Επιστροφή της Άγκυρας στις «γκρίζες ζώνες» – Τα μυστικά της Ζουράφας

Με αφετηρία την ακατοίκητη νησίδα Ζουράφα, ανατολικά της Σαμοθράκης, τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» επαναφέρει εμφατικά η Τουρκία τις τελευταίες ημέρες με αλλεπάλληλες υπερπτήσεις. Βασικό στόχο αποτελεί επίσης η νησίδα Κανδελιούσσα, δυτικά της Νισύρου – με τέσσερις υπερπτήσεις από τις αρχές του χρόνου και μάλιστα όλες από τουρκικό UAV, με την τελευταία μόλις χθες το μεσημέρι – καθώς και η Παναγιά με τις Οινούσσες.

Ολα τα παραπάνω νησιά εντάσσονται στην περίφημη τουρκική λίστα με τα ελληνικά νησιά που η Αγκυρα ισχυρίζεται ότι η κυριαρχία τους δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες. Πρόκειται για τον αποκαλούμενο κατάλογο EGAYDAAK (είναι το αρκτικόλεξο της τουρκικής φράσης Egemenligi Anlasmalarla Yunanistan’a Devredilmemis Ada Adacιkve Kayalιklar που σημαίνει: νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων η κυριότητα δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες) και μέσα σε αυτόν περιλαμβάνονται άλλοτε 18 και άλλοτε 25 ελληνικά νησιά και νησίδες.

Μάλιστα η Τουρκία θεωρεί ότι συνολικά 152 νησιά μαζί με τις νησίδες και τις βραχονησίδες δεν έχουν μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες και ως εκ τούτου η κυριαρχία τους είναι αμφισβητούμενη. Τον κατάλογο αυτό επικαλούνται συχνά τούρκοι θεωρητικοί της «Γαλάζιας Πατρίδας», αλλά και πολιτικοί όταν επιλέγουν να κλιμακώσουν τις προκλήσεις τους απέναντι στην Ελλάδα.

Η αυξημένη τουρκική προκλητικότητα τόσο σε επίπεδο ρητορικής όσο και με την επιλογή της Αγκυρας να «σημαδεύει» με υπερπτήσεις ελληνικά νησιά που εντάσσει στη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» έχει μπει πλέον στο μικροσκόπιο του «Πενταγώνου», αλλά και του υπουργείου Εξωτερικών. Οι επιτελείς δεν αποκλείουν το φαινόμενο να ενταθεί το επόμενο διάστημα, καθώς η Αγκυρα πιεζόμενη και από τη δεινή οικονομική κατάσταση στο εσωτερικό της, αλλά και λόγω της ενίσχυσης των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, επιχειρεί να αντιστρέψει το εις βάρος της κλίμα.

Εξάλλου η Αθήνα γνωρίζει καλά πως δεν πρόκειται για μία εφήμερη πρόκληση, αλλά για σταθερή διεκδίκηση της Αγκυρας από το 1996 και μετά. Φιγουράρει στον επίσημο κατάλογο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών με τα «ελληνοτουρκικά προβλήματα του Αιγαίου» ως ξεχωριστό κεφάλαιο υπό τον τίτλο «Νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο που δεν μεταβιβάστηκαν στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες».

Το τουρκικό ΥΠΕΞ εξηγεί αμέσως τι εννοεί μιλώντας για «πολυάριθμα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες». Τα περισσότερα – αναφέρει – είναι ακατοίκητα αλλά ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα έχει επιχειρήσει να αλλάξει το καθεστώς τους με στόχο να «δημιουργήσει τετελεσμένα» και να κάνει το Αιγαίο «ελληνική λίμνη». Kαι συμπληρώνει ότι και η κρίση των Ιμίων (Καρντάκ τα αναφέρει) ξέσπασε συμπτωματικά το 1996 σε μία τέτοια ατμόσφαιρα και προσπάθεια της Ελλάδας να «εποικίσει νησίδες και βραχονησίδες».

Οπως είναι πρόδηλο από τις πρόσφατες προκλητικές υπερπτήσεις στις νησίδες Ζουράφα, Κανδελιούσσα, αλλά και στις Οινούσσες και την Παναγιά, αυτή η τουρκική θεωρία περί νησιών αμφισβητούμενης κυριαρχίας και καθεστώτος στο Αιγαίο παραμένει σταθερά στον κατάλογο των τουρκικών διεκδικήσεων. Εξάλλου το επιβεβαίωσε περίτρανα μόλις προ ολίγων ημερών και ο τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ ισχυριζόμενος σε συνέντευξή του πως η χώρα μας «διεκδικεί κυριαρχία νησιών, νησίδων και βραχονησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες και μάλιστα ορισμένα από αυτά τα νησιά τα βάζει προς πώληση».

Η θεωρία της Τουρκίας περί «γκρίζων ζωνών» και η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε μία σειρά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο δεν προέκυψε βέβαια τώρα. Από το 1996 και την κρίση των Ιμίων συχνά η Τουρκία την επαναφέρει στο προσκήνιο όποτε κρίνει σκόπιμο. Αυτός ο καινοφανής ισχυρισμός που έγινε επίσημη τουρκική διεκδίκηση αναπτύχθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Η θεωρία «επανερμηνείας» των διεθνών συνθηκών συνίσταται στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε μία σειρά νήσων, νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο.

Η Τουρκία δηλαδή ισχυρίζεται πως η ελληνική κυριαρχία υφίσταται μόνο σε εκείνα τα νησιά του Αιγαίου τα οποία αναφέρονται ονομαστικά στα κείμενα των συνθηκών με τις οποίες αυτά τα νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. Ειδικά δε για τη «διαμάχη των Ιμίων», για την οποία αφιερώνουν ειδικό κεφάλαιο στο υπουργείου Εξωτερικών, οι Τούρκοι ισχυρίζονται πως η Ελλάδα «δημιουργώντας πρόβλημα επεκτείνοντας την κυριαρχία της στα νησιά πέρα από αυτά που παραχωρήθηκαν στην Αθήνα το 1947, ενεργεί ανεύθυνα αυξάνοντας τις εντάσεις».