ΛΟΑΤΚΙ: Στο «επίκεντρο» η μοναδική τηλεφωνική γραμμή 11528 για υποστήριξη

Η διαφήμιση του σαμπουάν Pantene με τη συμμετοχή μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας πρωταγωνίστησε τις τελευταίες ημέρες στο δημόσιο διάλογο και άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση για τα δικαιώματα και την ορατότητα των ανθρώπων αυτών. Επιπλέον, υπενθύμισε τη λειτουργία της μοναδικής τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής στήριξης των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων 11528.

Η τηλεφωνική γραμμή 11528-Δίπλα σου, απευθύνεται σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα, τις οικογένειές τους, εκπαιδευτικούς, αλλά και σε όποιον άλλο ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί για θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου.

Πίσω από τη γραμμή βρίσκονται τέσσερις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Τη διοικητική ευθύνη έχει το Athens Pride και συμμετέχουν οι οργανώσεις Thessaloniki Pride, Ομοφυλοφιλική και Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας (ΟΛΚΕ) και Θετική Φωνή, ενώ την επιστημονική ευθύνη έχει αναλάβει ο επιστημονικός φορέας Orlando LGBT+.

Η γραμμή λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2016, ωστόσο όχι αδιάλειπτα, καθώς οι δυσκολίες εύρεσης χρηματοδότησης οδήγησαν κάποιες φορές στην αναστολή της. Κατά διαστήματα τη λειτουργία της έχουν υποστηρίξει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το SolidarityNow, ενώ σήμερα χορηγός της είναι η εμπορική εταιρεία P&G, προϊόν της οποίας είναι το σαμπουάν Pantene. Πρόδρομος της γραμμής ήταν το 1528, τηλεφωνική γραμμή που λειτούργησε το 2012 για περίπου ένα χρόνο με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και την ευθύνη της ΟΛΚΕ.

Πίσω από την τηλεφωνική γραμμή βρίσκονται ψυχολόγοι εξειδικευμένοι σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η δρ Νάνσυ Παπαθανασίου, επιστημονικά συνυπεύθυνη της γραμμής και συνιδρύτρια του Orlando LGBT+ μαζί με την Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, το 11528 «είναι ένα έργο από τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, που βασίζεται στις αρχές της κοινοτικής ψυχολογίας. Η κοινοτική ψυχολογία είναι σημαντική γιατί αξιοποιεί την βιωμένη εμπειρία της κοινότητας ταυτόχρονα με την επιστημονική εκπαίδευση και εξειδίκευση».

Πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας

Η Ελίζα Γκορόγια, υπεύθυνη διεκδίκησης και επικοινωνίας στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», υπογραμμίζει ότι η τηλεφωνική γραμμή «είναι ένα παράδειγμα αυτό-οργάνωσης που έρχεται να καλύψει το κενό της δωρεάν πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για άτομα με πολλαπλές ευαλωτότητες». Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «αυτό που ενώνει τα άτομα που ζουν με HIV και τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα είναι μια κοινή ιστορία άρρηκτα συνδεδεμένη με το στίγμα γύρω από τον HIV και τις κοινωνικές ομάδες που δέχονται διακρίσεις. Ενώ ο HIV αποτελεί πλέον ένα χρόνιο διαχειρίσιμο νόσημα, και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έχει κάνει τεράστια πρόοδο, το στίγμα παραμένει επιβαρύνοντας την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής των οροθετικών ατόμων».

Στην τηλεφωνική γραμμή απευθύνονται ΛΟΑΤΚΙ άτομα, τα οποία θέλουν να γνωστοποιήσουν στο περιβάλλον τους το σεξουαλικό προσανατολισμό τους (coming out) ή να μιλήσουν για θέματα διακρίσεων που αντιμετωπίζουν. Επίσης, συχνά καλούν γονείς και αδέλφια ΛΟΑΤΚΙ ατόμων για να συζητήσουν τους τρόπους στήριξής τους, καθώς και εκπαιδευτικοί για την υποστήριξη παιδιών σε σχολεία ή για την αντιμετώπιση ομοφοβικών και τρανσφοβικών περιστατικών στις σχολικές αίθουσες.

Περισσότερες από 2.000 κλήσεις

Από το 2016 μέχρι σήμερα οι επιστήμονες της τηλεφωνικής γραμμής 11528 έχουν διεκπεραιώσει περισσότερες από 2.000 κλήσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της κ. Παπαθανασίου. Επίσης, κατά διαστήματα οι ψυχολόγοι της γραμμής κάνουν και δωρεάν δια ζώσης συνεδρίες με άτομα και οικογένειες, καθώς και παρεμβάσεις σε σχολεία, δράσεις που ωστόσο αυτή την περίοδο έχουν διακοπεί, λόγω περιορισμένων οικονομικών πόρων αλλά και λόγω της πανδημίας.

Ο Θάνος Βλαχογιάννης, μέλος της διοικούσας επιτροπής και project manager της τηλεφωνικής γραμμής, επισημαίνει επίσης ότι κατά την περίοδο της πανδημίας οι κλήσεις ήταν αυξημένες, καθώς ήρθε στο προσκήνιο η ευαλωτότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, «ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους αναγκάστηκαν να παραμείνουν σε ένα μη υποστηρικτικό και συχνά κακοποιητικό οικογενειακό περιβάλλον». Στις κλήσεις συχνά εκφραζόταν και ο φόβος της επιστροφής των μαθητών στις σχολικές αίθουσες μετά τα λοκντάουν, «όπου καραδοκεί ο ομοφοβικός και τρανσφοβικός εκφοβισμός», παρατηρεί ο κ. Βλαχογιάννης.

Ο κ. Βλαχογιάννης εκτιμά ότι μετά την έναρξη προβολής της τηλεοπτικής διαφήμισης θα υπάρξει εκ νέου αύξηση κλήσεων, καθώς «θα βοηθήσει στην ορατότητα της γραμμής και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτιμήσαμε έναν εμπορικό χορηγό». Η διαφήμιση, παρατηρεί ο ίδιος, έχει οφέλη σε πολλαπλό επίπεδο. «Ο δημόσιος διάλογος που γίνεται με αφορμή τη διαφήμιση είναι μεγαλύτερος από ποτέ και δεν αφορά μόνο στην προβολή της τηλεφωνικής γραμμής, αλλά και στα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα και τα δικαιώματα των τρανς ανθρώπων».

Η δύναμη της εικόνας

Η επιστημονικά υπεύθυνη της τηλεφωνικής γραμμής σημειώνει από την πλευρά της ότι «ένα οπτικό μήνυμα μπορεί να βοηθήσει και στη διάχυση της πληροφορίας και στην ενημέρωση του κοινού και άλλωστε μιλάμε για ένα μήνυμα το οποίο παίζεται σε prime time, το οποίο δεν είναι αυτονόητο, μια που συχνά τέτοια μηνύματα έχουν απορριφθεί από το ΕΣΡ».

Η δρ Παπαθανασίου υπογραμμίζει την ανάγκη διαλόγου για τα θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου υπενθυμίζοντας ότι η ομοφυλοφιλία αφαιρέθηκε από τα στατιστικά διαγωνιστικά εγχειρίδια ψυχικών διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας πολύ πρόσφατα, το 1990, ενώ οι τρανς ταυτότητες αφαιρέθηκαν από τους ψυχιατρικούς καταλόγους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μόλις το 2018. Μάλιστα, η εφαρμογή της αναθεώρησης της Διεθνούς Ταξινόμησης Νοσημάτων του ΠΟΥ ICD11, που αφαιρεί τις τρανς ταυτότητες από τις ψυχιατρικές διαταραχές, ξεκίνησε από την 1η Ιανουαρίου του 2022. Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμα η απαιτούμενη προσαρμογή στο νέο δεδομένο, με αποτέλεσμα, όπως εξηγεί, το πλαίσιο για την πρόσβαση των τρανς σε ιατρικές πράξεις, όπως η ορμονοθεραπεία, να παραμένει ασαφές.

Η τηλεφωνική γραμμή 11528- Δίπλα σου, λειτουργεί Δευτέρα- Παρασκευή, 10:00- 18:00.