Άμπου Ντάμπι – Αιματηρή επίθεση με drones απειλεί τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής

Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους χθες, Δευτέρα, από επιθέσεις κατά στόχων κοντά στο αεροδρόμιο και σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στο Άμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Οι θανατηφόρες επιθέσεις, που πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση drones στην καρδιά της πρωτεύουσας των ΗΑΕ, απειλούν να μετατρέψουν εκ νέου τη Μέση Ανατολή σε καζάνι που βράζει, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ηγέτες της περιοχής επιχειρούν να γεφυρώσουν διαφορές πολλών ετών.

• Διαβάστε επίσης: Το εκρηκτικό μείγμα που βάζει φωτιά στην αγορά του πετρελαίου

Την ευθύνη για τις επιθέσεις ανέλαβαν αντάρτες Χούθι που δρουν στην Υεμένη με την υποστήριξη του Ιράν.

Αντιδρώντας στις επιθέσεις, τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία προχώρησαν στον βομβαρδισμό της πρωτεύουσας της Υεμένης, Σαναά, σκοτώνοντας τουλάχιστον 12 άτομα, στον πιο φονικό βομβαρδισμό που έχει βιώσει η πόλη από το 2019.

Πέραν της κλιμάκωσης της βίας σε μια περιοχή που προσπαθεί να γυρίσει σελίδα μετά από μια δεκαετία πολέμων δι αντιπροσώπων, η ανταλλαγή πυρών θα μπορούσε να επισκιάσει μια σειρά από υψηλού επιπέδου συνόδους μεταξύ τοπικών και διεθνών αντιπάλων, παρατηρεί το CNN.

Εσχάτως, έχουν υπάρξει σημάδια προόδου στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ιράν και Δύσης για την επαναφορά της συμφωνίας του 2015 για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ιστορικές, αλλά δύσκολες συνομιλίες μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του τοπικού αντιπάλου της, του Ιράν, έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς.

Όμως οι άνευ προηγουμένου επιθέσεις των Χούθι στο Άμπου Ντάμπι αλλάζουν αυτές τις εύθραυστες ισορροπίες.

Και αν οι αντάρτες ανταποκριθούν στην απειλή τους για περαιτέρω επιθέσεις από αέρος, ενδέχεται να καταφέρουν να αμαυρώσουν την εικόνα των ΗΑΕ ως ασφαλή χώρα για τη ζωή, την εργασία και τις επιχειρήσεις σε μια κατά τα άλλα ταραχώδη περιοχή.

Το CNN συγκέντρωσε τις κυριότερες πληροφορίες σε Χ ερωταπαντήσεις για την κρίση.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η επίθεση των Χούθι;

Πέραν του ότι πρόκειται για την πρώτη φονική επίθεση στην επικράτεια των ΗΑΕ εδώ και χρόνια, οι επιθέσεις με drones που πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα απέδειξαν ότι οι Χούθι είναι ικανοί να πραγματοποιήσουν επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας. Οι αντάρτες της Υεμένης συχνά πραγματοποιούν διασυνοριακές επιθέσεις εις βάρος της Σαουδικής Αραβίας, μιας χώρας γειτονικής προς την Υεμένη, όμως οι αποστάσεις αυτές ήταν μικρές σε σύγκριση με το Άμπου Ντάμπι, ενώ στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι πύραυλοι και τα drones είχαν αναχαιτιστεί πριν φτάσουν στους στόχους τους.

Οι επιθέσεις έφεραν και εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου, επιταχύνοντας τη διεθνή καταδίκη τους από τις ΗΠΑ και άλλους παγκόσμιους ηγέτες. Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΑΕ, σεΐχης Αμπντουλάχ μπιν Ζαγιέντ ζήτησε από τις ΗΠΑ να χαρακτηρίσουν τους Χούθι διεθνή τρομοκρατική οργάνωση – πράγμα που είχε πράξει στις τελευταίες ημέρες του στο αξίωμα του προέδρου ο Ντόναλντ Τραμπ, για να αναιρέσει στη συνέχεια ο Τζο Μπάιντεν.

Στο παρελθόν οι Χούθι είχαν ισχυριστεί ότι είχαν πραγματοποιήσει επιθέσεις στα ΗΑΕ, με τα οποία η χώρα τους δεν συνορεύει. Όμως οι αρχές των ΗΑΕ ποτέ δεν παραδέχτηκαν κάτι τέτοιο και πολλοί διεθνείς παρατηρητές είχαν κρίνει ότι οι ισχυρισμοί αυτοί ακούγονταν υπερβολικοί.

Τώρα, οι Χούθι της Υεμένης υλοποίησαν όντως μια απειλή που εξακόντιζαν επί σειρά ετών εναντίον των ΗΑΕ, ενός σημαντικού εταίρου της Σαουδικής Αραβίας που εδώ και έξι χρόνια πραγματοποιεί στρατιωτική εκστρατεία για να τσακίσει τους αντάρτες, οι οποίοι έχουν την υποστήριξη του Ιράν.

Το 2019, τα ΗΑΕ απέσυραν το μεγαλύτερο μέρος των στρατευμάτων τους από την Υεμένη, κρίνοντας ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος δεν ήταν δυνατόν να νικηθεί. Η εκστρατεία πράγματι δεν κατόρθωσε να καταστείλει τους αντάρτες, είχε όμως σοκαριστικό ανθρωπιστικό κόστος, με χιλιάδες πολίτες της Υεμένης να βρίσκουν τον θάνατο και τον υποσιτισμό και τις ασθένειες να κυριαρχούν στη χώρα.

Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό τα ΗΑΕ έχουν επανέλθει, υποστηρίζοντας δυνάμεις της Υεμένης σε σημαντικές περιοχές, όπως οι πλούσιες σε πετρέλαιο επαρχίες της Σάμπουα και της Μαρίμπ και απωθώντας μαχητές Χούθι από την στρατηγικής σημασίας πόλη της ερήμου.

Τώρα, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι αντάρτες ευελπιστούν να αναγκάσουν τα ΗΑΕ να αποχωρήσουν και πάλι.

«Η εμπλοκή δυνάμεων που έχουν την υποστήριξη των ΗΑΕ άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού. Αυτό εξόργισε τους Χούθι», εξηγεί στο  ο Μαγκέντ αλ-Μαντχατζί, εκτελεστικός διευθυντής και συνιδρυτής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών της Σαναά. «Οι Χούθι επιχειρούν να δημιουργήσουν κάποιου είδους ισορροπία πλήττοντας την εικόνα ασφάλειας και σταθερότητας των Εμιράτων».

Τι διακυβεύεται για τα Εμιράτα;

Το πετρελαιοπαραγωγό κράτος εδώ και δεκαετίες καταφέρνει να κρατά τις εντάσεις της περιοχής εκτός των τειχών του. Η σταθερότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα θέλγητρα των ΗΑΕ, βοηθώντας τη χώρα να προσελκύσει εκατομμύρια μετανάστες και δισεκατομμύρια δολάρια ξένων επενδύσεων. Όμως αυτή η εικόνα θα μπορούσε να γίνει θρύψαλα σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης με τους Χούθι.

Τα ΗΑΕ στηρίζονται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό στους μετανάστες εργάτες που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων της χώρας. Οι αρχές διαχειρίζονται με μεγάλη προσοχή τη φήμη της χώρας τους, στην οποία η ελευθερία στην έκφραση πολιτικού λόγου ουσιαστικά δεν υφίσταται. Οι υπέρμαχοι αυτών των περιορισμών υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση της σταθερότητας σε μια περιοχή σημαδεμένη από συγκρούσεις.

Όμως επί σειρά ετών, η επιθετική εξωτερική πολιτική της χώρας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τις παρεμβάσεις της στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Συρία και το Κέρας της Αφρικής πέραν της Υεμένης, έθεσε σε κίνδυνο αυτή τη σταθερότητα. Το 2019, όταν τα τάνκερ της χώρας μπήκαν στο στόχαστρο από το Ιράν, τη «Νέμεση» της, όπως την χαρακτηρίζει το CNN, το Άμπου Ντάμπι άλλαξε αμέσως την τακτική του.

Έκτοτε, επιχειρεί να επουλώσει παλιές πληγές δια της διπλωματικής οδού. Έχει προχωρήσει σε μια σειρά από υποχωρήσεις προς το Ιράν, ανάμεσα στις οποίες και η αποστολή υψηλόβαθμων αξιωματούχων στη χώρα τον Οκτώβριο του 2019 και ξανά στα τέλη του 2021. Επιπλέον, αποκατέστησε τις σχέσεις του με τον Μπασάρ αλ-Άσαντ της Συρίας, αφού πρώτα είχε υποστηρίξει ένοπλες ομάδες που επιχείρησαν να τον ανατρέψουν στη διάρκεια του πολέμου. Η ηγεσία των ΗΑΕ έχει υποστηρίξει επανειλημμένως ότι επιθυμεί να μετατραπεί σε δύναμη σταθερότητας για την περιοχή.

Όμως οι επιθέσεις της Δευτέρας υπογραμμίζουν την άποψη που έχουν εκφράσει αρκετοί αναλυτές, δηλαδή ότι το να γυρίσεις σελίδα μετά από μια δεκαετία αιματηρών πολέμων δι αντιπροσώπων δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε γρήγορη διαδικασία. Όλες οι χώρες στην περιοχή, όχι μόνο τα ΗΑΕ, έχουν συμφέρον από την άμεση αποκλιμάκωση της βίας της Δευτέρας.

Εμπλέκεται το Ιράν στην επίθεση εις βάρος των ΗΑΕ;

Αυτό παραμένει άγνωστο, σημειώνει το CNN. Ωστόσο, αυτό που είναι γνωστό είναι ότι το Ιράν κατά πάσα πιθανότατα προμήθευσε τους αντάρτες με drones, καθώς αποτελεί τον κυριότερο υποστηρικτή των Χούθι στον πόλεμό τους κατά της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Υεμένης. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι η επίθεση ήταν προϊόν εντολής της Τεχεράνης ή αν οι Χούθι αποφάσισαν να αυτονομηθούν.

Αν ισχύει το δεύτερο, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί πρωτοτυπία. Το Νοέμβριο του 2021, ο επικεφαλής της επίλεκτης Δύναμης Κουντς του Ιράν, Ισμαήλ Καάνι, επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό του Ιράκ, Μοσταφά αλ-Καντχίμι, συνοδευόμενος από ιρανούς στρατιώτες. Ορισμένοι αναλυτές διάβασαν αυτή την επίσκεψη ως μια προσπάθεια του Ιράν να λάβει αποστάσεις από τις στρατιωτικές οργανώσεις που υποστηρίζει.

Άλλη μια αιτία που δημιουργεί την υποψία ότι οι Χούθι λειτούργησαν αυτόνομα είναι το γεγονός ότι το Ιράν έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι επιθυμεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τους τοπικούς εχθρούς του. Ο νέος σκληροπυρηνικός πρόεδρος της χώρας, Ιμπραήμ Ραϊζί έχει λάβει τουλάχιστον δυο προσκλήσεις να επισκεφθεί τα ΗΑΕ, σύμφωνα με ιρανικά ΜΜΕ.

Στις ανακοινώσεις μέσω των οποίων καταδίκασαν τις επιθέσεις, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ απέφυγαν να κατηγορήσουν τους υποστηρικτές της οργάνωσης στην Τεχεράνη για το περιστατικό, πράγμα που απέχει σημαντικά από περιπτώσεις του παρελθόντος. Το Ιράν δεν έχει καταδικάσει ακόμη δημόσια την επίθεση.

Ωστόσο, η ηγεσία του Ιράν πάντοτε είναι αινιγματική. Το λιβανέζικο δίκτυο Al Mayadeen ανέφερε ότι ο Ραϊζί συναντήθηκε με τον επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας της Σαναά στην Τεχεράνη τη Δευτέρα. Ορισμένοι παρατηρητές θεωρούν ότι η κίνηση αυτή ισούται με παραδοχή ενοχής για την επίθεση στο Άμπου Ντάμπι.

Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της επίθεσης στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά;

Η βία της Δευτέρας είναι πιθανό να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις στη Βιέννη, αλλά και τις παράλληλες συνομιλίες μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν που θεωρούνται κρίσιμες για στην επιτυχία μιας πιθανής νέας εκδοχής της πυρηνικής συμφωνίας του 2015.

Αν το Ιράν θεωρείται πράγματι πως βρίσκεται πίσω από την επίθεση της Δευτέρας – όπως είχε θεωρηθεί αντιστοίχως υπεύθυνο για τις επιθέσεις του 2019 στα διυλιστήρια της ARAMCO, παρά τις διαψεύσεις του – τότε τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα μπορούσαν να καταρρεύσουν και θα ήταν δύσκολο να βρεθεί κατάλληλη οδός για τη συνέχιση των συνομιλιών.

Αν, από την άλλη πλευρά, το Ιράν αποσύρει τη στήριξή του στους Χούθι, ως υποχώρηση προς τους γείτονες και αντιπάλους του, η βία της Δευτέρας θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαίρεση και οι διαπραγματεύσεις να συνεχιστούν ανεμπόδιστα.

Πηγή: CNN