Το μυστήριο με τον αποστάτη που επέστρεψε

Επέστρεψε στη Βόρεια Κορέα με τον ίδιο τρόπο που είχε διαφύγει: διέσχισε την αυστηρά φρουρούμενη μεθοριακή γραμμή που χωρίζει τις δύο Κορέες. Ενώ βρισκόταν στο χωριό που βρίσκεται ακριβώς μετά την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, ένας οδηγός φορτηγού τον προειδοποίησε να μην πλησιάσει τα σύνορα. «Ξέρω», απάντησε σύμφωνα με την περιγραφή νοτιοκορεατών στρατιωτών και παρ’ όλ’ αυτά συνέχισε προς τα εκεί.

Το απόγευμα της Πρωτοχρονιάς, ο άνδρας κατάφερε να ξεφύγει από συνοριακούς ελέγχους και να περάσει δύο φράχτες με συρματόπλεγμα ύψους τριών μέτρων. Αφησε πίσω του ένα κομμάτι από το παλτό του που πιάστηκε στα σύρματα. Η σπάνια επιστροφή του Βορειοκορεάτη που αυτομόλησε θέτει μια σειρά από άβολα ερωτήματα στη Νότια Κορέα.

Ερευνητές, άλλοι αυτομολήσαντες και νομοθέτες προσπάθησαν να καταλάβουν τι παρακίνησε τον άνδρα να επιστρέψει στον Βορρά λιγότερο από 14 μήνες μετά τη φυγή του στον Νότο. Μήπως άραγε οι υπάρχουσες υπηρεσίες για άτομα που έχουν εγκαταλείψει τη Βόρεια Κορέα δεν είναι επαρκείς – και πώς κατάφερε να επιστρέψει με ασφάλεια στον Βορρά παρά τα δρακόντεια μέτρα ελέγχου στα σύνορα.

Η μοναχική ζωή του προκάλεσε και ανεπιβεβαίωτες εικασίες για το εάν διατηρούσε δεσμούς με το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν – αν και τίποτα μέχρι στιγμής δεν υποδηλώνει ότι ο άνδρας συμμετείχε σε συλλογή πληροφοριών ή είχε πρόσβαση σε ευαίσθητες τοποθεσίες. Το όνομα του άνδρα που είναι 29 ετών δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα, όμως άλλοι Βορειοκορεάτες που διέφυγαν τον αποκαλούν Κιμ Γου Γιουνγκ. Διέφυγε από τη Βόρεια Κορέα τον Νοέμβριο του 2020, σύμφωνα με το νοτιοκορεατικό υπουργείο Αμυνας.

Ομως δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τη σύντομη διαμονή του στη Νότια Κορέα. Ηταν κυρίως μόνος του και δεν αναμείχθηκε με την κοινότητα των άλλων συμπατριωτών του που αυτομόλησαν. Βρέθηκαν όλοι μαζί στο Κέντρο Χάνα, την εγκατάσταση όπου προσφέρεται βοήθεια σε όσους αυτομόλησαν. Ο Κιμ δεν ζήτησε βοήθεια από άλλους, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τσοσούν Ιλμπο». Εργάσθηκε με χαμηλό μισθό σε μια εταιρεία καθαρισμού. Εκανε λίγους φίλους στη δουλειά και επανειλημμένα είχε δηλώσει πως θέλει να τα παρατήσει και να επιστρέψει στη Βόρεια Κορέα. Η αστυνομία δύο φορές τον χαρακτήρισε ως κάποιον που μπορεί να διαφύγει το καλοκαίρι του 2021 – θεωρήθηκε όμως τυπική νοσταλγία, κάτι που δεν είναι σπάνιο μεταξύ εκείνων που έχουν διαφύγει από τον Βορρά, λένε αξιωματούχοι.

Στο Κέντρο Χάνα, οι αυτομολήσαντες λαμβάνουν τρίμηνη εκπαίδευση για τις νέες συνθήκες που συναντούν, κάτι που τους βοηθά να συνηθίσουν στη ζωή εκτός της Βόρειας Κορέας – μαθαίνουν να χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο, τις δημόσιες μεταφορές και να αποκτούν τραπεζικό λογαριασμό. Ενημερώνονται και για τις υπηρεσίες στήριξης στις οποίες μπορούν να ζητήσουν εργασία και ιατρική βοήθεια. Ομως δεν είναι εύκολο να συνηθίσει κάποιος στην καπιταλιστική και τεχνολογικά προηγμένη Νότια Κορέα, όταν έχει ζήσει όλη του ζωή σε μια πάμφτωχη χώρα με αυταρχικό καθεστώς, παρατηρεί η «Washington Post». Η πανδημία έχει επιτείνει αυτές τις δυσκολίες.

Ο αριθμός εκείνων που διαφεύγουν από τη Βόρεια Κορέα έχει μειωθεί σημαντικά από το 2019 λόγω των αυστηρότατων συνοριακών ελέγχων και οι λίγοι που τα κατάφεραν αναφέρουν πως αισθάνονται μοναξιά, μια και είναι δύσκολο να οικοδομήσουν σχέσεις στη διάρκεια της πανδημίας. «Η κοινωνία μας λαμβάνει μέτρα για τους Βορειοκορεάτες που διαφεύγουν και τους λέει να τα ακολουθήσουν. Συχνά όμως είναι σαν να δίνουμε πλήρη γεύματα σε άτομα που χρειάζονται απλώς γάλα. Παρότι μιλάμε την ίδια γλώσσα, εκείνοι που ζούσαν στο αυταρχικό καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ είναι σαν μωρά σε αυτή την καπιταλιστική κοινωνία» λέει ο βουλευτής Τζι Σιόνγκ-χο, που είχε αυτομολήσει από τον Βορρά.

Θεωρίες συνωμοσίας και… κατασκοπείας

Είναι εξαιρετικά σπάνιο κάποιος που διέφυγε από τον Βορρά να επιστρέψει εκεί – έχουν καταγραφεί μόνο 30 τέτοιες υποθέσεις την τελευταία δεκαετία. Κάποιοι βλέπουν την υπόθεση καχύποπτα. Πώς γνώριζε τόσο καλά την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ώστε να τη διασχίσει δύο φορές; Πώς ξέφυγε από τους βορειοκορεάτες στρατιώτες που έχουν εντολή να πυροβολούν όποιον κινείται εκεί; Ποια ήταν τα άλλα τέσσερα άτομα που συνάντησε στη βορειοκορεατική πλευρά, όπως φάνηκε στην κάμερα ασφαλείας;

Το θέμα συζητήθηκε ακόμα και στο νοτιοκορεατικό κοινοβούλιο, με τους υπευθύνους όμως να θεωρούν απίθανο ο Κιμ να ήταν κατάσκοπος.  Το 2020, τα κρατικά ΜΜΕ στη Βόρεια Κορέα ανέδειξαν την επιστροφή ενός 24χρονου αυτομολήσαντα, ο οποίος κατάφερε να γυρίσει διασχίζοντας ένα ποτάμι. Αυτή τη φορά στην Πιονγκγιάνγκ δεν υπήρξαν πανηγυρισμοί.

Ομως η υπόθεση της επιστροφής του Κιμ εξαπλώνεται αργά αλλά σταθερά στην περιοχή κατά μήκος των συνόρων της Βόρειας Κορέας με την Κίνα, σύμφωνα με τον νοτιοκορεατικό Τύπο. Η είδηση αυτή, λένε οι δημοσιογράφοι, έχει προκαλέσει σύγχυση και περιέργεια: «Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να περάσουν στη Νότια Κορέα. Τι τον έκανε να γυρίσει πίσω;».