Η ευρωπαϊκή οικονομία σε νέο σταυροδρόμι – Καλπάζει ο πληθωρισμός, το μεγάλο ερώτημα για την ΕΚΤ

Μπροστά σε ιστορική αλλαγή πορείας βρίσκεται η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια οικονομία καθώς μεταβάλλονται σημαντικά συνθήκες που είχαν δημιουργήσει κλίμα ευφορίας εν μέσω της πανδημίας –τουλάχιστον στις αγορές.

Το τεράστιο άλμα του πληθωρισμού που στην Ευρώπη έχει φτάσει το 5% σε ετήσια βάση και στις ΗΠΑ το 7% αλλάζει άρδην το σκηνικό με τις αυξήσεις στις τιμές να περνούν πλέον εκτός από τα προϊόντα και στους μισθούς, άρα να εδραιώνονται περισσότερο, με αποτέλεσμα να αλλάζουν ρότα οι κεντρικές τράπεζες που οδεύουν προς αυξήσεις του κόστους δανεισμού για χώρες, αλλά και για νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.

Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, περιλαμβανομένης και της Αθήνας, θα πρέπει τώρα να κάνουν καλύτερο σχεδιασμό για το πώς θα αποπληρώσουν τα υπέρογκα χρέη που έχουν συσσωρευτεί. Την ίδια στιγμή μια μείωση ρευστότητας δημιουργεί προϋποθέσεις για αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης χρέους σε στεγαστικά, καταναλωτικά ή επιχειρηματικά δάνεια.

Η αλλαγή πορείας των κεντρικών τραπεζών κλείνει ουσιαστικά τη στρόφιγγα της άπλετης ρευστότητας πάνω στην οποία βασίστηκαν δημοσιονομικά προγράμματα στήριξης της οικονομίας κυρίως στην Ευρώπη, οδήγησαν νοικοκυριά και εταιρείες να αναλάβουν μεγαλύτερα χρέη κυρίως μέσω των αγορών ακινήτων κι επενδυτές να τζογάρουν πολλά σε μετοχές και ομόλογα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στη Γερμανία ήδη χτύπησε ένα ακόμη ηχηρό καμπανάκι για φούσκα στα ακίνητα από την Μπούντεσμπανκ.

Το σήμα από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για επερχόμενο μπαράζ αυξήσεων επιτοκίων φέτος αναμένεται να επηρεάσει και την Ευρώπη όπου οι κυβερνήσεις αρχίζουν να ξυπνούν στη νέα πραγματικότητα ότι πλησιάζει η ώρα να πληρωθεί ο λογαριασμός.

Σε αυξήσεις επιτοκίων αναμένεται να προχωρήσει επίσης και η Τράπεζα της Αγγλίας με τις εξελίξεις αυτές να πιέζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Ήδη οι πρώτες κινήσεις της στροφής αυτής των επενδυτών και της αναταραχής που δημιουργείται στις αγορές έχουν αρχίσει να φαίνονται στα ομόλογα, με τα επιτόκια στα γερμανικά Bund να περνούν σε θετικά επίπεδα για πρώτη φορά από το 2019.

Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Γερμανίας έφτασε έως το 0,013 τοις εκατό την Τετάρτη, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2019. Στα μέσα του Δεκεμβρίου, η απόδοση του Bund ήταν στο μείον 0,4%, με τους επενδυτές να πληρώνουν ουσιαστικά για να δανείσουν τη χώρα.

Η παγκόσμια άνοδος των αποδόσεων στα ομόλογα, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, αντανακλά την εκτίμηση των επενδυτών ότι οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να δράσουν γρήγορα για να μετριάσουν την έντονη αύξηση των τιμών που έχει επικρατήσει σε μεγάλες οικονομίες.

Καλπάζει ο πληθωρισμός

Τα υψηλότερα από τα αναμενόμενα στοιχεία για τον πληθωρισμό στη Βρετανία και τη Γερμανία ενίσχυσαν μάλιστα ακόμη περισσότερο την ανοδική πίεση στις αποδόσεις των παγκόσμιων ομολόγων.

Ο πληθωρισμός στη Γερμανία κατέγραψε ρεκόρ 30 ετών τον Δεκέμβριο, φτάνοντας στο 5,7% σε ετήσια βάση.

Σύμφωνα με την ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία της χώρας ο πληθωρισμός επιβαρύνεται όλο και περισσότερο από παράγοντες που συνδέονται με την κρίση που δημιουργεί η πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις επακόλουθες ανατιμήσεις.

Επίσης υψηλό 30 ετών σημείωσε ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο και στη Βρετανία, καθώς εκτινάχθηκε στο 5,4% έναντι 5,1% τον Νοέμβριο. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από τον Μάρτιο του 1992. Αυτό εντείνει τις εκτιμήσεις ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα επιδιώξει νέα αύξηση των επιτοκίων.

Η Goldman Sachs περιγράφει τη νέα πραγματικότητα

Ο διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs Ντέιβιντ Σάλομον κάνει πλέον αναφορά για «πληθωρισμό μισθών παντού» μετά τη μεγάλη άνοδο των δαπανών που κάνει την εμφάνισή της στις εταιρείες της Wall Street.

Σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο ίδιος παραδέχτηκε ότι Goldman Sachs, όπως και άλλες μεγάλες εταιρείες, αντιμετωπίζει υψηλότερες μισθολογικές απαιτήσεις από τους υπαλλήλους της.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πληθωριστικές πιέσεις γύρω από τις αποδοχές είχαν αντίκτυπο», πρόσθεσε.

Το μεγάλο ερώτημα για την ΕΚΤ

Η ΕΚΤ βρίσκεται επί του παρόντος πίσω στην αποκαλούμενη πορεία της ομαλοποίησης –τις κινήσεις για αυξήσεις επιτοκίων- σε σύγκριση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Τράπεζα της Αγγλίας.

Όμως ο αυξανόμενος πληθωρισμός και οι ευρύτερες κινήσεις στην παγκόσμια αγορά ομολόγων έχουν πλέον βοηθήσει να αυξηθεί σημαντικά το κόστος δανεισμού και εξυπηρέτησης χρέους.

Ο πληθωρισμός της ευρωζώνης έφτασε σε νέο υψηλό ρεκόρ τον Δεκέμβριο, εγείροντας περισσότερα ερωτήματα σχετικά με τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.

Η κεντρική τράπεζα δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι θα μειώσει τις μηνιαίες αγορές περιουσιακών στοιχείων της, αλλά υποσχέθηκε να συνεχίσει το άνευ προηγουμένου επίπεδο τόνωσης το 2022. Με τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, όμως, όλοι περιμένουν να δουν τι θα πει τώρα η Κριστίν Λαγκάρντ και οι συνάδελφοί της στην ΕΚΤ.