Δύο «μαύρες τρύπες» για τον Αλέξη Τσίπρα

στο κλασικό πολιτικό σκηνικό, τουλάχιστον της Μεταπολίτευσης, τα κόμματα εξουσίας που χάνουν συνήθως αλλάζουν αρχηγό. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, μετά την τριπλή εκλογική ήττα του 2019, δεν άλλαξε ο αρχηγός – αντίθετα ο ίδιος επιχειρεί να αλλάξει το κόμμα του. Λογικό. Οργανωμένη αμφισβήτηση στο πρόσωπο του αρχηγού δεν υπάρχει. Ο Αλέξης Τσίπρας παραμένει ακόμη και για τους εσωτερικούς του αντιπάλους το asset ενός τέως μικρού κόμματος που από το 2012 διεμβολίζει την κομματική σκηνή και που έφτασε στο Μέγαρο Μαξίμου. Αλλά οι αποφάσεις του δεν περνούν πλέον χωρίς φωνές αντίδρασης, οι οποίες θα μπορούσαν να διαμορφώσουν προσεχώς ένα σκηνικό αμφισβήτησης.

Οι τελευταίες δύο εβδομάδες επιτάχυναν το σχέδιο του πρόεδρου του ΣΥΡΙΖΑ. «Υπάρχουν δεκαετίες στις οποίες τίποτα δεν συμβαίνει και υπάρχουν εβδομάδες στις οποίες συμβαίνουν δεκαετίες» έχει πει ο Λένιν. Βεβαίως η αναφορά του ήταν για επαναστατικά γεγονότα. Εδώ μιλάμε για απλές – θνητές –  αλλαγές κομμάτων. Αν πάντως ο ρώσος επαναστάτης έβλεπε και ήξερε πως το momentum είναι στην πολιτική κουζίνα η μισή επιτυχία, ο Αλέξης Τσίπρας ήξερε πως δεν έχει άλλο χρόνο. Στα δυόμισι χρόνια που κάθεται στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έχει απλώς να αναμετρηθεί με την ηγεμονία του Κυριάκου Μητσοτάκη, τον μετεωρισμό του δικού του χώρου, τη μακρά εσωστρέφεια που πυροδότησε και ο ίδιος χάνοντας χρόνο στο να αποτιμήσει τον ΣΥΡΙΖΑ του 2015-2019 (εδώ και θετικά για τις τομές που επέφερε η πενταετία, σημειώνουν τέως υπουργοί του) ή να βάλει την πυξίδα συλλογικά στη νέα εποχή.

Χαμηλή πτήση

Από τις 12 Δεκεμβρίου έχει και νέο μνηστήρα στο τραπέζι της Κεντροαριστεράς – προοδευτικού χώρου. Η Ιστορία απεχθάνεται τα κενά και ο Νίκος Ανδρουλάκης μοιάζει να το ξέρει, αξιοποιώντας μέχρι σήμερα γόνιμα απλώς την κούραση του κόσμου με τις πολώσεις. Τελευταίο δείγμα; Η μέτρηση της Metron Analysis για το Mega. Στην πρόθεση ψήφου η Νέα Δημοκρατία παίρνει ποσοστό 29,1%. Δεύτερος έρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ με 19,6%. Ποσοστό 15% λαμβάνει το ΚΙΝΑΛ. Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία για την εκτίμηση ψήφου. Η Νέα Δημοκρατία παίρνει ποσοστό 36%. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει 24,2%. Και η έκπληξη συνεχίζεται από το ΚΙΝΑΛ το οποίο φτάνει στο 18,5%. Το «ρεύμα ΠΑΣΟΚ» αναγκάζει τους δύο εταίρους να αναδιαμορφώνουν τη στρατηγική τους. Το Μέγαρο Μαξίμου ψάχνει τη συνταγή διατήρησης των δεσμών με το Κέντρο. Το εκσυγχρονιστικό τόξο όσων στήριξαν Μητσοτάκη το 2019, θυμώνουν πιο εύκολα και απενοχοποιημένα με την κυβέρνηση, από τότε που εισήλθε στο σκηνικό ο Ανδρουλάκης. Η Κουμουνδούρου, πάλι, χαράσσει μια βελούδινη στρατηγική που δεν διαβάζει ως αντίπαλο το ΠΑΣΟΚ, αλλά το πιέζει σταδιακά να λάβει θέση στο αντιδεξιό μέτωπο. Πληγωμένο δημοσκοπικά, άλλωστε, είναι και το προφίλ του Τσίπρα και τα περιθώρια γίνονται ακόμη στενότερα. Η καταλληλόλητα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για την πρωθυπουργία στην ίδια δημοσκόπηση περιορίζεται στο 16% – μια χαμηλή πτήση για αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης που επέβαλε και την αναζήτηση νέας στρατηγικής.

Σε αυτή τη νέα ακριβώς στρατηγική υπάγεται και το αιφνιδιαστικό σχέδιο Τσίπρα για αλλαγές στο κόμμα του με πιο εμβληματικές την πρόταση για εκλογή του πρόεδρου και της νέας ΚΕ από τα μέλη. Οχι χωρίς τσαλακώματα. Ο ίδιος εξάλλου μπορεί σήμερα να λέει πως οι αλλαγές που πρότεινε στο σχεδόν ιστορικό Πολιτικό Συμβούλιο της 18ης Ιανουαρίου έλαβαν τον δρόμο τους για ψήφιση στο 3ο συνέδριο που ξεκινά στις 31 Μαρτίου. Εδώ όμως και ισχυρή μειοψηφία αντίδρασης καταγράφηκε (με το 27-11 σε ψήφους) και μάλιστα κατά βάσιν από την παλιά φρουρά. Και ένα μέρος ακόμη και των πιο φίλιων «προεδρικών» δυνάμεων είπαν πως έχασε πολύτιμο χρόνο.

Το τραύμα της Αυγής

Στο δε εσωτερικό ρινγκ του ΣΥΡΙΖΑ, είχε προηγηθεί η στρατηγική αναστολής του καθημερινού φύλλου της «Αυγής», που επίσης κατέγραψε μια μίνι κρίση και τελικώς δεν προχώρησε ως είχε λόγω και των πολλών ταυτοτικών αντιδράσεων του κόσμου του κόμματος. Μια δεύτερη «μαύρη τρύπα» μετά τις δημοσκοπήσεις. Οι αναδιαρθρώσεις της ιστορικής εφημερίδας εξάλλου διαβάστηκαν από τους εσωτερικούς αντιπάλους του Αλέξη Τσίπρα ως συνέχεια της «αποαριστεροποίησης» του κόμματος. Και αυτές τελικώς θα γίνουν με την «Αυγή» εν κινήσει και χρεώνοντας στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ την αναμπουμπούλα.

Το σχέδιο για τις αλλαγές στο κόμμα, τώρα έχει και άλλες παραμέτρους. Η πιο φιλική ανάγνωση στον Αλέξη Τσίπρα βλέπει επιδοκιμασία της βάσης, αναθέρμανση της σχέσης με την Προοδευτική Συμμαχία που είχε μείνει για καιρό στον πάγο, πίεση στο κόμμα του «3%» και των παλιών βαρόνων του, απεμπλοκή από τα ρεύματα και τις τάσεις και βουτιά στην εκλογική δεξαμενή του 2019. Εχει βάση και αλήθεια όλο αυτό. Απαιτεί όμως και μια δεύτερη ανάγνωση. Για κόμμα με καταβολές αριστερές μιλάμε. Και με δεσμούς και παραδόσεις άλλου τύπου από αυτούς που έχουν οι ΝΔ – ΚΙΝΑΛ.

«Ξεκαθάρισμα λογαριασμών»

Οι 11 της μειοψηφίας του Πολιτικού Συμβουλίου, κυρίως της ευρείας τάσης της Ομπρέλας, δεν είναι «Αριστερό Ρεύμα» εποχής 2012. Ούτε ο πρόεδρος πάει για νέα κυβερνητική εξουσία με λυμένα τα χέρια προς το παρόν. Και οι προτάσεις για τις αλλαγές θα πάνε σε ένα σώμα συνεδρίου που με βεβαιότητα η «μειοψηφία» θα επιχειρήσει να καταγράψει τη δική της πλατφόρμα. Ακόμη κι αν δεν κινούνται σε μια ενιαία γραμμή, η ομάδα των διαφωνούντων – από τον Νίκο Βούτση και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, τον Νίκο Φίλη, τον Πάνο Σκουρλέτη και τον Δημήτρη Βίτσα έως την Τασία Χριστοδουλοπούλου, τον Θοδωρή Δρίτσα, τον Πάνο Λάμπρου, την Εφη Καλαμαρά και τους νεότερους, τη Ράνια Σβίγγου και τον γραμματέα της Νεολαίας, Κωνσταντίνο Βλαχάκη – μπορεί να οδηγήσει καθ’ οδόν προς το Συνέδριο ένα εσωτερικό μέτωπο απέναντι στον προεδρικό σχεδιασμό.

Αυτά όλα σε μια συγκυρία όπου και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι εκείνος του Ιανουαρίου ή του Σεπτεμβρίου του 2015. Η πανδημική κόπωση και η νέα επισφάλεια του κόσμου αποζητούν λύσεις, ισχυρό κράτος και καταγράφουν όπως λένε όλες οι έρευνες και στροφή στο «παραδοσιακό». Σήμερα δεν υφίσταται αντιμνημονιακός ριζοσπαστισμός. Ούτε επιστροφή στην πολιτική με όρους πλατείας. Οι αλλαγές στον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι εν κενώ αν ιδωθούν απ’ τον κόσμο ως «ξεκαθάρισμα λογαριασμών», όπως αναφέρει εμφατικά η μειοψηφία του Πολιτικού Συμβουλίου. Μπορεί επίσης να επηρεάσουν την κίνηση των αναποφάσιστων στις προσεχείς κάλπες της απλής αναλογικής. Ο ίδιος ο Τσίπρας ξέρει πως οι δεσμοί και οι ταυτίσεις με το κόμμα του είναι το νέο ποιοτικό στοιχείο της εποχής μας. Ο χρόνος δεν είναι αρκετός. Και η παρτίδα έχει ξαναμοιραστεί. Το τελευταίο το ξέρει καλά και ο Μητσοτάκης.