Προς μια νέα Γιάλτα

Εβδομήντα επτά χρόνια μετά την ιστορική διάσκεψη της Γιάλτας (4-11Φεβρουαρίου 1945), όπου οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μοίρασαν τις ζώνες επιρροής στην Ευρώπη μεταξύ της τότε Σοβιετικής Ενωσης και των Δυτικών δυνάμεων, μια νέα «Γιάλτα» διαγράφεται στον ορίζοντα, καθώς ξεκινά ένας πολυεπίπεδος μαραθώνιος διπλωματικών διαβουλεύσεων με στόχο να καθοριστεί (30 χρόνια μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης) το νέο επίπεδο των σχέσεων Ανατολής – Δύσης. Μόνο που τη φορά αυτή η Ενωμένη πλέον Ευρώπη θα είναι απούσα από τις διαβουλεύσεις, παρόλο που αυτές προέκυψαν από τη μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη κρίση που εκδηλώθηκε τον 21ο αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο, με αφορμή τη συγκέντρωση χιλιάδων ρωσικών στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα.

Ολα αυτά βέβαια θα είχαν πολύ πιθανώς αποφευχθεί αν, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και την κατάργηση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ, αντί να επεκταθεί ανατολικά, είχε έλθει σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση, για μια συνεννόηση με τους Ρώσους να εντάξουν τη νέα Ρωσία σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας. Ο Πούτιν μάλιστα διατείνεται ότι είχαν δοθεί τότε από τους Δυτικούς διαβεβαιώσεις πως δεν θα πραγματοποιηθεί η επέκταση αυτή. Το γεγονός είναι πάντως ότι επιτέλους τώρα έχει προγραμματιστεί για τις 12 Ιανουαρίου η συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας, το οποίο είχε θεσπιστεί ήδη από το 2002 (!) και έκτοτε είχε αδρανοποιηθεί. Κάλλιο αργά παρά ποτέ λοιπόν, καθώς μάλιστα την επομένη θα γίνουν ευρύτερες συνομιλίες με τη Ρωσία στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη στη Βιέννη. Κλείνοντας έτσι έναν διπλωματικό κύκλο επαφών που ξεκινά σήμερα στη Γενεύη μεταξύ αμερικανών και ρώσων αξιωματούχων.

Και το ερώτημα είναι τι θα αποδώσουν όλα αυτά, τη στιγμή που Αμερικανοί και Ρώσοι έχουν χαράξει τις γνωστές κόκκινες γραμμές τους, που φυσικά δεν εφάπτονται. Γι’ αυτό άλλωστε και κρίθηκε ότι δεν ήταν η στιγμή να πραγματοποιηθεί μια νέα συνάντηση κορυφής Μπάιντεν – Πούτιν, όταν η προηγούμενη, τον περασμένο Ιούνιο και πάλι στη Γενεύη, είχε πολύ πενιχρά αποτελέσματα. Ο Πούτιν πάντως εμφανίζεται πλέον αποφασισμένος να επαναφέρει τη χώρα του σε ίση μοίρα με τις ΗΠΑ, σε μια επανάληψη της διπολικής εποχής του παρελθόντος. Γεγονός που σημαίνει ότι αγνοεί πλήρως την Ευρωπαϊκή Ενωση και συζητά μόνο με τους Αμερικανούς. Ενώ θεωρεί ότι υπάρχει μια «ιστορική ενότητα μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων από τότε που ο Λένιν ίδρυσε τη χώρα αυτή». Υποστηρίζει μάλιστα ότι «Είμαστε ο ίδιος λαός»,  για να τονίσει πως ουδέποτε θα επιτρέψει να βρεθεί η Ουκρανία υπό τη «δυτική ομπρέλα προστασίας».