Κακοκαιρία «Ελπίδα»: Οι πέντε λόγοι που έφεραν το χάος στην Αττική

Στην κακοκαιρία Ελπίδα που σάρωσε τη χώρα μας και έπληξε ιδιαίτερα την Αττική και την Εύβοια και προκάλεσε σειρά προβλημάτων αναφέρθηκε σε άρθρο του ο σεισμολόγος, Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας.

Ο κ. Λέκκας υπογραμμίζει πως το πέρασμα της «Ελπίδας» προκάλεσε την επαναφορά του αισθήματος ανασφάλειας στους Έλληνες πολίτες, μετά μάλιστα από μια δύσκολή χρονική περίοδο των τελευταίων χρόνων με συχνότερα επαναλαμβανόμενες καταστροφές και κρίσεις.

Σύμφωνα με τον καθηγητή η πρόσφατη κρίση, η οποία σηματοδοτήθηκε κυρίως από τα γεγονότα της Αττικής Οδού χαρακτηρίζεται από αποτυχία διαχείρισης.

Ο κ. Λέκκας εκτιμά πως οι λόγοι που οδήγησαν στην αποτυχία είναι:

• η μεγάλη τρωτότητα των συστημάτων της Αττικής Οδού
• η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων και συντονισμού
• η απουσία κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού και μηχανημάτων εκχιονισμού
• η άγνοια της κατάστασης που φαίνεται από την είσοδο οχημάτων στην Αττική οδό μέχρι τις 16:00
• η παντελής έλλειψη ενημέρωσης των εγκλωβισμένων και αδυναμία παροχής οποιαδήποτε βοήθειας

Αναλυτικά το άρθρο του κ. Λέκκα:

H Ελπίδα Αναγεννάται από την Καταστροφή

Τα πρόσφατα καταστροφικά γεγονότα που προκάλεσε το πέρασμα της «Ελπίδας» από τη χώρα μας προσομοιάζονται με ένα ευφάνταστο σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, το οποίο θα έπρεπε να είχαμε προβλέψει, εάν θέλαμε να μειώσουμε τις κάθε είδους επιπτώσεις που προκλήθηκαν. Αυτό που κυρίως όμως προκάλεσε το πέρασμα της «Ελπίδας» ήταν την επαναφορά του αισθήματος ανασφάλειας στους Έλληνες πολίτες, μετά μάλιστα από μια δύσκολή χρονική περίοδο των τελευταίων χρόνων με συχνότερα επαναλαμβανόμενες καταστροφές και κρίσεις.

Βλέποντας ψύχραιμα και με ηρεμία τα γεγονότα, οι κρίκοι της αλυσίδας που συνθέτουν της κρίση αναλύονται ως εξής:

• Ένας άρτιος Νόμος (4662/2020) που ψηφίστηκε από την Βουλή των Ελλήνων προ δύο ετών, δεν εφαρμόστηκε στο σύνολο του και κρίσιμες διατάξεις ανεστάλησαν, ενώ βρίσκονται σε εφαρμογή διατάξεις από το Νόμο του 2003. Αυτό, σε συνδυασμό με ένα δαιδαλώδες Θεσμικό Πλαίσιο, δημιουργεί την απόλυτη σύγχυση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με αποτέλεσμα την απουσία διαλειτουργικότητας, γεγονός που άλλωστε τόνισε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
• Η ανάλυση και η εκτίμηση των κινδύνων με κύρια στοιχεία: το μέγεθος, την ένταση, τον χρόνο και τη λεπτομερή χωρική ανάλυση, ο υπολογισμός τρωτότητας όλων των συστημάτων και ειδικότερα του ανθρώπινου δυναμικού, των υποδομών, των δικτύων και του εξοπλισμού και τελικά ο προσδιορισμός διακινδύνευσης, δηλαδή των αναμενόμενων επιπτώσεων σε κάθε επίπεδο, απουσίαζε εντελώς από κάθε σχεδιασμό.
• Η Κλιματική Κρίση μεταβάλει ταχύτατα τις υφιστάμενες συνθήκες με την εμφάνιση κινδύνων και νέων απειλών, με πιο συχνή εκδήλωση σε περιοχές που δεν απειλούντο μέχρι τώρα, με μεγαλύτερη έκταση προσβολής και με συνδυασμό εκδήλωσης πολλαπλών κινδύνων.
• Τα επιχειρησιακά σχέδια χωρίς τα ανωτέρω, ουσιαστικά καθίστανται σχέδια χωρίς καμία εφαρμογή, συνεπώς και χωρίς αποτελεσματικότητα.
• Η επιστημονική κοινότητα, οι επιχειρησιακοί φορείς και οι πολίτες οφείλουν να συμμετέχουν στην όλη διαδικασία της διαχείρισης των κινδύνων και των κρίσεων με βάση την ενημέρωση, την εκπαίδευση και την συμμετοχική διαδικασία σε ασκήσεις ετοιμότητας, οι οποίες επιτέλους θα πρέπει να πάψουν να είναι ασκήσεις προβολής και επίδειξης.

Η πρόσφατη κρίση, η οποία σηματοδοτήθηκε κυρίως από τα γεγονότα της Αττικής Οδού χαρακτηρίζεται από αποτυχία διαχείρισης. Μετά από λεπτομερή, επιτόπου, επιστημονική έρευνα παρατίθενται περιληπτικά, οι λόγοι που οδήγησαν στην αποτυχία:

• Μεγάλη τρωτότητα των συστημάτων της Αττικής Οδού σε περιπτώσεις εμφάνισης υδρομετεωρολογικών και γεωδυναμικών φαινομένων, η οποία αφορά την απουσία διόδων παροχής βοήθειας και διαφυγής από τα κατακόρυφα σχεδόν πρανή εκατέρωθεν και για ένα διάστημα της τάξης των τριών έως πέντε χιλιομέτρων, όπου υπάρχουν έξοδοι
• Χαρακτηριστική καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων και συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών της εταιρείας.
• Η απουσία κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού και μηχανημάτων εκχιονισμού, απεγκλωβισμού και παροχής βοήθειας, στα οποία μάλιστα δεν είχε γίνει διασπορά σε κατάλληλα σημεία, ενέργεια κρίσιμη για τη διαχείριση.
• Η είσοδος των οχημάτων στην Αττική Οδό συνεχιζόταν τουλάχιστον μέχρι τις 16:00 το απόγευμα επιδεινώνοντας τραγικά το ήδη τεράστιο πρόβλημα, φανερώνοντας ότι υπήρχε άγνοια της κατάστασης.
• Παντελής έλλειψη ενημέρωσης των εγκλωβισμένων και αδυναμία παροχής οποιαδήποτε βοήθειας μέχρι την άφιξη των ενόπλων δυνάμεων.

Τα ανωτέρω οδήγησαν νομοτελειακά στην κατάρρευση του συστήματος και στο χάος που δημιουργήθηκε. Μέσα από αυτή την κατάσταση, όπως γίνεται πάντα άλλωστε, αναδεικνύονται ατομικές πρωτοβουλίες, οι οποίες συνετέλεσαν ουσιαστικά στο να μην υπάρχουν θύματα.

Καταθέτοντας την εμπειρία, την οποία έχουμε αποκτήσει από 60 και πλέον επιστημονικές, τεχνικές, επιχειρησιακές και ανθρωπιστικές αποστολές σε όλο το κόσμο, θεωρώ ότι οι επιπτώσεις που προκάλεσε η «Ελπίδα» στη χώρα μας θα μπορούσαν επιτέλους να αποτελέσουν μια νέα ευκαιρία για τη θωράκιση της χώρας μας από κινδύνους και κρίσεις.