. Να τον ζυγίζουμε και να τον ανακεφαλαιώνουμε. Να πλουτίζουμε έτσι την εμπειρία, που σε έναν διαρκή κύκλο θα μας οπλίζει απέναντι στην αδυσώπητη φύση του.

Το ζύγισμα αυτό θα ήταν κάθε φορά μια νέα αποκρυστάλλωση της εμπειρίας. Αφού αυτό θα συναρμολογούσε τη σχέση μας με τα γεγονότα, θα στερέωνε έναν δεσμό μεταξύ του πριν, του τώρα και του μετά. Αυτό το κεφάλαιο της εμπειρίας θα μπορούσε να αποδειχθεί μεγαλύτερης αξίας από κάθε υλικό κεφάλαιο, αφού ο ίδιος ο χρόνος, μέσα από το επιμελές ζύγισμά του, θα το πολλαπλασίαζε με τη γνώση της εσωτερικής αξίας του. Και με την προσήλωσή μας στο αδιάλειπτο ζύγισμα, θα μπορούσαμε να πετύχουμε την ποιοτική μεταμόρφωση του χρόνου, καθώς αυτό το ζύγισμα, συμπλεκόμενο με τη μηχανική ροή του, θα τον μεταπλάθει και θα μεταπλάθεται μαζί του, σε μια τροπή, ίσως, συνολικά διαφορετική.

Δεν έχουμε ασκηθεί σε αυτόν τον συνθετικό δυναμισμό. Και μας διαφεύγει αυτή η δημιουργική «σύνοψη» του χρόνου. Η πολιτική μας ζωή είναι παραδομένη στην επικαιρότητα. Στη στιγμιαία εκδοχή, που εντυπωσιάζει στα βραδινά δελτία ειδήσεων και εκπνέει πριν από το 24ωρο. Αυτή η νίκη του επίκαιρου εμποδίζει και το ζύγισμα των πραγμάτων, συνεπώς εμποδίζει και αποτρέπει ο χρόνος να γίνει εμπειρία και η εμπειρία όπλο «εναντίον» του. Δεν προλαβαίνουμε, για παράδειγμα, να ζυγίσουμε τη σημασία της συνεννόησης στην κοινή υποχρεωτικά πορεία μας, της αναζήτησης της αλήθειας στον δημόσιο χώρο, την αξία της διαλογικής προσέγγισης στο δημοκρατικό πλαίσιο συνύπαρξης. Και «ξαναπέφτουμε διαρκώς στα ίδια λάθη». Και ξεκινάμε πάλι από την αρχή.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.

Headlines