Γιατί τα ΑΕΙ βουλιάζουν στη βία και την ανομία

Η βία που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες μέσα στα πανεπιστήμια δεν είναι το είδος της βίας που είχαμε συναντήσει τα προηγούμενα χρόνια. Δεν είναι το άδειασμα απορριμμάτων στα γραφεία πανεπιστημιακών, ούτε οι φωνές, ούτε – ακόμη – και τα «χτισίματα». Είναι μια βία διαφορετική, βαθιά, με ξεκάθαρη πλέον την αδιαφορία απέναντι στην ανθρώπινη ζωή. Οι απειλές θανάτου δεν ήταν τα προηγούμενα χρόνια στο πρόγραμμα. Ούτε οι – απίθανης αγριότητας – ξυλοδαρμοί που άφησαν άναυδους τους φοιτητές – μάρτυρές τους.

Πώς έφτασαν, όμως, αυτά να γίνονται μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια; Πώς από τις ομάδες των ηχηρών διαμαρτυριών, τα χρόνια κατρακύλησαν την καθημερινότητα στη βία του κοινού ποινικού δικαίου, τις πρακτικές εγκληματιών και τα ξεκαθαρίσματα του υποκόσμου;

Αυτή είναι μια στροφή προς την αγριότητα με προοπτική κλιμάκωσης ή είναι απλώς τα τελευταία ξεσπάσματα ενός φαινομένου που ταλαιπώρησε επί σειρά ετών τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας;

Τα δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιόδου που διανύουμε ίσως δίνουν μια απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα: Οι πρυτάνεις των ΑΕΙ που έως χθες ζούσαν υπό το κράτος του φόβου μπορούν πλέον να καλούν κανονικά την Αστυνομία. Και αυτή έρχεται! Επιπλέον, ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος έχει καταδικάσει τα φαινόμενα της βίας που βλέπουμε σήμερα στα ΑΕΙ και στη συντριπτική πλειονότητά του παραδέχεται ότι είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Και τώρα πρέπει να βρούμε τη λύση του.

Το ερώτημα σήμερα είναι ένα: Γιατί δεν μπορούν τα πανεπιστήμια με δικούς τους μηχανισμούς να καταστείλουν και να αντιμετωπίσουν τα κρούσματα βίας στο εσωτερικό τους; Γιατί όλα όσα είδαμε τις τελευταίες ημέρες στα ΑΕΙ εξελίσσονται πριν καν εμφανιστεί η περίφημη πανεπιστημιακή αστυνομία…

Νοσηρή ισορροπία

Παρότι ευθύνες για τα παραπάνω έχουν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, ίσως είναι σκόπιμο να σκεφτούμε λίγο περισσότερο το ίδιο το πρόβλημα. Τα πανεπιστήμια είναι χώροι ακαδημαϊκότητας και έρευνας αλλά είναι και χώροι διακίνησης πολιτικών ιδεών, προβληματισμού, επαναστατικότητας. Οι πολιτικές στρεβλώσεις των προηγούμενων ετών τα οδήγησαν στο επίκεντρο μιας εμφυλιοπολεμικού τύπου σύγκρουσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, που μάχονταν κάθε φορά η καθεμία για τη δική της πλευρά.

Εζησαν χρόνια δίπλα-δίπλα με τις επιθέσεις και τους βανδαλισμούς βίαιων μειονοτήτων και έμαθαν να λειτουργούν με αυτές. Σχεδόν ξέχασαν τη λογική και τo μέτρο. Οι πρυτάνεις των ΑΕΙ στο παρελθόν (σε κάποιες περιπτώσεις και σήμερα) πρώτα έκαναν συμφωνίες με τις ακροαριστερές ομάδες στο εσωτερικό των ιδρυμάτων τους και μετά κάθονταν ήρεμα στο γραφείο τους.

Είχε δημιουργηθεί μια νοσηρή ισορροπία. Ωστόσο, οι ομάδες αυτές στην πορεία των χρόνων άλλαξαν, έχασαν τον πολιτικό τους χαρακτήρα, μετατράπηκαν σε καταφύγια για κάθε είδους παράνομη δραστηριότητα και η πολιτική τους ξέφυγε από τον πολιτισμό. Δεν είναι πλέον δυνατόν να γίνουν ανεκτές σε κανένα επίπεδο συνεννόησης ή λογικής και σίγουρα δεν μπορούν να αποτελέσουν καμία εκδοχή «κοινωνικών τιμωρών», γιατί τίποτα δεν μπορεί να τιμωρηθεί με τις πρακτικές που προτείνουν.

Μακροπρόθεσμη στρατηγική

Για να τις εξαφανίσουν η πολιτεία αλλά και οι διοικήσεις των ΑΕΙ πρέπει να κρατήσουν τώρα μια άλλη σημαντική ισορροπία. Εκείνη με τους φοιτητές. Είναι πολύ εύκολο μια υπερβολή ή μια κίνηση που δεν έχει μελετηθεί προσεκτικά να στρέψει μέρος τους υπέρ των ακραίων αντιδράσεων.

Δεν χρειάζονται κινήσεις εντυπωσιασμού με πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, αλλά μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, μια συναινετική πολιτική. Οι διοικήσεις των πανεπιστημίων δεν έχουν λόγο σήμερα να ισορροπούν μεταξύ του φόβου, των πολύπλοκων πολιτικο-ακαδημαϊκών εξαρτήσεων, της προσπάθειας να μην κινδυνεύσουν ζωές εντός του ακαδημαϊκού χώρου ή απλώς της αδιαφορίας.

Πρέπει να συγκροτήσουν αμέσως και με μεγαλύτερη προσοχή τα σώματα φύλαξης των ΑΕΙ, υπό τον δικό τους έλεγχο (υπάρχουν στον νέο νόμο που ψηφίστηκε), και πρέπει να σταματήσουν να καθυστερούν στην τοποθέτηση των συστημάτων ασφαλείας στις εισόδους τους. Αλλά και τα αρμόδια υπουργεία πρέπει να τα χρηματοδοτήσουν για αυτά επαρκώς.

Το χρέος των πανεπιστημίων και της πολιτείας είναι τα ΑΕΙ να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία τους, αλλά παράλληλα να περιφρουρούν και να εξασφαλίζουν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών.

Γύρω από αυτά, οι αστυνομικές Αρχές πρέπει να είναι εκεί διακριτικά και να επεμβαίνουν αμέσως όταν τις καλούν τα πανεπιστήμια. Τα κρούσματα της βίας πρέπει να σταματήσουν.

Ως σήμερα η πλειονότητα των φοιτητριών και φοιτητών σκέφτονται καθαρά! Δεν έχουν σχέση με πολιτικές διχασμού του παρελθόντος και σίγουρα δεν δικαιολογούν κινήσεις βίας ή παράλογης επιθετικότητας.

Οι νέοι σήμερα σκέφτονται φωτεινά και το μέλλον σε αυτούς ανήκει.

Απέναντι από το φως, οι παράνομες δραστηριότητες που κινούνται με μια δική τους, υπόγεια δύναμη από το ένστικτο για επιβίωση πρέπει απλώς να υποχωρήσουν.