Ελπίδα: Τα λάθη που οδήγησαν στο ναυάγιο

Η φράση του επιβάτη από τη Ρουμανία που, ενώ κατευθυνόταν προς το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος για να επιστρέψει στη χώρα του, έμεινε εφτά ολόκληρες ώρες αποκλεισμένος στην Αττική Οδό, τα λέει όλα: «Στη Ρουμανία έχουμε χιονοπτώσεις πέντε μήνες τον χρόνο, αλλά οι δρόμοι δεν κλείνουν ποτέ…».

Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς ότι συμβαίνει και στο Καρπενήσι, στα Γιάννινα, στη Φλώρινα, στην Καστοριά, στην Κοζάνη, στα Γρεβενά κ.α., όπου παρά τις σφοδρές χιονοπτώσεις το κεντρικό οδικό δίκτυο σπανίως κλείνει, έστω και για λίγο χρονικό διάστημα.

Αντίθετα, στην Αττική, όποτε σημειωθούν χιονοπτώσεις – μικρές ή μεγάλες – είναι μαθηματικά βέβαιο ότι, ανεξαρτήτως ποιος κυβερνά, θα υπάρξουν αποκλεισμοί δρόμων, διακοπές ρεύματος, ζημιές σε περιουσίες πολιτών, χάος. Κάτι, δηλαδή, σαν νομοτέλεια…

Στη θητεία της σημερινής κυβέρνησης το «κακό» τρίτωσε! Εν αρχή ην η «Ζηνοβία», που τον Δεκέμβριο του 2019 έκοψε την Ελλάδα στα δύο, με τα χιόνια να παραλύουν την κυκλοφορία στην Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας. Πέρυσι τον Φεβρουάριο είχαμε την επιδρομή της φονικής «Μήδειας» με τα πρωτοφανή προβλήματα κυρίως στα βόρεια προάστια της Αττικής και την Εύβοια. Το κακό τρίτωσε την περασμένη Δευτέρα με την έλευση της καταστροφικής «Ελπίδας», που κάθε άλλο παρά ελπίδες γέννησε στους πολίτες ως προς τη δυνατότητα του επιτελικού κράτους να τους προστατεύει επαρκώς στις δύσκολες καιρικές συνθήκες.

Τι προβλέπει ο «Ξενοκράτης»

Και οι τρεις «Χιονάτες» ξεγύμνωσαν τον «Ξενοκράτη», το διαχρονικό σχέδιο της πολιτείας για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών. Ομως, φταίει το σχέδιο «Ξενοκράτης» για το πρωτοφανές μπάχαλο στην Αττική Οδό, τη Μεσογείων, την Κατεχάκη, την Υμηττού, την Κηφισίας, τη Μαραθώνος κ.α., για τις εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, για την 18ωρη ομηρεία εκατοντάδων επιβατών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην Οινόη; Προφανώς και όχι. Απεναντίας το σχέδιο «Ξενοκράτης» προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις (ενέργειες και δράσεις) για κάθε βαθμίδα δημόσιας διοίκησης.

Προβλέπει, για παράδειγμα, ότι στις περιπτώσεις εκτεταμένων χιονοπτώσεων οι δήμοι είναι υπεύθυνοι να κρατούν ανοιχτό το δημοτικό οδικό δίκτυο με τη χρήση μηχανικών μέσων (ιδίων, μισθωμένων ή ακόμα και επιταγμένων), με αλάτι, αλλά και με προληπτικό κλάδεμα των δέντρων που απειλούν τη διακοπή της κυκλοφορίας και της ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι Περιφέρειες και εν προκειμένω η Περιφέρεια Αττικής οφείλει να κρατά ανοιχτούς τους μεγάλους δρόμους και κυρίως τις λεωφόρους που εξυπηρετούν τις υπερτοπικές-διαδημοτικές διασυνδέσεις.

Επίσης, οι παραχωρησιούχοι των αυτοκινητοδρόμων (π.χ. Αττική Οδός, Νέα Οδός, Κεντρική Οδός, Μορέας, κ.λπ.) υποχρεούνται, βάσει της νομοθεσίας αλλά και των συμβάσεών τους με το Δημόσιο, να κρατούν πάση θυσία ανοιχτές τις εθνικές οδούς, την ευθύνη για τις οποίες είχε στο παρελθόν το κρατικό Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ). Οι παραχωρησιούχοι οφείλουν να παίρνουν άμεσα όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διαχείριση των φαινομένων και να ενεργοποιούν το σχετικό «Σχέδιο Αποχιονισμού». Ακόμα, υποχρεούνται να παρέχουν τροφή, νερό, κουβέρτες και στέγη στους χρήστες που λόγω των καιρικών συνθηκών αποκλείονται εντός των αυτοκινητοδρόμων. Πράγμα που δεν συνέβη στην Αττική Οδό, πριν από την ανάληψη δράσης από τον Στρατό.

Που ήταν τα εκχιονιστικά;

Σε όλους τους δρόμους (δημοτικούς, περιφερειακούς, μεγάλους αυτοκινητοδρόμους) έπρεπε με το ξεκίνημα της σφοδρής χιονόπτωσης να υπάρχουν σε διαρκή κίνηση εκχιονιστικά μηχανήματα και αλατιέρες. Κάτι που εφαρμόζεται κατά κόρον (αποτελεί ρουτίνα) σε όλες τις περιοχές της χώρας με συχνές χιονοπτώσεις, όπως στο Καρπενήσι, τα Γιάννινα, τη Φλώρινα, την Καστοριά.

Στην Αττική, με το που έφτασε η «Ελπίδα», εξαφανίστηκαν από τους δρόμους μηχανήματα εκχιονισμού και αλατιέρες, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύ γρήγορα η μάχη για τη διατήρηση τουλάχιστον των μεγάλων οδικών αξόνων σε στοιχειώδη λειτουργία. Ακόμα και τα ολοκαίνουργια ερπυστριοφόρα της Περιφέρειας Αττικής, που έβλεπαν οι πολίτες στις οθόνες των τηλεοράσεών τους την Κυριακή, στο πλαίσιο εκτεταμένης σύσκεψης στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της επερχόμενης χιονόπτωσης, χάθηκαν τη Δευτέρα το μεσημέρι μόλις εμφανίστηκε η «Ελπίδα»!

Εγκλωβισμένοι στην Αττική οδό

Στην Αττική Οδό τα οχήματα της εταιρείας επαρκούσαν για την κάλυψη των αναγκών της. Πολλά από αυτά μετατρέπονται, όταν χρειαστεί, σε εκχιονιστικά με την προσθήκη λεπίδας και κάδου αλατιού. Σε όλες τις προηγούμενες κρίσεις στάθμευαν κοντά στους μετωπικούς σταθμούς διοδίων (Αεροδρόμιο, Κατεχάκη, Ελευσίνα) και φρόντιζαν για τη σωστή λειτουργία του αυτοκινητοδρόμου. Ακόμα και αν υπήρχε πρόβλημα σε ένα κομμάτι του δρόμου (π.χ. δίπλωμα κάποιας νταλίκας) θα μπορούσε να υπάρξει βοήθεια από διαφορετικό σημείο. Την περασμένη Δευτέρα όλα τα μηχανήματα είχαν συγκεντρωθεί σε ένα και μόνο σημείο!

Επίσης, κανόνες υπάρχουν και για τα βαρέα οχήματα. Στην Αττική Οδό σε κάθε χιονιά, λόγω του κινδύνου να «διπλώσει» κάποια νταλίκα και να «κόψει» την κυκλοφορία, απαγορεύεται η είσοδός τους στον αυτοκινητόδρομο. Ποιος το αποφασίζει αυτό; Η διοίκηση της εταιρείας σε συνεννόηση με την Τροχαία και συγκεκριμένα με το Τμήμα Τροχαίας της Αττικής Οδού. Η Τροχαία της Αττικής Οδού συστεγάζεται με την εταιρεία στο ΚΕΣ (Κέντρο Ελέγχου Συντήρησης) στα Σπάτα. Ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε πρόβλημα συνεννόησης μεταξύ τους. Τώρα τι συνέβη και οι νταλίκες μπήκαν ανενόχλητες στην Αττική Οδό, με το γνωστό αποτέλεσμα;

Χωρίς ρεύμα

Σε ό,τι αφορά τις διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, στη «Μήδεια» η κατάρρευση του δικτύου του έδειξε με έμφαση κάτι που ήταν ήδη γνωστό. Οτι, δηλαδή, κάτι δεν πάει καλά με τις αρμοδιότητες και τον συντονισμό των υπόχρεων προς ενέργεια. Αυτό επαναλήφθηκε και στην «Ελπίδα», παρότι είχε επισημανθεί από έλληνες και ξένους ειδικούς ως κεντρικό πρόβλημα της Πολιτικής Προστασίας στη χώρα. Είναι γεγονός ότι μετά τη «Μήδεια» φάνηκε να συνειδητοποιείται το πρόβλημα στο ανώτατο πολιτικο-διοικητικό επίπεδο: Ηταν η στιγμή που ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι μέσα σε τρεις μήνες θα είχε λυθεί, άπαξ διά παντός, το θέμα των συναρμοδιοτήτων. Αντί, όμως, του ξεκαθαρίσματος των αρμοδιοτήτων και των δομών ήρθαν οι τρομερές πυρκαγιές του καλοκαιριού. Εκεί η κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και γι’ αυτό αναβάθμισε τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σε υπουργείο. Ομως, πριν καλά καλά μονταριστεί η νέα δομή και γνωριστούν μεταξύ τους υπουργοί, γενικοί, ειδικοί και υπηρεσιακοί γραμματείς και επιτελείς, ενέσκηψε η χιονοκαταιγίδα!