Πίτερ Πίοτ – «Το εμβόλιο δεν είναι λύση – θαύμα, είναι ασπίδα προστασίας»

Της Μαρίας Βασιλείου

Υπάρχει ακόμη σημαντικός βαθμός αβεβαιότητας για την Covid αναγνωρίζει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο κορυφαίος διεθνώς ιολόγος Πίτερ Πίοτ.

«Μαθαίνουμε για τον ιό, καθώς προχωράμε» δηλώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο σύμβουλος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την πανδημία, αναδεικνύοντας τα όρια της επιστήμης έναντι ενός «πολύπλοκου» ιού.

Προτάσσει, πάντως, με βεβαιότητα τον κρίσιμο ρόλο του εμβολιασμού, καθώς και την ανάγκη για σταθερή εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέτρων προστασίας, ενώ προβλέπει ότι η Ομικρον μάς δείχνει ενδεχομένως ότι μπορεί να έχουμε μια ασθένεια λιγότερο σοβαρή.

Υπάρχει ασυνέχεια στις αποφάσεις και στο τι ζητείται να κάνουν οι πολίτες έναντι της πανδημίας που προκαλεί σύγχυση και υπονομεύει ενδεχομένως την εμπιστοσύνη τους;

Η κατάσταση σήμερα είναι πολύ καλύτερη. Ας δούμε τους αριθμούς νοσηλειών και θανάτων, δεν είναι λεπτομέρεια. Υπάρχουν δύο είδη ασυνέχειας. Η μία προέρχεται από την επιστημονική αβεβαιότητα. Μαθαίνουμε καθώς προχωράμε. Δεν είχαμε προβλέψει την εμφάνιση μιας τόσο ριζικά επιθετικής μεταδιδόμενης μετάλλαξης, της Ομικρον. Δεν γνωρίζαμε ότι θα χρειαζόμασταν τρίτη δόση.

Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό, αλλά να επεξηγούμε καλύτερα την κατάσταση. Δεύτερον, υπάρχει ασυνέχεια στις πολιτικές και μπορεί να αποτελούν πηγή σύγχυσης. Είναι καλύτερο να προσδοκούμε αρνητικές εξελίξεις, παρά να υποσχόμαστε ελευθερία ή οποιοδήποτε άλλο σλόγκαν, διότι κάθε φορά φαίνεται ότι ο ιός μάς τιμωρεί.

Το μήνυμα και της Επιτροπής ήταν «εμβολιαστείτε», αλλά ο ιός δεν εξαφανίστηκε ούτε διασφαλίστηκε απόλυτη προστασία.

Πράγματι, θεωρούσαμε αρχικά, συμπεριλαμβανομένου εμού του ιδίου, ότι ο εμβολιασμός του 70% του πληθυσμού θα ανέκοπτε τη διασπορά. Δεν πρόκειται για αυτή την περίπτωση. Είχαμε τη Δέλτα και τώρα την Ομικρον, που αποτελεί νέα κατάσταση από την πλευρά του ιού, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει τώρα να εμβολιαστεί πολύ πάνω από 90% του πληθυσμού. Δεν το γνωρίζαμε αυτό στην αρχή. Δεύτερον, η διάρκεια της προστασίας των εμβολίων είναι μικρότερη από ό,τι αρχικά εκτιμούσαμε. Δεν γνωρίζαμε εξαρχής ότι θα χρειαστούμε τρίτη δόση και ιδιαίτερα οι πιο ευάλωτοι.

Παρ’ όλ’ αυτά ο εμβολιασμός παραμένει ο κρίσιμος παράγοντας. Αν δεν είχαμε αυτά τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμού σήμερα τα νοσοκομεία θα ήταν γεμάτα, θα είχαμε μαζικούς θανάτους. Το βλέπουμε σε ορισμένα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης όπου τα νοσοκομεία έχουν επιβαρυνθεί τρομακτικά λόγω του χαμηλού εμβολιαστικού ποσοστού. Ακόμη και αν δεν είναι η λύση – θαύμα, αναμφίβολα προστατεύει έναντι σοβαρής νόσησης.

Εχουμε, βέβαια, αρχίσει να μιλάμε για τέταρτη δόση. Προσωπικά θεωρώ ότι δεν έχουμε τα στοιχεία για να είμαστε σίγουροι ότι χρειαζόμαστε τέταρτη δόση. Το μήνυμα είναι υπό μία έννοια πολύπλοκο. Ο εμβολιασμός είναι απολύτως κρίσιμος, αλλά δεν αρκεί. Αυτό διαπιστώνουμε. Χρειάζεται εμβολιασμός, και των παιδιών, συν επιπλέον μέτρα. Η σταθερή εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέτρων προστασίας, όπως είναι οι μάσκες, ο καλός αερισμός κλειστών χώρων, η αποφυγή συνωστισμού είναι επίσης αναγκαία. Πρέπει να διατηρήσουμε ορισμένες συμπεριφορές για πολλά χρόνια.

Θα αντιμετωπίσουμε πλέον τον ιό ως γρίπη;

Θα πρέπει να επανεξετάσουμε τον στόχο. Ο στόχος πρέπει να είναι να προλάβουμε τους ανθρώπους από το να πεθάνουν ή να νοσήσουν σοβαρά. Ελπίζουμε ότι αν οι μεταλλάξεις, που ακολουθήσουν, είναι περισσότερο όπως η Ομικρον, θα έχουμε μια ασθένεια λιγότερο σοβαρή. Πρέπει επίσης να διασφαλίζουμε ένα modus vivendi με απαραίτητα προστατευτικά μέτρα και μια παραγωγική οικονομία και κοινωνία με ευχάριστη ζωή. Μαθαίνουμε σταδιακά να ζούμε με τον ιό. Ο μεγάλος άγνωστος είναι πόσο διαρκεί η προστασία των εμβολίων.

Είναι πιθανό να εμβολιαζόμαστε πριν από κάθε χειμώνα, όπως συμβαίνει με τη γρίπη. Ελπίζουμε ότι δεν θα χρειαστεί η τέταρτη δόση πριν από τον επόμενο χειμώνα. Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Χρειάζεται ο εμβολιασμός, ελπίζουμε, μία φορά τον χρόνο, και μέτρα προστασίας. Μπορεί να υπάρχει ένα είδος βαρόμετρου, ώστε όταν οι αριθμοί κρουσμάτων ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο επίπεδο, να τίθενται άμεσα σε εφαρμογή συγκεκριμένα μέτρα.

Ποια μαθήματα έχει δώσει η Ομικρον;

Η Ομικρον έδειξε καταρχήν ότι πρέπει να προετοιμαζόμαστε συνεχώς για την επόμενη φάση του ιού, ότι ο ιός θα βρίσκεται εδώ για αρκετά χρόνια, και ότι χρειαζόμαστε να επενδύουμε έναντι της εξέλιξης αυτής. Αν επαληθευτεί ότι είναι πιο ήπια η νόσηση που προκαλεί η Ομικρον μπορεί τότε να δημιουργείται λόγω της μαζικής υπερμετάδοσης φυσική ανοσία, η οποία σε συνδυασμό με την εμβολιαστική ανοσία μπορεί να είναι καλό για το μέλλον.

Μπορεί εν τέλει να χτίζουμε συλλογική ανοσία. Είναι αισιόδοξη προσέγγιση, αλλά πάντα λέω ότι ελπίζουμε για το καλύτερο και προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο. Και υπάρχει, βέβαια, ένα μεγάλο «αλλά». Αν τόσο πολλοί άνθρωποι μολυνθούν ακόμη και αν είναι ηπιότερη η νόσηση μπορεί να έχουμε πολλές νοσηλείες.

Υπάρχει δυνατότητα τελικά κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, καθώς βλέπουμε διαφορετικά μέτρα ανά χώρα;

Αυτό που είναι κοινό και έχει πετύχει είναι η στρατηγική εμβολιασμού, η προμήθεια των εμβολίων για όλους, πολύ σημαντική για τις μικρότερες χώρες. Χρειαζόμαστε πιο εναρμονισμένες πολιτικές, αλλά παράλληλα, παρότι όσον αφορά τις πανδημίες δεν υπάρχουν σύνορα, η υγεία είναι αρμοδιότητα των κρατών – μελών.

Υπάρχουν ακόμη κοινοί κανόνες για μετακινήσεις εντός της ΕΕ και ελπίζω να υπάρχει ακόμη καλύτερη εναρμόνιση, αλλά πρέπει επίσης να αφήσουμε χώρο για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Υπάρχει κοινή πολιτική, αλλά η εφαρμογή εμπλέκει τοπικά χαρακτηριστικά.

Πώς αξιολογείτε τις προσπάθειες εξεύρεσης θεραπείας;

Αρχικά, πριν από ενάμιση χρόνο νόμιζα ότι θα έχουμε πρώτα θεραπεία αντί για εμβόλιο, διότι η Covid είναι πολύπλοκη ασθένεια. Το χάπι Paxlovid της Pfizer μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης, έχει λάβει άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ, βρίσκεται υπό εξέταση στην Ευρώπη και φαίνεται ότι είναι η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία και λαμβάνεται από το στόμα.

Θεωρώ ότι υπάρχουν περισσότερες θεραπείες υπό διαμόρφωση. Το επόμενο εξάμηνο θα δούμε περισσότερες θεραπείες. Είναι σημαντική εξέλιξη, διότι αφενός τα εμβόλια δεν είναι απολύτως αποτελεσματικά και αφετέρου υπάρχουν αντιεμβολιαστές, αλλά και ευάλωτες ομάδες, που δεν μπορούν να εμβολιαστούν.