Πανεπιστήμια – Πρόταση για «πλαφόν» 10ετίας στην οποιαδήποτε θέση διοίκησης σε ΑΕΙ

Προτάσεις για το θέμα της διοίκησης των ΑΕΙ ενόψει του νέου Νόμου Πλαισίου για τα πανεπιστήμια, κάνει ο τομέας ανώτατης παιδείας της Νέας Δημοκρατίας, τα μέλη του οποίου κατέληξαν στις τελικές απόψεις τους για το θέμα, διαβιβάζοντας τις σε κυβέρνηση και αρμόδιους φορείς.

Όπως αναφέρεται δε σ αυτές, το θέμα της θεσμοθέτησης των Συμβουλίων διοίκησης των πανεπιστημίων που αναμένεται να επανέλθει στην «ημερήσια διάταξη» με την κατάθεση του νεόυ Νόμου του υπουργείου Παιδείας πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά «λόγω της αποτυχίας του θεσμού την πρώτη φορά που θεσμοθετήθηκε και εφαρμόστηκε (με το Ν.4009/11)». «Θα πρέπει να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος και να μην δημιουργηθεί σύγχυση των αρμοδιοτήτων των Συμβουλίων με τα όργανα διοίκησης του πανεπιστημίου» αναφέρουν τα μέλη του τομέα ανώτατης παιδείας του κόμματος. «Τα Συμβούλια Ιδρύματος, μπορεί να αποτελούνται από προσωπικότητες (από το εξωτερικό ή το εσωτερικό) που αποδεδειγμένα έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το πανεπιστήμιο, να έχουν συμβουλευτικό ρόλο όπως επίσης και να έχουν αυξημένες αρμοδιότητες σε θέματα προβολής του έργου του πανεπιστημίου και προσέλκυσης πόρων και δωρεών» ξεκαθαρίζει.

Ακόμη τονίζεται ότι:

• Μέλη των Συμβουλίων των ΑΕΙ δε θα πρέπει να μπορεί να είναι αφυπηρετήσαντες καθηγητές.
• Τα Συμβούλια είναι απαραίτητο να έχουν διακριτό ρόλο από τη Σύγκλητο και επιπλέον να προβλέπεται ρητώς ότι τα μέλη της Συγκλήτου δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα για μέλη των Συμβουλίων.
• Κρίνεται απαραίτητη η θεσμοθέτηση ανώτερου ορίου (συνολικά 10 έτη) που θα μπορεί ένας πανεπιστημιακός να είναι εκλεγμένος σε θέσεις οργάνων διοίκησης (πρόεδρος, κοσμήτορας, αντιπρύτανης, πρύτανης, μέλος Συμβουλίου Ιδρύματος), με την ίδια λογική που έχει ήδη θεσμοθετηθεί περιορισμός σε μία και μόνο θητεία που μπορεί να έχει ο πρύτανης, ώστε να διασφαλίζεται η ανανέωση της διοίκησης και της διακοπής δεσμών αλληλεξάρτησης που δημιουργούν πολλά χρόνια άσκησης διοίκησης από τα ίδια  πρόσωπα.
• Απαιτείται σύγχρονο εξωστρεφές μοντέλο διοίκησης, όπως εφαρμόζεται επιτυχημένα σε πολλές χώρες (ΗΠΑ, ΕΕ, Ισραήλ κλπ.) και στηρίζεται στην λεγόμενη «τριπλή έλικα» (triple helix) της καινοτομίας που διασυνδέει το δημόσιο πανεπιστήμιο με την κοινωνία (αγορά εργασίας, αναπτυξιακό τομέα της οικονομίας κλπ.) και την πολιτεία.
• Τα Συμβούλια Ιδρύματος, ως προεκλογική δέσμευση και με βάση την πρόσφατη εμπειρία «κακής διαρχίας» με τις πρυτανικές αρχές και τη Σύγκλητο, θα πρέπει να  υιοθετηθούν με διαχωρισμένες αρμοδιότητες και σαφείς ρόλους.
• Το Συμβούλιο Ιδρύματος θα πρέπει να υπόκειται σε στοχοθεσία δεικτών επιτευγμάτων κατά τα πρότυπα της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης και θα υποστηρίζεται από μια χωριστή διοικητική δομή με αρμοδιότητες: την εποπτεία του εσωτερικού ελέγχου (σύμφωνα με το πρόσφατα θεσμοθετημένο νομοθετικό πλαίσιο περί εσωτερικού ελέγχου στο δημόσιο τομέα) του κάθε Ιδρύματος σχετικά με τη διακυβέρνηση, τη διαχείριση κινδύνων, τις δικλίδες ελέγχου του φορέα, καθώς και την εφαρμογή των προγραμματικών συμφωνιών με το υπουργείο Παιδείας και λοιπούς φορείς,  την εποπτεία της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας και τη συνεργασία με την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα στις διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης, τη γνωμοδοτική-συμβουλευτική συνεργασία με τη Σύγκλητο σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού του Ιδρύματος, προσέλκυσης πόρων και εξωστρέφειας.

Παράλληλα πρέπει να έχει την εποπτεία και άσκηση αρμοδιοτήτων Γενικής Συνέλευσης του Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου του ΑΕΙ σχετικά με τη διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση της ακίνητης, κινητής και άυλης περιουσίας του Ιδρύματος.

Ακόμη στις ίδιες προτάσεις αναφέρεται ότι:

• Ο πρύτανης πρέπει να προΐσταται του κάθε ΑΕΙ, το πρυτανικό συμβούλιο μπορεί να έχει αυξημένες αρμοδιότητες αφού το Συμβούλιο Ιδρύματος διαθέτει ουσιαστικό εποπτικό ρόλο και η Σύγκλητος ασκεί εκτελεστικές αρμοδιότητες με έμφαση στα ακαδημαϊκά θέματα.
• Βασική ακαδημαϊκή μονάδα στα ΑΕΙ πρέπει είναι το τμήμα και κυρίαρχο όργανο η συνέλευση τμήματος με αυξημένες αρμοδιότητες. «Επιπλέον, απόψεις που επίσης βλέπουν το φως της δημοσιότητας για κατάργηση τμημάτων και εισαγωγή φοιτητών σε Σχολές και όχι σε τμήματα, επίσης δεν είναι αποδεκτές από την πανεπιστημιακή κοινότητα» τονίζεται στο ίδιο κείμενο.

• Υιοθέτηση του θεσμού του Γενικού (υπηρεσιακού) Γραμματέα του κάθε Ιδρύματος με επιλογή από το πρυτανικό συμβούλιο (ενώ θα ακολουθεί τη θητεία του πρυτανικού συμβουλίου) και με καθήκοντα τη μέριμνα για την ομαλή και αποτελεσματική διοικητική και οικονομική λειτουργία του πανεπιστημίου και με αρμοδιότητες ανάλογες με αυτές που προβλέπει ο ν. 4622/19 για το επιτελικό κράτος.

Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν άμεσα σύγχρονοι Οργανισμοί και Εσωτερικοί Κανονισμοί σε κάθε ΑΕΙ ώστε να απλοποιηθεί η γραφειοκρατία, να αποσυμφορηθούν διοικητικά βάρη και να διασφαλίζεται η επάρκεια, η οικονομικότητα, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα λειτουργίας, καθώς και οι διαδικασίες καλής διακυβέρνησης μέσα ορθές και σύννομες αποφάσεις.

«Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει η νέα εποχή για τα δημόσια πανεπιστήμια να εδραιωθεί με συναινετικό κλίμα και με γενναία υποστήριξη σε θέματα αύξησης των αμοιβών των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, καθώς και σε περαιτέρω στελέχωση και χρηματοδότηση τους» καταλήγει ο τομέας ανώτατης παιδείας του κόμματος. Τα μέλη του ζητούν αξιολόγηση σε όλα τα επίπεδα και διαρκή, εξωστρέφεια και στήριξη της έρευνας, διασύνδεση πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας. Για την στήριξη του τελευταίου προτείνουν τημιουργία σε κάθε τμήμα ΑΕΙ ενός «Advisory Board» με επιστήμονες αντίστοιχης ειδικότητας από τη βιομηχανία και την ακαδημαϊκή κοινότητα εκτός Ελλάδος που θα συμβουλεύει το τμήμα σχετικά με τα προγράμματα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών και θα ενισχύει τη σχέση του τμήματος με την αγορά εργασίας και το διεθνές περιβάλλον.

Ξένοι επιστήμονες

«Για να είναι εφικτό να έρθουν στην Ελλάδα εξειδικευμένοι επιστήμονες αλλά και τα ταυτόχρονα να αποφύγουμε τη διαρροή άλλων νέων θα πρέπει να απελευθερωθούν οι αμοιβές τους από το ενιαίο μισθολόγιο» αναφέρεται στις ίδιες προτάσεις. «Κανείς αξιόλογος ειδικευμένος επιστήμονας δεν θα επιστρέψει στην Ελλάδα για να εργασθεί σε ερευνητικό πρόγραμμα ή και για να φέρει δικό του πρόγραμμα αν γίνει υπάλληλος  με Ιδιωτική σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ) με ενιαίο μισθολόγιο (12 μισθοί ετησίως και όχι 14) με καθαρές μηνιαίες αποδοχές περίπου 1000-1200 € δηλαδή όσα χρήματα δίνονται σε οποιοδήποτε άλλο δημόσιο υπάλληλο σύμφωνα με μόνο τα τυπικά και όχι τα ουσιαστικά προσόντα».

«Η εναλλακτική λύση, δηλαδή η αμοιβή του μέσω έναρξης ελευθερίου επαγγέλματος, όχι μόνο δεν θα του δώσει πολλά περισσότερα έσοδα αλλά ταυτόχρονα εμπλέκει τον νέο επιστήμονα στα αχρείαστα γρανάζια της γραφειοκρατίας, αφού η όποια εργασία που προσφέρει είναι καθαρά εξαρτημένη και δεν είναι αυτή ενός πραγματικά ελεύθερου επαγγελματία».

Ετσι προτείνεται «να δοθεί η δυνατότητα σε Έλληνες επιστήμονες εντός και εκτός Ελλάδος, κατόχους διδακτορικού με αναγνωρισμένο ερευνητικό έργο (διεπιστημονικές ομάδες) να δημιουργούν δομές που να μπορούν να προτείνουν και να λειτουργούν ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε ένα αντικείμενο της ειδικότητας τους. Η πρόταση πρέπει να εγκρίνεται από την ακαδημαϊκή μονάδα και να εντάσσεται στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών».

Επίσης προτείνεται «η λειτουργία θερινών/χειμερινών σχολείων και ταχύρρυθμων προγραμμάτων εκμάθησης σύγχρονων δεξιοτήτων (μεταξύ των άλλων για το περιβάλλον, τις ψηφιακές τεχνολογίες, τον πολιτισμό, τον πρωτογενή τομέα), ελληνόφωνων ή ξενόγλωσσων. Τα προγράμματα αυτά θα οργανώνονται από ένα πανεπιστήμιο ή συνεργασία πανεπιστημίων και με δυνατότητα οι συνεργασίες αυτές να γίνονται και με Ιδρύματα του εξωτερικού.

Τέλος η διασύνδεση Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού με Έλληνες καθηγητές και ερευνητές εντός της χώρας και δημιουργία θεσμού χρηματοδότησης ανταλλαγών φοιτητών καθώς και υποστήριξη των «sabbatical years» στην Ελλάδα (δημιουργία συνθηκών επικοινωνίας και ώσμωσης, κοινά PhDs, διαδικτυακά μεταπτυχιακά μαθήματα κλπ)