Από την αυλή, στο Σύμπαν

Φαίνεται κάτι τρομερό όταν το σκέφτεσαι, πριν συμβεί, αλλά συνιστά ένα είδος ευεργεσίας ο φίλος που έφυγε, μαζί με την οδύνη, η αναχώρησή του να αποπνέει και μια οικειότητα ή καλύτερα να δημιουργεί ένα αίσθημα συμφιλίωσης με το γεγονός του θανάτου. Βέβαια όταν νεκρολογείς έναν φίλο με τον οποίο η φιλία σας μετράει σχεδόν πενήντα χρόνια, επόμενο είναι να αισθάνεσαι πως, κατά κάποιο τρόπο, νεκρολογείς τον ίδιο σου τον εαυτό. Οσο και αν είχατε ξεχάσει γεγονότα που είχαν συμβεί στην κοινή σας ζωή, υπήρχε πάντα το ενδεχόμενο, ενόσω ζούσε, να βοηθούσε να τα ξαναθυμηθείτε. Γεγονότα που τώρα πια φαίνεται να έχουν μεταβληθεί σε έρμαια μιας ανερμήνευτης προοπτικής, καθώς το πιθανότερο είναι να μην επανασυσταθούν ποτέ πια, έστω και με διαφορετική μορφή μέσα στον κόσμο.

Αν και είχε έναν τρόπο να θυμάται ο Αλέκος Φασιανός ώστε οι αναμνήσεις του είτε αναφέρονταν στον παππού του τον παπα-Αντρέα και στη μητέρα του Ελένη είτε στα παιδικά του χρόνια στη διάρκεια της Κατοχής και σε ξεχασμένους ζωγράφους, να μεταβάλλονται σε γεγονότα χειροπιαστά με ένα κύρος επιπλέον που μόνο τα τεκμηριωμένα ιστορικά περιστατικά διατηρούν. Η αγάπη του για τα φυτά και για τα ζώα (καταλάβαινε πότε η γάτα του ήταν ιδιαίτερα αγχωμένη και προσπαθούσε να την καθησυχάσει), η αγάπη του για καθετί χειροποίητο, για το λιτό γεύμα ή δείπνο που το ετοιμάζει κανείς μόνος του, η άσκηση, αν και μπορούσε να έχει το καθετί, ώστε να επιζήσει με το τίποτε σε περίπτωση που θα ναυαγούσε σαν τον Ροβινσώνα Κρούσο σε ένα ερημονήσι, όλα αυτά από προϋποθέσεις μιας συνοικιακής αντίληψης για τη ζωή, γίνονταν μια έξοδος προς το Σύμπαν, όρος απαράβατος για μια συνολική θεώρηση του κόσμου.

Αγαπούσε και τιμούσε τις φιλίες του με εγχώριους ή διεθνείς δημιουργούς και τους αφοσιωνόταν με πάθος, όπως ήταν ο Λουί Αραγκόν, ο Φερνάντο Αραμπάλ, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Μίλτος Σαχτούρης, αλλά τα ινδάλματά του παρέμεναν η μητέρα του και η παπαδιαμαντική ταπεινότητα των ανώνυμων ανθρώπων. Η διασημότητά του δεν την επηρεάζει στο ελάχιστο ώστε να πάψει να θεωρεί ως ανεξαργύρωτη και ισόβια προίκα του τα βιώματα τα δημιουργημένα σε εποχές δύσκολες και σκληρές. Αντικοινωνικός σε περίπτωση που του ζητούσαν να απιστήσει στον βαθύτερό του εαυτό προκειμένου να ευχαριστήσει τους άλλους, παρέμενε ένας εξαιρετικά γενναιόδωρος άνθρωπος όταν αναγνώριζε την κρισιμότητα μιας ιδιωτικής περιπέτειας σχετικής με την αρρώστια ενός νέου μάλιστα ανθρώπου.

Και όπως έλεγε και ο Μάνος Χατζιδάκις για τον εαυτό του, «αν θα με ενδιέφερε να έχω είκοσι πολυκατοικίες, θα μπορούσα να τις αποκτήσω», με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε ο Αλέκος Φασιανός να υπογραμμίσει τη βαθύτερη απαξίωση που έτρεφε για καθετί το υλικό. Θέση κάθε άλλο παρά άμοιρη της έννοιας της ευτυχίας όπως την είχε καθορίσει ο ίδιος για τον εαυτό του σε μια δημόσια εκδήλωση πριν από είκοσι πέντε χρόνια: «Να κάθομαι μέσα σε ένα δωμάτιο με σβηστά τα φώτα, χωρίς κανέναν άλλο στο πλάι μου, χωρίς να περιμένω να κάνω κάτι ή να γίνει κάτι και ωστόσο να έχω το αίσθημα μιας γαλήνιας πληρότητας». Το είχε μάλιστα πει φέρνοντας το χέρι στο στήθος του ώστε να γίνει αντιληπτό ως κάτι αδιάψευστο ακόμη και για τους πιο επιφυλακτικούς σε σχέση με την αλήθεια των λεγομένων του.