Σχολεία – Προβληματικά σχολικά κτίρια ζητούν άμεσα λύση

Η κατάρρευση στεγάστρου στο 1ο Γυμνάσιο του Νέου Ηρακλείου, που ευτυχώς έγινε μέσα στην περίοδο των Χριστουγέννων και γι’ αυτό δεν κινδύνεψε η ζωή μαθητών και εκπαιδευτικών, έφερε ξανά στο προσκήνιο τα εκατοντάδες προβληματικά σχολικά κτίρια που υπάρχουν στην επικράτεια.

Για το συγκεκριμένο σχολείο, πάντως, το πρόβλημα δεν έγκειται στην παλαιότητα ή στην κακή συντήρηση του κτιρίου καθώς, όπως δήλωσε στο in.gr ο Γιάννης Μανώλας, πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 1ου Γυμνασίου Ηρακλείου Αττικής, υπάρχει θέμα στατικής ανεπάρκειας, που προκλήθηκε από τον σεισμό του 2019.

«Το 1ο Γυμνάσιο είναι το μεγαλύτερο κτιριακό συγκρότημα γυμνασίου στο Νέο Ηράκλειο. Στεγάζει 450 παιδιά. Στον σεισμό του 2019, τον Αύγουστο, παρουσίασε πρόβλημα και στα τρία συγκροτήματά του, στο βόρειο, το ανατολικό και το δυτικό», ανέφερε ο κ. Μανώλας.

Και προσέθεσε: «Το βόρειο επισκευάστηκε τάχιστα, μπήκαν οι μαθητές μέσα και για τα κτιριακά συγκροτήματα Α και Δ έγινε έλεγχος, ο οποίος διαπίστωσε στατική ανεπάρκεια. Από τότε, αυτά τα δύο κτιριακά συγκροτήματα δεν είναι σε λειτουργία. Αυτό που είδαμε τα Χριστούγεννα ήταν η πτώση ενός στεγάστρου, το οποίο δεν είχε σημειωθεί από την ΚΤΥΠ (Κτιριακές Υποδομές), ούτε από τον έλεγχο στατικής επάρκειας. Κάτι που δείχνει ότι στο κτίριο αυτό, λόγω της άσχημης κατασκευής του, αλλά και άσχημης συντήρησης, πραγματοποιήθηκε μια κατάρρευση που δεν ήταν αναμενόμενη».

Ποιοι φέρουν την ευθύνη

Σύμφωνα με τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου, η ευθύνη για την κατάρρευση του στεγάστρου, που θα μπορούσε να κοστίσει ανθρώπινες ζωές, ανήκει τόσο στο κράτος, όσο και στην τοπική αυτοδιοίκηση.

«Υπάρχει πολιτική ευθύνη και ευθύνη της δημοτικής αρχής, η οποία επί δυόμισι χρόνια, παρά τις εκκλήσεις μας, δεν έχει προχωρήσει σε έλεγχο στατικής επάρκειας και δεν έχει ολοκληρώσει τα έργα. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα τα παιδιά πηγαίνουν σε ένα χώρο, ο οποίος θυμίζει όχι απλώς εργοτάξιο, αλλά κατεστραμμένο τόπο. Εργοτάξιο από τη μία, ερείπια από την άλλη και, δίπλα σε αυτό, οι καθηγητές και τα παιδιά», τόνισε μιλώντας στο in.gr.

Όταν για να λύσεις πρόβλημα, φτάνεις μέχρι την Πρόεδρο της Δημοκρατίας…

Ένα διαφορετικό ζήτημα ανέκυψε με ένα άλλο σχολείο στην Κομοτηνή. Αυτή τη φορά, μάλιστα, ο γονέας ενός μαθητή στο Δημοτικό σχολείο στο Κόσμιο της Κομοτηνής, παρά να περιμένει επ’ άπειρον λύση από διάφορους φορείς που θα έπρεπε να ασχοληθούν με το πρόβλημα, είχε μια καλύτερη ιδέα: να φθάσει στην κορυφή – με λίγα λόγια, στην… Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Συγκεκριμένα, έστειλε ένα μήνυμα στην ηλεκτρονική αλληλογραφία της Προεδρίας της Δημοκρατίας, με το οποίο ζητούταν η προσοχή για την ταλαιπωρία που υφίστανται τα 100 παιδιά του σχολείου.

Για την ακρίβεια, ο χώρος του σχολείου, αλλά και οι αίθουσες διδασκαλίας δεν πληρούσαν τις κατάλληλες προδιαγραφές για τη φιλοξενία των παιδιών. Έτσι, στο εν λόγω μήνυμα γινόταν έκκληση, προκειμένου η πολιτεία να αναζητήσει άμεσα κάθε πρόσφορο μέσο που θα μπορούσε να βοηθήσει στην κατεύθυνση αυτή.

H Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ενδιαφέρθηκε προσωπικά για την αποκατάσταση του σχολικού συγκροτήματος. Στη συνέχεια, μεταβιβάστηκε στο Πρωθυπουργικό γραφείο η παραπάνω παράκληση και έτσι με τη φροντίδα του γ.γ. του Πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη, εξασφαλίστηκαν οι απαιτούμενοι πόροι, μέσω της ενθάρρυνσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, και ακολούθησε η άμεση υλοποίηση της δράσης. Μάλιστα, για την πορεία των εργασιών ενημερωνόταν επισταμένα το Μαξίμου και η Προεδρία της Δημοκρατίας και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα.

Πολύ καλή η ιδέα του γονέα και πολύ ευαίσθητη και άμεση η ανταπόκριση της πολιτείας, ειδικά για ένα σχολείο που βρίσκεται στην Κομοτηνή, μέσα σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον για μικρούς και μεγάλους.

Τα προβλήματα των σχολείων της χώρας, όμως, δεν μπορούν να λυθούν με το να απευθυνόμαστε στην… Πρόεδρο της Δημοκρατίας!

Γι’ αυτό, χρήσιμο θα ήταν να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για τα σχολικά κτίρια και, κυρίως, για τους φορείς που έχουν την ευθύνη τους.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο ΟΣΚ

Οι περισσότεροι και, κυρίως οι παλαιότεροι, θα θυμούνται τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ), ο οποίος ιδρύθηκε το 1962 και ήταν ένας κατασκευαστικός φορέας του Δημοσίου, αρμόδιος για την ανέγερση δημόσιων εκπαιδευτικών υποδομών και τον εξοπλισμό τους.

Το 1984, ο ΟΣΚ ανέλαβε ως κύρια αρμοδιότητα τα έργα στο λεκανοπέδιο της Αττικής, ενώ η κατασκευή σχολικών μονάδων στους υπόλοιπους νομούς ανατέθηκε στις Διευθύνσεις Τεχνικών Υπηρεσιών των κατά τόπους αρμόδιων Νομαρχιών. Ο ΟΣΚ, πάντως, συνέχισε να επικουρεί το έργο των Νομαρχιών σε επίπεδο προδιαγραφών, μελετών και χρηματοδοτήσεων.

Δέκα χρόνια μετά, όμως, το 1994, η αρμοδιότητα για τις επισκευές και συντηρήσεις των σχολείων μεταφέρθηκε στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ήταν εκείνη η περίοδος που η πολιτεία έκρινε – και σωστά τότε –  πως η τοπική αυτοδιοίκηση θα έπρεπε να διευρύνει τις αρμοδιότητές της και να παίξει πιο ενεργό ρόλο σε σημαντικούς τομείς της καθημερινότητας του πολίτη.

Δυστυχώς, και χωρίς να αποδίδει κανείς κακή πρόθεση, πολύ σύντομα αποδείχθηκε στην πράξη πως όσο περισσότερες αρμοδιότητες έπαιρνε η τοπική αυτοδιοίκηση, τόσο περισσότερο τα έκανε… μαντάρα.

Οι δήμοι και οι νομαρχίες κατηγορούσαν το κεντρικό κράτος, κυρίως, για ελλιπή χρηματοδότηση, και το δημόσιο τους τοπικούς άρχοντες για αδιαφορία, ανοργανωσιά, σε κάποιες περιπτώσεις, και… «ρεμούλα».

Έτσι, το 1998, ο ΟΣΚ μετατράπηκε από ΝΠΔΔ σε ανώνυμη εταιρεία, με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος με την επωνυμία «Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων ΑΕ» (ΟΣΚ ΑΕ), μορφή με την οποία λειτουργούσε έως και την προσχώρηση στην εταιρεία Κτιριακές Υποδομές ΑΕ (ΚΤΥΠ).

Αρμοδιότητες της ΟΣΚ ΑΕ, από το 1998 έως και τη συγχώνευση, ήταν η κατασκευή σχολικών μονάδων στην Αττική και η προμήθεια, αποθήκευση και διανομή του εξοπλισμού των σχολικών μονάδων (π.χ. θρανία, έδρανα, πίνακες κ.λπ.) σε όλη την Ελλάδα. Συχνά, κατασκεύαζε επίσης σχολικά κτίρια στην επικράτεια, με προγραμματικές συμβάσεις ή ανάλογες υπουργικές αποφάσεις.

Εποπτεύουσα αρχή ήταν αρχικά το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, ενώ αργότερα υπήρχε συνδυαστική εποπτεία και από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Το 2013, ωστόσο, καταργήθηκε.

Και ανέλαβαν οι Κτιριακές Υποδομές ΑΕ

Οι Κτιριακές Υποδομές ΑΕ (ΚΤΥΠ) είναι μια κατασκευαστική δημόσια εταιρεία ιδιωτικού δικαίου.

Δημιουργήθηκε το Νοέμβριο του 2013 και είναι το προϊόν συγχώνευσης τριών δημόσιων κατασκευαστικών εταιρειών: της ΔΕΠΑΝΟΜ ΑΕ, υπεύθυνη για την κατασκευή και τον εξοπλισμό νοσοκομείων, της ΟΣΚ ΑΕ, υπεύθυνη για την κατασκευή και τον εξοπλισμό σχολείων, και της ΘΕΜΙΣ Κατασκευαστική ΑΕ, υπεύθυνη για την κατασκευή και τον εξοπλισμό δικαστηρίων και σωφρονιστικών καταστημάτων.

Και για να φθάσουμε στο δια ταύτα, το έργο της ΚΤΥΠ εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο – ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο ανήκει κάθε υλοποιούμενο έργο – «συμβουλεύεται και συνεργάζεται» με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων για τα σχολεία, και με άλλα υπουργεία ή δημόσιες αρχές για έργα που αφορούν σε άλλους τομείς.

Εν ολίγοις, τη βασική εποπτεία έχει το Υπουργείο Υποδομών, ενώ το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας παρέχει ρόλο… συμβούλου και συνεργάτη.

Μέσα σε όλο αυτό, δεν πρέπει να παραλείψουμε το γεγονός πως τα σχολικά κτίρια δεν ανήκουν πάντοτε στο δημόσιο ή στους δήμους.

Υπάρχουν παλαιά ή και καινούργια κτίρια, τα οποία ανήκουν σε ιδιώτες και τα οποία νοικιάζονται από τους δήμους για τη λειτουργία των σχολείων.

Γι΄αυτό, άλλωστε, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που διάφοροι δήμοι της χώρας καταβάλλουν εδώ και χρόνια προσπάθειες για τη ρύθμιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ώστε να περιέλθουν στην κυριότητά τους για να μπορέσουν – με δικούς τους και όχι μόνον πόρους – να αλλάξουν την κτιριακή εικόνα των σχολείων.

Μία διαδικασία, που ούτε εύκολη είναι, ούτε γρήγορη.

Σε κάθε περίπτωση, τα σχολικά κτίρια – όπως άλλωστε και τα νοσοκομεία – είναι εξαιρετικά «ευαίσθητες» περιπτώσεις, καθώς αφορούν σε παιδιά, μαθητές και στην εκαπιδευτική κοινότητα, φυσικά, γι’ αυτό και θα έπρεπε να βρεθεί μία συνολική και αποτελεσματική λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Δεν γίνεται, εν έτει 2022, να καταρρέουν στέγαστρα – ενώ έχει διαπιστωθεί στατική ανεπάρκεια κτιρίου, λόγω σεισμού – και από τύχη να μην θρηνούμε νεκρά παιδιά, ούτε θα έπρεπε, για να λύσουμε το πρόβλημα του σχολείου του παιδιού μας, να χρειάζεται να απευθυνθούμε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας…