Γιατί η κυβέρνηση λέει «όχι» σε μείωση του ΦΠΑ

Ούτε μία ημέρα δεν «κρατήθηκαν» στη ζωή τα σενάρια για μείωση του ΦΠΑ όταν το κύμα ακρίβειας αναζωπύρωσε τις προσδοκίες της αγοράς, σε συνδυασμό με τις σχετικές δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη. Στις μειώσεις έμμεσων φόρων μπήκε χθες «πάγος» από το Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών  λόγω της επιβάρυνσης στον κρατικό προϋπολογισμό και στα δημοσιονομικά. Ενόψει του καυτού διμήνου με τον πληθωρισμό να σκαρφαλώνει ακόμα και στο 5%-6% η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι έχει στα σκαριά παρεμβάσεις που όμως δεν είναι προς την κατεύθυνση της μείωσης των έμμεσων φόρων.

Μετά το ολίγον μπέρδεμα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου επιχείρησε να εξηγήσει τα περί μειώσεων του ΦΠΑ και διευκρίνισε χθες («Real Fm») ότι «οι προτεραιότητές μας για την αντιμετώπιση του θέματος των ανατιμήσεων δεν είναι στην κατεύθυνση αυτή (της μείωσης των φόρων στα καύσιμα ή του Φ.Π.Α. στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης). Είναι στην κατεύθυνση ενίσχυσης του εισοδήματος και λειτουργίας της αγοράς”. Τόνισε ότι τα έσοδα που προέρχονται από τους φόρους, είναι μια πολύ βασική πηγή εσόδων του ελληνικού Κράτους {…} και γι’ αυτό και δεν πρέπει κανείς να είναι βιαστικός ή εύκολα να λέει «ανεβαίνει η τιμή σε ένα είδος», «να μειώσω τον φόρο εκεί ή τον ΦΠΑ ή τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης», δεδομένου ότι η ζημιά που μπορείς να κάνεις θα είναι πολύ μεγαλύτερη από το όφελος που προσδοκάς. “Υπάρχουν τρόποι και για την εποπτεία της αγοράς και για τη σωστή λειτουργία της και για το να έχει ο καταναλωτής επιλογή σε διάφορα επίπεδα τιμών. Είναι ώρα όλοι, με πρώτη την Πολιτεία, να διαδραματίσουν τον ρόλο τους προς την κατεύθυνση αυτή”, ανέφερε ο κ. Οικονόμου.

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας χθες (Παραπολιτικά 90,1) τόνισε πως η κυβέρνηση έχει υλοποιήσει μόνιμες παρεμβάσεις για να βοηθήσει το διαθέσιμο εισόδημα με μειώσεις φόρων και αύξηση μισθών. Σημείωσε πως δεν υφίσταται μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ καθώς δεν μπορεί να εκτροχιαστεί η εκτέλεση του προϋπολογισμού, ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να στηριχθούν κλάδοι που πλήττονται από την πανδημία. Δεσμεύθηκε πως η κυβέρνηση θα κάνει ότι μπορεί για να μειωθεί το κόστος των ελληνικών νοικοκυριών που πλήττονται από το κύμα της ακρίβειας καλώντας την επιχειρηματικότητα να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Ως προς την ενεργειακή κρίση είπε πως η κυβέρνηση θα συνεχίσει να βοηθά για όσο χρειαστεί και σχετικά με τις επιστρεπτέες προκαταβολές είπε πως η αποπληρωμή τους πήγε τον Ιούνιο ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω κουρέματος εάν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Πόσα είναι τα κρατικά έσοδα από τους έμμεσους φόρους

Από την κυβέρνηση έχει τονιστεί η πολιτική προς τη μείωση φόρων και εισφορών όπου για παράδειγμα ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει τις ήδη ανακοινωθείσες παρεμβάσεις όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ συν 60 εκατ. ευρώ το 2022 (όπου ίσχυε μείωση κατά 22% από το 2019), η μείωση στη φορολόγηση των επιχειρήσεων στο 22% από 29%, οι μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές κατά 4% και οι μόνιμες μειώσεις σε προκαταβολές φόρου , η μείωση της φορολογίας στα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 9% για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Όμως ο εκρηκτικός συνδυασμός των αυξήσεων στις τιμές ενέργειας και οι φόροι- έπειτα από δέκα χρόνια κρίσης για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς- μπλοκάρουν στο να φτάσουν οι ενπαραπάνω κινήσεις στις τσέπες των πολιτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία (ΚΕΦιΜ) για το φορολογικό και ασφαλιστικό βάρος, ο μέσος Έλληνας εργάζεται 75 ημέρες για να πληρώσει τους έμμεσους φόρους, 60 ημέρες για τις ασφαλιστικές εισφορές, 43 ημέρες για τους άμεσους φόρους και 1 ημέρα για τους φόρους κεφαλαίου.

Έσοδα από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ για τον τομέα Ενέργειας στην Ελλάδα (ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021) τα συνολικά έσοδα από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης σε ενεργειακά προϊόντα στην Ελλάδα, έφτασαν τα 4,28 δισ. Ευρώ το 2019, όταν το 2008 ήταν στα περίπου 2,8 δισ. Ευρώ. Τα έσοδα από ειδικούς φόρους στην ενέργεια έφτασαν το 2018 το 2,9% του ΑΕΠ, όταν το ίδιο έτος αποτελούσαν στην ΕΕ-27 κατά μέσο όρο το 1,9% του ΑΕΠ. Οι ερευνητές του ΙΟΒΕ εκτιμούν ότι μια μείωση 10% στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου θα είχε θεαματική θετική επίδραση στην οικονομία, προσθέτοντας σχεδόν 1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ και 21.500 νέες θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό αυξημένα κατά 3,479 δισ. ευρώ θα είναι τα έσοδα από φόρους το 2022 σε σύγκριση με το 2021. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, για το 2022 τα φορολογικά έσοδα θα φθάσουν τα 50,055 δισ. ευρώ από 46,558 δισ. ευρώ φέτος. Από το υπουργείο αποδίδεται στην ανάπτυξη παρα ταύτα οι έμμεσοι φόροι έρχονται ως έξτρα βάρος στις ανατιμήσεις. Από τα έσοδα του 2022 το 56,9% προέρχεται από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΦΚ) και 30,6% από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και τα υπόλοιπα από διάφορους άλλους φόρους. Από τα επιπλέον 3,479 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν το 2022, τα 2,2 δισ. ευρώ αφορούν έμμεσους φόρους και συγκεκριμένα ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης και 1,3 δισ. ευρώ τον φόρο εισοδήματος.