Ουκρανία και ελληνοτουρκικές σχέσεις

Στο Βερολίνο διεξάγεται μια έντονη συζήτηση για το ζήτημα της Ουκρανίας. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι εξαγωγές όπλων προς το Κίεβο και πιθανές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία της Δύσης, η νέα κυβέρνηση συνασπισμού στη Γερμανία απορρίπτει επί της αρχής τις εξαγωγές όπλων στην απειλούμενη Ουκρανία.

Ειδικά η νέα υπουργός Εξωτερικών, του κόμματος των Πρασίνων, φαίνεται να είναι αδιάλλακτη στο θέμα αυτό. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια θέση θα λάβει η κ. Μπέρμποκ στο ζήτημα των εξαγωγών όπλων προς την Τουρκία, όταν το θέμα αυτό έρθει στην ημερήσια διάταξη.

Τα γερμανικά όπλα για την Τουρκία αποτέλεσαν -σύμφωνα με τον Τύπο της Αθήνας- και θέμα της τηλεφωνικής συνομιλίας του νέου καγκελάριου της Γερμανίας Όλαφ Σολτς με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, την Παρασκευή.

Όμως, δεσπόζον θέμα ήταν η Ουκρανία. Η Αθήνα και το Βερολίνο συμφωνούν στην ανάγκη διατήρησης της ευρωπαϊκής ενότητας, της  ανοιχτής επικοινωνίας με τη Ρωσία και τέλος του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.

Σεβασμός στην αρχή της εδαφικής ακεραιότητας

Νωρίτερα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε ήδη τοποθετηθεί για το θέμα της Ουκρανίας. Έθεσε στο προσκήνιο την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας, τονίζοντας ότι την αρχή αυτή οφείλουν να σέβονται και οι νατοϊκοί σύμμαχοι σε όλες τις περιπτώσεις.

Η αναφορά αυτή του κ. Δένδια δεν αφορά την απειλή της Ουκρανίας από τη Ρωσία, η οποία ως γνωστόν δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρεται στην απειλή της Τουρκίας. Η κλιμάκωση γύρω από την Ουκρανία του έδωσε μια άλλη ευκαιρία. Ολόκληρη η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας επισκιάζεται από τη διαμάχη με την Τουρκία.

Υπό αυτό το πρίσμα η κρίση στην Ουκρανία έχει μάλλον αρνητικές επιπτώσεις για την Αθήνα. Εδώ και μερικές εβδομάδες παρατηρούμε μια πολιτική και στρατηγική αναβάθμιση της Τουρκίας.

Στον στρατιωτικό τομέα τα τουρκικά drones διαδραματίζουν βασικό ρόλο για την Ουκρανία. Στο διπλωματικό πεδίο ο Τούρκος  πρόεδρος δίνει το παρών. Ο κ. Ερντογάν σχεδιάζει να ταξιδέψει στο Κίεβο στις αρχές Φεβρουαρίου. Αυτό που ο τούρκος πρόεδρος δεν κατάφερε να πετύχει στην κρίση του Αφγανιστάν, φαίνεται τώρα εφικτό:  Να βρίσκεται στο διεθνές προσκήνιο μαζί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Τζο Μπάιντεν.

Σκυτάλη των Αμερικανών στους Γερμανούς;

Σε αντίθεση με το ζήτημα της Ουκρανίας, στα ελληνοτουρκικά οι Αμερικανοί πλέον δεν παίζουν τον βασικό ρόλο. Εδώ και μερικά χρόνια η σκυτάλη έχει περάσει στους  Ευρωπαίους και ιδίως στους Γερμανούς. Αυτό το είδαμε ιδιαίτερα καθαρά το 2020. Η νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο δεν έχει ακόμη δώσει καμία ένδειξη για το πώς σκοπεύει να συμπεριφερθεί στις διαφορές μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Προφανώς δεν βλέπει κανέναν λόγο να δραστηριοποιηθεί στην παρούσα φάση. Γιατί αν εξαιρέσουμε τις λεκτικές προκλήσεις από την Άγκυρα (οι οποίες έχουν γίνει θλιβερή ρουτίνα) η κατάσταση είναι σχετικά ήρεμη.

Παρεμπιπτόντως, η νέα υπουργός Εξωτερικών δείχνει να είναι υπερ-απασχολημένη με το θέμα της Ουκρανίας. Η επίσκεψη της κ.Μπέρμποκ στην Αθήνα στις αρχές της χρονιάς, που είχε ανακοινωθεί στα μέσα ενημέρωσης, αναβλήθηκε επ’ αόριστον. Τώρα μαθαίνουμε ότι πρώτα θα ταξιδέψει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στο Βερολίνο. Τα διπλωματικά δρομολόγια για μια ακόμη φορά καταδεικνύουν τις πολιτικές προτεραιότητες.

Ρόναλντ Μαϊνάρντους

Ο Δρ.Ρόναλντ Μαϊνάρντους είναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχε διατελέσει διευθυντής της ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle.