Περιβαλλοντική υποκρισία

Τις τελευταίες μέρες έχουν συμβεί δύο εξελίξεις στα εγχώρια ενεργειακά θέματα. Μια που έτυχε μεγάλης δημοσιότητας, αν και αναμενόμενη, που ήταν η απόσυρση της υποστήριξης των ΗΠΑ από τον Eastmed, τον αγωγό που θα έφερνε φυσικό αέριο στην Ελλάδα από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου.

Και μια άλλη που πέρασε μεν στα ψιλά, αλλά έχει προκαλέσει ήδη «πασοκικό» ξεσηκωμό στην Ηλεία. Πρόκειται για το σχέδιο ενός συνεταιρισμού αγροτών από το Αγρίνιο για τη δημιουργία ενός μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου στον δικό τους νομό. Μια επένδυση 37 ενεργειακών κοινοτήτων, αποτελούμενων από αγρότες, ύψους 300 εκατ. ευρώ.

Λογικά στο άκουσμα και μόνο αγροτών, συνεταιρισμού, φιλικής προς το περιβάλλον μορφή ενέργειας, θα περίμενε κανείς ότι ο χώρος του παραδοσιακού ΠΑΣΟΚ θα αγκάλιαζε την προσπάθεια. Κι όμως από τους πρώτους που αντιδρούν είναι ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΙΝΑΛ και βουλευτής του νομού Ηλείας Μιχάλης Κατρίνης, ο αντ’ αυτού του Ανδρουλάκη στη Βουλή. Παρατηρεί μάλιστα ότι υπάρχει ο κίνδυνος περιβαλλοντικής καταστροφής μιας έκτασης 6.500 στρεμμάτων κοντά στον ποταμό Πηνειό, τη στιγμή που ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η περιοχή αυτή έχει παραχωρηθεί μόνο για βόσκηση ζώων, αποκλείοντας όπως λέει άλλη δραστηριότητα. Προφανώς επιλέγει να αγνοεί ότι η βόσκηση προκαλεί μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή από πολλές άλλες δραστηριότητες. Σίγουρα πολύ μεγαλύτερη από ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, που επιπλέον παράγει φιλική προς το περιβάλλον μορφή ενέργειας. Λεπτομέρεια κρίσιμη: Το σχέδιο δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί.

Σαν να χάνουμε λίγο την μπάλα στα ενεργειακά. Σαν να έχουν γυρίσει τα πάνω κάτω συνολικά σε όσα γνωρίζαμε για το ποιοι είναι οι περιβαλλοντικοί υποστηρικτές.

Η λίστα ατυχών περιπτώσεων όπου τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αντιμετώπισαν αντίθεση από ανθρώπους που τους γνωρίζαμε ως προοδευτικούς και ανησυχούν για τις επιπτώσεις στη χρήση γης μεγάλων έργων νέας ενέργειας, είναι τεράστια.

Τείνει – και αυτό είναι το ανησυχητικό – να γίνεται συνήθεια η αντίδραση στο φιλικό με το περιβάλλον. Αντίθετα, αποθεώνονται οι προσπάθειες εξόρυξης καυσίμων που το επιβαρύνουν. Μας συνεπαίρνει να μιλάμε για γεωτρήσεις, για αγωγούς καυσίμων, όχι απλά επιζήμιων αλλά και κοστοβόρων (τέλη ρύπων) και ασύμφορων εν τέλει επενδυτικά.

Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι υποστηρικτές της υπεράκτιας γεώτρησης πετρελαίου που πανηγύριζαν για τα κοιτάσματα που έχουν παραχωρηθεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, είναι ειλικρινά αναστατωμένοι για τον αντίκτυπο των αιολικών ή των φωτοβολταϊκών έργων.

Αυτές οι ιστορίες αναφέρονται συχνά ως παραδείγματα περιβαλλοντικής υποκρισίας. Δεν είναι ωραίες. Σίγουρα δεν δίνουν λύση στο πρόβλημα της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της χώρας.

Ενα πρόβλημα που είναι τεράστιο και δεν θα λύνονταν με τη σημαντική από γεωστρατηγικής πλευράς κατασκευή του Eastmed.

Οσο και αν «θρηνούν» πολλοί στη χώρα για τη ματαίωσή του, το πρόβλημά μας είναι άλλο.

Η ισχυρή πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε περιλαμβάνει την απαλλαγή του κόστους ενέργειας από τα τεράστια τέλη ρύπων. Αυτή η πραγματικότητα προϋποθέτει μετά τον λιγνίτη και τη σταδιακή μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Ακόμα και να πάρει παράταση η χρήση του για μια ή δύο δεκαετίες, το πρόβλημα βρίσκεται μπροστά μας.

Από το να χάνουμε χρόνο για πράγματα που δεν αλλάζουν, ας κάτσουμε να συζητήσουμε πως και πού θα αναπτύξουμε μεγάλης κλίμακας αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα καθώς και άλλες καθαρές μορφές ενέργειας όπως το πράσινο υδρογόνο. Και μην ξεχνάμε ότι κάθε πιθανή επιλογή συνεπάγεται ορισμένους συμβιβασμούς, που βοηθούν σε έναν καλό σκοπό: ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον.