Αλέκος Φασιανός – Σε κλίμα συγκίνησης το τελευταίο αντίο στον εμβληματικό Έλληνα ζωγράφο

Σε κλίμα βαθιάς θλίψης η Ελλάδα αποχαιρέτησε τον σπουδαίο ζωγράφο Αλέκο Φασιανό.

Συγγενείς, φίλοι, εκπρόσωποι του Πολιτισμού έσπευσαν στον ιερό ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο κοιμητήριο Παπάγου για να απευθύνουν το ύστατο χαίρε στον ζωγράφο που με τα έργα του σφράγισε μια ολόκληρη εποχή.

Ανάμεσά τους, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τη σύζυγό του Μαρέβα, ο Προκόπης Παυλόπουλος και η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Η σορός του, έφθασε λίγο μετά τις 13:30, στον ιερό ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Ο εμβληματικός ζωγράφος, έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 16 Ιανουαρίου, σε ηλικία 87 ετών, εξαιτίας των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια.

Ο Αλέκος Φασιανός άφησε την τελευταία του πνοή σπίτι του, έχοντας στο πλευρό του τη σύζυγό του Μαρίζα και τα δύο τους παιδιά.

Ο Κώστας Γαβράς αποχαιρετά τον «φωτεινό» του φίλο Αλέκο Φασιανό

Ο Ελληνογάλλος σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς απέτισε φόρο τιμής στον φίλο του Αλέκο Φασιανό, «υποδειγματικό, ζωγράφο φιλόσοφο», με τον οποίο του άρεσε να τρώει αχινούς σε μια παρθένα παραλία της Ελλάδας. Σε επιστολή στο Γαλλικό Πρακτορείο ο σκηνοθέτης, που θα γιορτάσει τα 90ά γενέθλιά του τον Φεβρουάριο, χαιρετίζει «το μοναδικό και τόσο προσωπικό έργο του ζωγράφου, ο οποίος συχνά αναφερόταν ως ο «Έλληνας Πικάσο» ή ο Ματίς της σύγχρονης εποχής. Οι δυο φίλοι μοιράζονταν μεταξύ άλλων την αγάπη της Γαλλίας, την αγάπη της Ελλάδας και την αγάπη της Κέας, νησιού των Κυκλάδων.

Ο δήμος Παπάγου-Χολαργού για τον Αλέκο Φασιανό

«Έφυγε από τη ζωή ο συντοπίτης μας Αλέκος Φασιανός, ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους, αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη κληρονομιά και μια σπουδαία παρακαταθήκη», αναφέρεται σε ανακοίνωση του δήμου Παπάγου-Χολαργού. Ο Αλέκος Φασιανός είχε φιλοτεχνήσει τα λογότυπα του Φεστιβάλ Παπάγου-Χολαργού και του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Περιβάλλοντος και ο δήμος Παπάγου-Χολαργού τον είχε τιμήσει με το «Βραβείο Περικλέους» το 2019. Προς τιμήν του το 2021, η αίθουσα που φιλοξενεί τη Δημοτική Πινακοθήκη Παπάγου-Χολαργού στο Δημαρχιακό Μέγαρο, πήρε το όνομά του, μετά από πρόταση του δημάρχου Ηλία Αποστολόπουλου.

Ποιος ήταν ο Αλέκος Φασιανός

Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1955-1960) με τον Γιάννη Μόραλη.

Λίγο μετά την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα (1960, γκαλερί Α23), πήγε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des Βeaux-Αrts, κοντά στους Clairin και Dayez (1962-64). Τελικά εγκαταστάθηκε πιο μόνιμα στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου έζησε επί 35 χρόνια, κρατώντας πάντως μια στενή και τακτική σχέση με την Ελλάδα.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τέχνης του διαμορφώθηκαν βαθμιαία, στη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι, όπου είχε την ευκαιρία να εξοικειωθεί, μεταξύ άλλων, με τις μοντέρνες τάσεις της δεκαετίας του 1960.

Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλους έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του, δεν συντάχθηκε εμφανώς με τα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής. Παρέμεινε πιστός στην παραστατική ζωγραφική και στις ελληνικές καταβολές του, διατηρώντας μέχρι τέλους το σεβασμό του για κάποια διδάγματα της γενιάς του 30, την αγάπη του για την ελληνική τέχνη (αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή), και τους ισχυρούς δεσμούς του με τη βιωμένη εμπειρία του ελληνικού χώρου.

Στα θέματά του κυριαρχεί η ανθρώπινη φιγούρα, η οποία αποδίδεται αρχικά με μια ηθελημένη απλοϊκότητα, αλλά με τον καιρό εξελίσσεται και αποκτά μια κυρίαρχη παρουσία στο χώρο. Σχεδιάζεται σχηματοποιημένα, με λιτά και καθαρά περιγράμματα, σε συνθέσεις επίπεδες με ελάχιστη φωτοσκίαση. Συχνά το χρώμα απλώνεται έντονο και εννιαίο σε όλη την επιφάνεια της μορφής, δίνοντας μια εντυπωσιακή μνημειακότητα στην εικόνα, η οποία λειτουργεί κυρίως ποιητικά και όχι ρεαλιστικά.

Τα μοτίβα που κατά καιρούς εμφανίζονται στη ζωγραφική του, τόσο τα καθαρώς ανθρωποκεντρικά (ποδηλάτες, καπνιστές, ερωτικά ζευγάρια, κ.ά) όσο και εκείνα που περιγράφουν αντικείμενα ή χώρους, προέρχονται καταρχήν από μια οικεία καθημερινότητα, η οποία όμως παίρνει μια μυθική διάσταση, ιδίως όταν υπάρχουν και άμεσες αναφορές σε πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας.

Έχει ασχοληθεί με την εικονογράφηση βιβλίων γνωστών ποιητών και συγγραφέων στην Ελλάδα και τη Γαλλία (των Ελύτη, Ταχτσή, Καβάφη, Aragon, Apollinaire κ.ά.). Έχει επίσης σχεδιάσει αφίσες και γραμματόσημα.

Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και άλλους θιάσους, σε παραστάσεις αρχαίου δράματος και σύγχρονων έργων. Επίσης έχει εκδόσει δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά. Το 2000 φιλοτέχνησε έργα για το Σταθμό Μεταξουργείο του αθηναϊκού Μετρό. Έχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες για το έργο του, από την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν αρκετές μονογραφίες του. Το 1999 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το 2010 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της Legion d’Honneur (Officier des Lettres et des Arts).

Παρουσίασε το έργο του σε περισσότερες από 70 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Η τελευταία αναδρομική του έκθεση έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη (2004), με τίτλο Φασιανός, Μυθολογίες του καθημερινού. Συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς διοργανώσεις στην Ελλάδα και σε άλλα μέρη του κόσμου (Μπιενάλε Sao Paulo 1971, Μπιενάλε Βενετίας 1972, Ευρωπάλια, Βρυξέλλες 1982, Μπιενάλε Γραφιστικής Μπάντεν – Μπάντεν 1985, κ. ά.).