Ουκρανία: Πόσο πιθανή είναι μια ευρείας κλίμακας ρωσική εισβολή;

Δυτικοί αναλυτές και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Κιέβου εκτιμούν ότι η Ρωσία δεν έχει αναπτύξει – προς το παρόν – αρκετές δυνάμεις στα ουκρανικά σύνορα ώστε να προχωρήσει σε ευρείας κλίμακας εισβολή και κατοχή της χώρας.

• Διαβάστε επίσης: Foreign Policy: Η Δύση έπεσε στην παγίδα του Πούτιν

Όπως αναφέρει ο Guardian, αντίληψή τους είναι ότι μια ρωσική επίθεση με σκοπό την κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους ή και ολόκληρης της Ουκρανίας είναι απίθανη στο άμεσο μέλλον, παρά την άνευ προηγουμένου παρουσία περίπου 125.000 ρώσων στρατιωτών στα σύνορα και την πραγματοποίηση κοινών ασκήσεων με τη Λευκορωσία τον ερχόμενο μήνα, σε απόσταση αναπνοής από την ουκρανική πρωτεύουσα.

Οι τρέχουσες θέσεις των στρατευμάτων στα σύνορα (Πηγή: Guardian)

Τι εκτιμά η Ουκρανία

Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, ο πρώην υπουργός άμυνας της Ουκρανίας, Άντριι Ζαγκορόντνικ δήλωσε ότι το Κρεμλίνο δεν έχει συγκεντρώσει ακόμη τις απαιτούμενες εκατοντάδες χιλιάδες στρατιωτών για να προχωρήσει σε στρατιωτική επίθεση ευρείας κλίμακας.

Επιπλέον, υποστήριξε ότι προς το παρόν απουσιάζουν πολλαπλά στοιχεία που θα παρέπεμπαν σε σχέδια εισβολής. Ανάμεσά τους και η ολοκλήρωση του σχηματισμού ταγμάτων μάχης που να περιλαμβάνουν άρματα μάχης και εναέρια μέσα, η συγκρότηση συστήματος κυβέρνησης πολέμου και η δημιουργία και στελέχωση φορητών νοσοκομείων.

«Αν η Ρωσία προετοιμαζόταν για ευρείας κλίμακας εισβολή, θα ήταν σαφώς εμφανέστερο», υποστήριξε ο πρώην υπουργός σε άρθρο που συνέταξε από κοινού με άλλα μέλη της δεξαμενής σκέψης στην οποία ανήκει, του Κέντρου Αμυντικών Στρατηγικών.

Απέχει από την πλήρη ανάπτυξη στρατιωτών η Ρωσία

Η ανάλυση χαίρει της υποστήριξης και άλλων ειδικών. Ο Κόνραντ Μουζίκα, πρόεδρος της Rochan Consulting,, εκτιμά ότι περίπου 66-67 ρωσικά τάγματα μάχης, της μικρότερης επιχειρησιακής μονάδας του ρωσικού στρατού, είναι παρατεταγμένα κοντά στα σύνορα, συμπερλαμβανομένων 11 ταγμάτων που έχουν αποσταλεί στη Λευκορωσία.

Ωστόσο, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι ο μικρότερος αριθμός ταγμάτων μάχης που απαιτείται για μια εισβολή ευρείας κλίμακας είναι 100, ενώ δυτικοί αναλυτές εξοικειωμένοι με τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν κατά την κατοχή του Ιράκ, έχουν υποστηρίξει ότι απαιτείται ο διπλάσιος αριθμός ή και περισσότερα προκειμένου να καταπολεμηθεί η όποια αντίσταση.

Αυτή η μεγαλύτερη δύναμη θα μπορούσε να βρίσκεται ήδη σε ετοιμότητα «αν διατηρήσουν τον ίδιο ρυθμό, σε μία ή δύο εβδομάδες», αναφέρει ο Μουζίκα, ιδίως από τη στιγμή που άνδρες της πολεμικής αεροπορίας έχουν μετακινηθεί σε μικρότερη απόσταση από τα σύνορα. Όμως ο Μουζίκα αμφιβάλλει για το κατά πόσον τα τάγματα είναι πλήρη, δηλαδή απαρτιζόμενα κατά μέσο όρο από 800 οπλίτες. «Δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι οι σκηνές είναι λιγότερες από αυτό», προσθέτει μιλώντας στον Guardian.

Επικίνδυνη η ευρείας κλίμακας εισβολή

Αν ο ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, ήθελε να προχωρήσει σε μια επίθεση-αστραπή εναντίον του Κιέβου, η πιο σύντομη διαδρομή θα περνούσε από τη Λευκορωσία. Αλλά οποιαδήποτε απειλή στην πρωτεύουσα των άνω των τριών εκατομμυρίων κατοίκων θα έθετε σε κίνδυνο μεγάλο αριθμό αμάχων.

Ζητήματα συντονισμού

Ταυτόχρονα, θα αποτελούσε επίθεση μεγαλύτερης κλίμακας από κάθε προηγούμενη απόπειρα του Πούτιν, αλλά και γενικότερα της Ρωσίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νικ Ρέινολντς, αναλυτής χερσαίου πολέμου στη δεξαμενή σκέψης Rusi, πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα εξαντλούσε τις υλικές δυνατότητες της Ρωσίας. «Αμφισβητώ την ικανότητά τους να συντονιστούν σε τέτοια κλίμακα», σημειώνει.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα είναι εκείνο των προμηθειών, εξηγεί ο Ρέινολντς. «Οι ρωσικές μονάδες τείνουν να μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες προμηθειών και πυρομαχικών και να τις χρησιμοποιούν μέχρι εξαντλήσεώς τους. Αυτό τους καθιστά επικίνδυνους σε πρώτο χρόνο, όμως καθώς προχωρούν βαθύτερα εντός της εχθρικής περιοχής, η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται ραγδαία». Στη συνέχεια, απαιτείται η προσέλευση νέων μονάδων και η αντικατάστασή τους, επειδή δεν υπάρχει άμεση δυνατότητα ανεφοδιασμού.

Γεωγραφικά πλεονεκτήματα

Από την άλλη πλευρά, η μετακίνηση στρατευμάτων στη Λευκορωσία υπό το πρόσχημα των κοινών ασκήσεων, μεγαλώνει την έκταση της επικράτειας που θα υποχρεώνονταν να υπερασπιστούν οι ουκρανικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί επιπλέον ανοίγματα για τα ρωσικά τανκς. «Δεν έχουν τα στρατεύματα για να τα καλύψουν όλα», σημειώνει ο Μουζίκα.

«Δεν είναι δύσκολο να φτάσουν στο Κίεβο. Το δύσκολο είναι να κρατήσουν την περιοχή. Για να την ελέγξουν, ο Ρώσοι θα χρειαστούν πολλούς στρατιώτες», επισημαίνει από την πλευρά του μιλώντας στον Guardian ο στρατηγός Σεργκέι Κριβόνος, πρώην αναπληρωτής γραμματέας του ουκρανικού συμβουλίου εθνικής ασφάλειας και άμυνας.

Επιπλέον, προσθέτει: «Οι ρώσοι στρατιώτες έχουν δεχτεί πολλή προπαγάνδα που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Σύντομα θα ανακαλύψουν ότι ο πληθυσμός είναι εξαιρετικά εχθρικός. Πρόκειται για μια αποτυχία πληροφόρησης».

Πιο πιθανή μια εντοπισμένη επίθεση

Ενώπιον αυτών των εμποδίων, στρατιωτικές και δυτικές πηγές πιστεύουν ότι το Κρεμλίνο είναι πιο πιθανό να επιχειρήσει μια πιο εντοπισμένη επίθεση στα ανατολικά και συγκεκριμένα στην περιοχή του Ντονμπάς, ,όπου ο πόλεμος μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των – οπλισμένων από τη Μόσχα – ρωσόφιλων αυτονομιστών μαίνεται εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια, έχοντας ήδη στοιχίσει περίπου 13.000 – 14.000 ανθρώπινες ζωές.

Αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε συνδυασμό με «υβριδικά» μέσα, σχεδιασμένα για να κάμψουν το ηθικό του ουκρανικού πληθυσμού, όπως κυβερνοεπιθέσεις και χτυπήματα σε κρίσιμες υποδομές. Οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει ότι η Ρωσία ετοιμάζεται γα υπόγεια επιχείρηση εντός της περιοχής των αυτονομιστών, την οποία στη συνέχεια θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ως αφορμή για πόλεμο.

Βρετανικές πληροφορίες

Ο βρετανός υφυπουργός άμυνας, Τζέιμς Χίπι, δήλωσε την Τρίτη ότι η Βρετανία έχει πληροφορίες που δείχνουν ότι γίνονται προσπάθειες προετοιμασίας του εδάφους για μια πιθανή ρωσική επίθεση. «Μαθαίνουμε ότι σημαντικός αριθμός ατόμων που θεωρούμε ότι συνδέονται με προωθημένες επιχειρήσεις του ρωσικού στρατού έχουν τοποθετηθεί σε ουκρανικό έδαφος», υποστήριξε.

Οι δυο πλευρές είναι παρατεταγμένες κατά μήκος μιας «γραμμής επαφής» μήκους 250 χιλιομέτρων γύρω από τις πόλεις του Ντόνετσκ και του Λούχανσκ που βρίσκονται υπό τον έλεγχο ανταρτών. Την περασμένη εβδομάδα η Μόσχα προμήθευσε τους αυτονομιστές με επιπλέον τανκς, αυτοκινούμενα πυροβόλα, όλμους και πάνω από 7.000 τόνους καυσίμων. Οι αριθμοί τους εκτιμώνται στους 34.000, όμως η συγκέντρωση αξιόπιστων πληροφοριών είναι δύσκολη υπόθεση.

Ο ρόλος των αυτονομιστών

Το Κρεμλίνο στρατολογεί ενεργά μισθοφόρους σε κέντρα εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας, σύμφωνα με τη βρετανική υπηρεσία. Αυτοί οι ανεπίσημοι στρατιώτες περνούν από «εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης» και στη συνέχεια περνούν λαθραία μέσω των ρωσικών συνόρων στο Ντόνετσκ και το Λούχανσκ.

Οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας διατηρούν διακριτική παρουσία στις περιοχές των αυτονομιστών από το 2014 και έπειτα, σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση. Θα μπορούσαν να λάβουν ανοιχτά μέρος στη σύγκρουση και να επιχειρήσουν να σπάσουν τις γραμμές των Ουκρανών, εν μέσω γενικευμένης κλιμάκωσης των εχθροπραξιών.

Μαριούπολη

Πηγές της ουκρανικής κυβέρνησης συμφωνούν σε ιδιωτικές συζητήσεις ότι η Μόσχα θα μπορούσε να βάλει με ευκολία στο στόχαστρο το λιμάνι τη Μαριούπολης που απέχει περίπου 15 μίλια από το μέτωπο. Η πόλη είναι εύπορη και φιλοξενεί ένα μεγάλο εργοστάσιο μεταλλουργίας.

Η διεύρυνση της επικράτειας που ελέγχεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντόνετσκ (DNR) θα ενίσχυε τη βιωσιμότητα του ρωσικού θύλακα. Ουσιαστικά, ο Πούτιν ήδη ελέγχει αυτές τις περιοχές και θα μπορούσε να κάνει κινήσεις για τη νομική αναγνώρισή τους ή ακόμη και την προσάρτησή τους.

«Θα ήταν πολύ δύσκολο για τους ρώσους στρατιώτες να καταλάβουν ουκρανικές πόλεις όπως το Κίεβο, το Χάρκοβο ή η Οδησσός. Θα αντιμετώπιζαν τεράστιες αντιστάσεις», τονίζει πρώην αξιωματούχος της ουκρανικής κυβέρνησης, προσθέτοντας: «Η κατάληψη της Μαριούπολης θα ήταν ευκολότερη. Θα μπορούσε να γίνει μέσα σε δυο ημέρες και να προκαλέσει πολιτική κρίση στο Κίεβο».

Οι πιθανές ημερομηνίες

Το πιθανό παράθυρο για επίθεση στο Ντονμπάς ανοίγει μετά τις 4 Φεβρουαρίου, όταν ο Πούτιν θα παρευρεθεί στην τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών του Πεκίνου και θα συναντηθεί με τον κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ. Οι στρατιωτικές ασκήσεις στη Λευκορωσία, από την άλλη, πρόκειται να ολοκληρωθούν στις 20 Φεβρουαρίου. Αυτή θα ήταν και η πιο προφανής ημερομηνία για μια πιθανή επίθεση.

Κάθε είδους προσπάθεια κατάληψης της Μαριούπολης θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τη σημαία του DNR, επιτρέποντας στο Κρεμλίνο να διαψεύσει την εμπλοκή του. Θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι οι μάχες είναι μέρος ενός «εμφύλιου πολέμου», με τον οποίο δεν έχει την παραμικρή σχέση. Ωστόσο, υπάρχει και η επιλογή περικύκλωσης του λιμανιού, με την τοποθέτηση τανκς και στρατιωτών στη Θάλασσα του Αζόφ.

Ουκρανικές αντιστάσεις

Αναλυτές συμφωνούν ότι η κατάσταση είναι απρόβλεπτη, με πολλά σενάρια να παραμένουν ανοιχτά. Όμως η επικρατούσα αντίληψη είναι ότι ο ουκρανικός στρατός, που αποτελείται από 145.000 στρατιώτες, ,σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης IISS, αλλά και 300.000 – 400.000 βετεράνους που έχουν πολεμήσει στο παρελθόν, είναι ικανός να προβάλει σθεναρές αντιστάσεις, ακόμη κι αν η Ρωσία διαθέτει ανώτερη αεροπορία και πολεμικό ναυτικό.

Κατά μήκος του υπάρχοντος μετώπου, η Ουκρανία έχει τοποθετήσει αντιπυραυλικά συστήματα Javelin, με βεληνεκές 1,6 μιλίων, ουκρανικής κατασκευής Stugna και χιλιάδες NLAW (ελαφρά αντιαρματικά όπλα νέας γενιάς), τα οποία παρέδωσε την περασμένη εβδομάδα στο Κίεβο η κυβέρνηση Τζόνσον.

Στη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας, η Λετονία και η Λιθουανία με την υποστήριξη των ΗΠΑ έχουν επίσης αποστείλει αντιαρματικούς πυραύλους Stinger. Ωστόσο, η Γερμανία αρνείται μέχρι στιγμής να προμηθεύσει με εξοπλισμό την Ουκρανία, αλλά και να επιτρέψει την εξαγωγή γερμανικής κατασκευής εξοπλισμού από χώρες της Βαλτικής.

Η Ρωσία έχει στη διάθεσή της αρκετές χιλιάδες άρματα μάχης που θα μπορούσε να αποστείλει στην περιοχή, αν οι συνήθως επιφυλακτικοί διοικητές της αποφασίσουν ότι είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν απώλειες.

Εύκολη η κατάκτηση, δύσκολη η κατοχή

Ο Γιούρι Ντουμάνσκι, πρώην αναπληρωτής προσωπάρχης του ουκρανικού στρατού, δήλωσε ότι οι στρατιώτες είναι καλύτερα προετοιμασμένοι σε σχέση με το 2014, όταν υπέστησαν ταπεινωτικές στρατιωτικές ήττες. «Πλέον έχουν μάθει να μάχονται. Είναι πολύ πιο δυνατοί ψυχολογικά», υποστήριξε.

Ο Ντουμάνσκι σημείωσε επίσης ότι η πρόσφατη αποστολή ρωσικών στρατευμάτων στο Καζακστάν είναι ενδεικτική της ικανότητας του Κρεμλίνου να αντιδρά γρήγορα και αποφασιστικά σε πολιτικές εξελίξεις. Όμως πρόσθεσε ότι διατηρεί τις επιφυλάξεις του για το κατά πόσον η Ρωσία διαθέτει «επαρκείς» στρατιώτες για μια ευρείας κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, ενώ κρίνει πιο πιθανή μια σύγκρουση «χαμηλής έντασης». «Ο Μακιαβέλι είχε πει ότι είναι εύκολο να καταλάβεις μια περιοχή, αλλά πολύ πιο δύσκολο να την κρατήσεις», κατέληξε.

Πηγή; Guardian