«Στάση του Νίκα» – Η εξέγερση που έμεινε στην Ιστορία

Βυζάντιο, 11 Ιανουαρίου 532 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός δέχεται, στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης, εντονότατες αποδοκιμασίες από τους «Βένετους» (γαλάζιοι) και τους «Πράσινους» (αθλητικά  σωματεία, που είχαν εξελιχθεί σε ισχυρότατες φατρίες).

Οι αποδοκιμασίες αυτές ήταν η αφετηρία μιας μεγάλης εξέγερσης που τερματίστηκε με αιματοχυσία και που καταγράφηκε στην ιστορία ως η «Στάση του Νίκα».

Αρκετές εκατοντάδες χρόνια αργότερα, το 1963, ο «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», ένα από τα πιο επιδραστικά έντυπα στην ιστορία του ελληνικού Τύπου, επιλέγει έναν πρωτότυπο, ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα, τρόπο αφήγησης σημαντικών ιστορικών γεγονότων.

Έτσι, στο τεύχος της 11ης Μαΐου 1963, παρουσιάζει την ιστορία της «Στάσης του Νίκα», αλλά και άλλων γεγονότων της περιόδου 480 – 554 μ.Χ, σαν είδηση του 20ου αιώνα, τυπωμένη σε σύγχρονη εφημερίδα.

Ταχυδρόμος, 11.5.1963, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» κατορθώνει να συμπυκνώσει την ιστορία της «Στάσης του Νίκα», μέσα σε λίγες γραμμές.

«Η στάση που είχε για σύνθημά της την κραυγή “Nίκα” των φιλίππων του Ιπποδρόμου ήταν το αποτέλεσμα της εσφαλμένης ενεργείας του επάρχου της πόλεως Ευδαίμονος ο οποίος διέταξε την εκτέλεση δύο Πρασίνων και ενός Βενέτου μετά την αυθαδέστατη αντιφώνηση των Πρασίνων προς τον Αυτοκράτορα στον Ιππόδρομο την περασμένη Τρίτη.

»Συγκεκριμένα επειδή είχε δημιουργηθή η εντύπωση ότι ο Ιουστινιανός ευνοούσε τους Βενετούς έναντι των Πρασίνων που θεωρούνται Μονοφυσίτες, οι τελευταίοι ζήτησαν μέσω του κήρυκος με πολλήν αυθάδεια δικαιοσύνη από τον Αυτοκράτορα.

»Την επομένη ο Ευδαίμων συνέλαβε επτά ηγετικά στελέχη και των δύο μερίδων και εξετέλεσε δύο Πρασίνους και ένα Βενέτο.

»Οι δύο μερίδες εκήρυξαν ανακωχή μεταξύ τους και προσπάθησαν να σώσουν τους κρατουμένους.

»Η κατάσταση πήρε επαναστατική μορφή λόγω της μόνιμης δυστροπίας του πληθυσμού για την βαρειά φορολογία που επέβαλε ο Καππαδόκης.

Ταχυδρόμος, 11.5.1963, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

»Από την Τετάρτη, η πόλη βρισκόταν στα χέρια των στασιαστών που έβαλαν φωτιές σε πολλά κτίρια και έκαμαν μεγάλες διαρπαγές.

»Το Σάββατο το πρωί ανακοινώθηκε επίσημα η απόλυση του Τριβωνιανού και του Καππαδόκη. Ο όχλος όμως δεν φαινόταν διατεθιμένος να εγκαταλείψη τις θέσεις που είχε καταλάβει.

»Υπήρχε φόβος ότι η βασιλική φρούρα θα εγκατέλειπε τον αυτοκράτορα γιατί μέχρι την στιγμήν εκείνη είχε δείξη μια περίεργη ουδετερότητα.

»Το βράδυ του Σαββάτου έγινε στα ανάκτορα πολεμικό συμβούλιο κατά το οποίο αποφασίσθηκε ύστερα από πολλούς δισταγμούς να γίνη μια προσπάθεια επιβολής της τάξεως από το σύνταγμα ιππικού του Βελισσαρίου και το Ισαυρικό τάγμα πεζικού του Μούνδου.

»Την Κυριακή το πρωί ο όχλος επήρε διά της βίας τον Υπάτιο από το σπίτι του και τον ανακήρυξε αυτοκράτορα.

»Μετά από αυτό αντί να προσπαθήσουν να τον επιβάλλουν και στην φρουρά οι στασιαστές συγκεντρώθηκαν στον Ιππόδρομο.

»Ο Βελισσάριος και ο Μούνδος εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία. Μέσα στον ιππόδρομο οι γυμνασμένοι στρατιώτες τους κατέβαλαν γρήγορα την αντίσταση των πιο μαχητικών στασιαστών κι έσφαξαν τους υπόλοιπους σαν να ήταν πρόβατα.

Μια άλλη «είδηση» για το 529 μ.Χ. Ταχυδρόμος, 11.5.1963, Ιστορικό Αρχείο 

ΟΙ ΜΕΡΙΔΕΣ

»Θα πρέπει να σημειώθη ότι μερίδες των Πρασίνων και των Βενέτων είναι ουσιαστικά πολιτικοί οργανισμοί και όχι απλώς σύλλογοι φιλάθλων.

»Τα μέλη τους συνολικά περί τις 6.000 αποτελούν την πολιτοφυλακή της πόλεως και οι αρχηγοί τους διορίζονται από τον Αυτοκράτορα.

»Μέσα από τις ιπποδρομιακές μερίδες ο λαός έχει την ευκαιρία να κάμη ακουστές τις πολιτικές απόψεις του.

»Γενικά και οι δυό μερίδες έχουν πλατειά λαϊκή βάση μολονότι οι ηγέται των Βενέτων προέρχονται συνήθως από την τάξη των γαιοκτημόνων και των Πρασίνων από εκείνην των εμποροβιοτεχνών.

»Οι Βένετοι με κάποιαν ευλαβική παράδοση υποστηρίζουν την ορθοδοξία ενώ οι Πράσινοι που έχουν στις τάξεις τους πολλούς μετανάστες από την Ανατολή κλίνουν προς τον Μονοφυτισμό.

»Ο Αναστάσιος στηριζόταν στους Πράσινους και όμως είναι φυσικό ο Ιστουνιανός, διώκτης του Μονοφυσιτισμού ευνόησε του Βενέτους.