Ένα απόκομμα μιας τούρκικης εφημερίδας του 1932, ξεχασμένο σε ένα συρτάρι, αναδεικνύει μια ιστορία η οποία 100 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, θα μπορούσε να αποτελέσει την ιδέα ενός σεναρίου μιας συγκλονιστικής ταινίας, ή αντικείμενο συγγραφής ενός βιβλίου σαν το ανάλογο του Γιασάρ Κεμάλ «Η ιστορία ενός νησιού», ή σαν το «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» του Στρατή Δούκα.

Είναι όμως ένα απλό απόκομμα μιας τούρκικης εφημερίδας του 1932 χωρίς καν την πηγή, το όνομα της εφημερίδας στην οποία γράφτηκε.

Στις 84 όλες κι όλες λέξεις του ρεπορτάζ στην τούρκικη γλώσσα, ξεχειλίζει ο πόνος της Καταστροφής, ο συγκλονισμός από την απώλεια της μάνας γης του Ρωμαίικου της Μικρασίας.

Τίτλος του άρθρου «Συνελήφθη ένας από τους ανταλλάξιμους (σ.σ. βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης της οποίας η υπογραφή έγινε σαν σήμερα 30 Ιανουαρίου του 1923) ο οποίος ζούσε σε μια φωλιά αρκούδας στο Αδραμμύτι». Και γράφει το 90χρονο ρεπορτάζ: «Πριν λίγες μέρες συνέβη ένα πολύ αξιοπρόσεκτο γεγονός. Παρότι έχουν περάσει ήδη δέκα χρόνια από την ανακατάληψη του Αδραμμυτίου, κυνηγοί ανακάλυψαν τυχαία ένα Χριστιανό από το χωριό Ζεϊτινλί, ο οποίος εκείνη την εποχή δεν διέφυγε όπως οι άλλοι, αλλά κρύφτηκε σε φωλιά αρκούδας στο όρος Κάζνταγ. (σ.σ η αρχαία Ίδη). Το συνέλαβαν και τον μετέφεραν στο Αδραμμύτι.

Zούσε σε φωλια αρκούδους και έκλεψε για να ζήσει

Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, αυτός ο Χριστιανός εδώ και δέκα χρόνια είχε καταφύγει σε μια φωλιά αρκούδας όπου και διέμενε συντηρούμενος με ό.τι έκλεβε από τους γειτονικούς δύο μύλους. Όταν τον έφεραν στο Αδραμμύτι, τα μαλλιά του είχαν γίνει ένα με τα γένια του, τα νύχια του είχαν μακρύνει υπερβολικά, ήταν ρακένδυτος ο ταλαίπωρος και φαινόταν κυριολεκτικώς σαν να βρισκόταν σε κατάσταση άγριου ανθρώπου».

Δεν πρόλαβε να γίνει πρόσφυγας

Ξαναδιαβάζοντας το ρεπορτάζ διακρίνει τα γεγονότα πίσω από τις γραμμές. «Αυτός ο Xριστιανός» λέει το ρεπορτάζ της εφημερίδας ένας «ανταλλάξιμος» που δεν πρόλαβε να γίνει πρόσφυγας «να φύγει μαζί με τους άλλους» και άρα εμπίπτει πλέον στα οριζόμενα περί ανταλλάξιμων πληθυσμών της Συνθήκης της Λωζάννης, έφυγε από το χωριό του το Ζεϊτινλί (Ελαιώνας στα Ελληνικά) της επαρχίας του Αδραμμυτίου. Κρύφτηκε στα βουνά, στο Καζντάγ, τη γειτονική στο χωριό του αρχαία Ίδη. Τούτο συνέβη όταν το Αδραμμύτι «ανακαταλήφθηκε», κατελήφθη δηλαδή το Σεπτέμβριο του 1922 από τους Τούρκους του στρατού του Κεμάλ Αττατούρκ αλλά και τους πολλούς Τσέτες που δρούσαν σε όλη της διάρκεια της τριετίας 1919 – 1922 στα γύρω βουνά. Εκεί, 10 ολόκληρα χρόνια ζούσε σε μια σπηλιά αρκούδας, χωρίς ρούχα, σιτιζόμενος από ότι έκλεβε από τους μύλους της περιοχής. Μόνος του. Εγκλωβισμένος 10 ολόκληρα χρόνια σε μια σπηλιά αρκούδας.

«…Eν ερημίαις πλανώμενοι και όρεσι και σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης» κι ο «Xριστιανός» αυτός καταπώς περιγράφει τους ανθρώπους του Θεού στην προς Εβραίους επιστολή ο Απόστολος Παύλος. Και κάποια στιγμή, βρέθηκε από κυνηγούς. Με μαλλιά και γένια να έχουν γίνει ένα, μακριά νύχια, ρακένδυτος. «Ο ταλαίπωρος» αυτός άνθρωπος όπως αποκαλεί «αυτόν το χριστιανό» η τούρκικη εφημερίδα που σημειώνει πως «φαινόταν κυριολεκτικώς σαν να βρισκόταν σε κατάσταση άγριου ανθρώπου».

Κανείς δεν ξέρει, κανείς δεν έμαθε, κανείς πέραν των όσων αναφέρει το δημοσίευμα δε γνωρίζει το μέλλον που του επεφύλαξε η μοίρα «του Xριστιανού».

Ήρθε στην Ελλάδα ή έμεινε στο Αδραμμύτι του για πάντα; «Αγριάνθρωπος» επέστρεψε στη φωλιά της αρκούδας, «Ημέρεψε;». Το γεγονός, παραμένει ένα απόκομμα μιας τούρκικης εφημερίδας άγνωστο ποιας, σε ένα συρτάρι. Μια ιστορία στις χιλιάδες, τις εκατοντάδες χιλιάδες ιστορίες που συνέθεσαν την ιστορία της προσφυγιάς και του Ρωμαίικου της Μικρασίας έναν ολόκληρο αιώνα τώρα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Headlines