Αναχαίτιση Τουρκίας και φινλανδοποίηση Ελλάδας…

Η ανάγνωση που έκανε ο κ. Ι. Κ. Πρετεντέρης στο κείμενό μου «Αναχαίτιση Τουρκίας: εφικτή ή paradigm shift» («TΑ NEA», 4/1) σε άρθρο του («Η παγίδα της ερντογανοποίησης», «ΤΟ ΒΗΜΑ», 9/1) εγείρει ορισμένα ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων. Σύντομα:

Πρώτον, ο ρόλος και το έργο ενός ακαδημαϊκού σχολιαστή / αναλυτή / αρθρογράφου δεν είναι ούτε να ευλογεί ούτε να καταδικάζει ένα επίσημο αφήγημα πολιτικής. Ρόλος και έργο του είναι να θέτει ερωτήματα, να αμφισβητεί θέσεις που κρίνει εσφαλμένες, να προτείνει λύσεις ενδεχομένως out of the box, να προκαλεί ίσως «τα όσια και ιερά» και να ανοίγει / τροφοδοτεί έτσι τον διάλογο για το καλό της χώρας.

Δεύτερον, η θέση ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναχαιτίσει την Τουρκία από του να καταστεί περιφερειακή, ενδεχομένως ηγεμονική δύναμη στηρίζεται στην ανάλυση των δεδομένων και πραγματικότητας (μέγεθος πληθυσμού και εξέλιξή του, μέγεθος οικονομίας κ.ά.) και δεν έχει νόημα να πηγαίνεις ενάντια στην πραγματικότητα. Πολύ περισσότερο όταν στην προσπάθεια αναχαίτισης είσαι απελπιστικά μόνος σου. Κανένας άλλος, ούτε Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε Ρωσία ή Κίνα, θέλει να αναχαιτίσει την Τουρκία (βλέπε και τελευταίες θέσεις ΗΠΑ για EastMed). Οταν οι ΗΠΑ εφάρμοσαν την πολιτική αναχαίτισης (containment) απέναντι στη Σοβ. Ενωση, είχαν μαζί τους όλες τις δυτικές χώρες και γι’ αυτό η πολιτική απέδωσε. Σήμερα που επιχείρησαν πολιτική αναχαίτισης απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα, διαπίστωσαν ότι ήταν μόνες και γι’ αυτό την εγκατέλειψαν υπέρ της πολιτικής της σύμπραξης (engagement). Και, θέλουν – δεν θέλουν, συνομιλούν και συνεργάζονται με τις δύο χώρες.

Τρίτον, το σημαντικό ερώτημα είναι με ποιον τρόπο καθιστάς ακίνδυνη μια φιλόδοξη, μη δημοκρατική περιφερειακή δύναμη που έχεις δίπλα σου Τουρκία; Η απάντηση είναι μία: προσπαθείς μέσω της πολιτικής της σύμπραξης «να την κλειδώσεις» σε πλαίσια κανόνων και συνεργασίας (ΕΕ, περιφερειακές δομές κ.λπ.). Υπάρχει άλλη πολιτική;

Τέταρτον, ο φόβος της… φινλανδοποίησης της Ελλάδας είναι πέρα για πέρα αδικαιολόγητος. Μια χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ δεν φινλανδοποιείται. Εδώ η ίδια η Φινλανδία έπαψε να είναι… φινλανδοποιημένη από τη στιγμή που μπήκε στην ΕΕ (1995) και θα φινλανδοποιηθεί η Ελλάδα, μια ισχυρή χώρα του συστήματος;

Οπως έλεγε ο Χ. Κίσινγκερ, δεν έχει νόημα να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο της πραγματικότητας. Θα το σπάσεις. Προσπάθησε να ελέγξεις την πραγματικότητα προς όφελός σου…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος ΥΠΕΞ και μέλος της επιστημονικής επιτροπής ΕΛΙΑΜΕΠ και FEPS