«Ενας μεγάλος πόλεμος στην Ουκρανία θα επηρεάσει και τον μέσο Ελληνα»

Του Κώστα Ονισένκο

Το Λονδίνο, που από τους πρώτους επισήμανε τον κίνδυνο της τεράστιας συγκέντρωσης ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ουκρανία, στην υπό κατάληψη Κριμαία και στη Λευκορωσία, μίλησε για ενδεχόμενο επιχείρησης κατάληψης του Κιέβου, της ουκρανικής πρωτεύουσας στην οποία ζουν περισσότεροι από 5 εκατομμύρια άνθρωποι. Μια τέτοια εξέλιξη, επισημαίνουν αναλυτές, θα είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και την έναρξη ενός πολέμου διαρκείας μέσα στην Ευρώπη. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2014 και ο πόλεμος που συνεχίζεται έκτοτε έχει ήδη αφαιρέσει περισσότερες από 14.000 ζωές.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Αρσένι Γιατσενιούκ, πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας (2014-2016), πρώην υπουργός (Οικονομίας, Εξωτερικών), πρώην πρόεδρος του ουκρανικού κοινοβουλίου (2007-2008), αναφέρθηκε στα σενάρια που αντιμετωπίζει σήμερα η Ουκρανία σε σχέση με τη ρωσική απειλή, για τη στάση της Γερμανίας, την ενεργειακή ανασφάλεια της Ευρώπης, ενώ απάντησε και στο γιατί ένας ενδεχόμενος πόλεμος στην Ουκρανία αφορά και τον μέσο Ελληνα.

Ποια σενάρια εξέλιξης αυτής της κρίσης βλέπετε;

«Το πρώτο σενάριο είναι να λάβει ο Πούτιν την απόφαση να καταλάβει στρατιωτικά την Ουκρανία. Αν αυτό συμβεί, ο ουκρανικός στρατός και λαός θα πολεμήσει, η Δύση θα εισαγάγει σκληρές κυρώσεις κατά του Πούτιν. Ο Πούτιν μπορεί να καταφέρει μια ορισμένη στρατιωτική διείσδυση, αλλά θα συναντήσει την αντίσταση στρατού και παρτιζάνων με αποτέλεσμα η Ευρώπη και ο κόσμος να λάβουν μια τεράστια στρατιωτική σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Το δεύτερο σενάριο είναι μια περιορισμένης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση στο έδαφος της Ουκρανίας. Να επιχειρήσει (η Μόσχα) να επεκτείνει τις περιοχές που ουσιαστικά ελέγχει, πέραν των αποκαλούμενων DNR και LNR. Σε αυτή την περίπτωση ο Πούτιν πάλι θα έχει κυρώσεις, στρατιωτική αντίσταση, νεκρούς ρώσους στρατιώτες, διεθνή απομόνωση. Αλλά και θα έχουμε στρατιωτικές απώλειες και αποσυντονισμό στο εσωτερικό. Ευρώπη και ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος θα δείξουν για ακόμα μια φορά ότι δεν ήταν σε θέση να συγκρατήσουν την επιθετικότητα του Πούτιν.

Τρίτο σενάριο είναι ο Πούτιν να απορρίψει αυτά τα σχέδια. Ετσι θα πετύχει μερικώς τον στόχο του: Γεωπολικά γύρισε στο μεγάλο παιχνίδι, εσωτερικά έδειξε στους πολίτες της χώρας του ότι είναι ισχυρότερος από πριν. Στη συνέχεια θα παίζει το χαρτί της πίεσης στην Ουκρανία όχι πια στρατιωτικά αλλά μέσω διάσπασης στο εσωτερικό της ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, στην επιβολή των συμφωνιών του Μινσκ (έτσι όπως τις αντιλαμβάνεται ο ίδιος) και της περαιτέρω αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας.

Υπάρχει και ένα διαρκές σενάριο, που δεν εξαρτάται από τα υπόλοιπα: Ο Πούτιν κάνει και θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία, να τη μετατρέψει σε fail state ώστε να την επαναφέρει στη σφαίρα συμφερόντων της Ρωσίας. Και σε αυτό έχει τεράστια εργαλειοθήκη. Ηλεκτρονικές επιθέσεις, υβριδικός πόλεμος, στήριξη φιλορωσικών δυνάμεων, διαφθορά – στην Ουκρανία, Ευρώπη και χώρες του ΝΑΤΟ -,  παραπληροφόρηση, εξαγορά αναλυτών, μιντιακές καμπάνιες, εκφοβισμός, σαμποτάζ. Είναι πιο κοντά στο στυλ του Πούτιν, στο στυλ της KGB.

Ποιο σενάριο θεωρείτε πιθανότερο;

Καθαρά ανθρώπινα, δεν θέλω να πιστεύω ότι ο Πούτιν θα κάνει ευρεία επιχείρηση. Θεωρώ ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η Δύση θα αλλάξει τα σχέδιά του και ότι ο Πούτιν δεν θα αποφασίσει να δώσει την εντολή για ευρεία στρατιωτική επιχείρηση.

Πώς εξηγείτε τη στάση της Γερμανίας, η οποία δείχνει να «κλείνει το μάτι» στον Πούτιν;

Θεωρώ ότι η Γερμανία έκανε ένα μεγάλο λάθος. Θα αρχίσω όμως από τα θετικά. Από το 2014 η Ανγκελα Μέρκελ έκανε πολλά για να στηρίξει την Ουκρανία. Και αυτό δεν μπορούμε να το ξεχνάμε, ευγνωμονώ για αυτό τη Γερμανία, την κυβέρνησή της και τον λαό της. Ωστόσο μονίμως διαφωνούσα με τη Μέρκελ για τον NorthStream 2. Εκείνη έλεγε ότι είναι οικονομικό πρότζεκτ και εγώ έλεγα και λέω ότι είναι γεωπολιτικό πρότζεκτ. Αν αυτό είναι οικονομικό πρότζεκτ, τότε η οικονομία είναι πολύ απλή: Η πιο σύντομη και φθηνή οδός για τη μεταφορά αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη είναι το ουκρανικό δίκτυο μεταφοράς. Αν θέλατε πιο φθηνά, ήμασταν έτοιμοι να το συζητήσουμε. Μάλιστα ήμασταν έτοιμοι να πουλήσουμε το 49% του ουκρανικού αγωγού. Ελαβα ο ίδιος σχετικό νόμο το 2014.

Είναι μια γεωπολιτική κίνηση για την αύξηση της επιρροής της Ρωσίας στην αγορά της ΕΕ. Κοιτάξτε τι συνέβη φέτος. Η Ρωσία έδειξε σε όλη την Ευρώπη το ποιος υποδεικνύει τις τιμές στο φυσικό αέριο για τον γερμανό πολίτη. Το 2008 υπήρξε και άλλο ένα ιστορικό λάθος Γερμανίας και Γαλλίας, το να μην δώσουν Πλάνο Ενεργειών ένταξης μέλους στο ΝΑΤΟ (Membership Action Plan) στην Ουκρανία και στη Γεωργία. Και το κόστος αυτού του λάθους πληρώσαμε εμείς με τη Γεωργία.

Διαβάζω στα ξένα ΜΜΕ ότι η Γερμανία νιώθει την ευθύνη της απέναντι στη Ρωσία όσον αφορά τα αποτελέσματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και ακριβέστερα, ευθύνη απέναντι στον σοβιετικό λαό. Ο σοβιετικός λαός ήταν μια επινόηση των Μπολσεβίκων. Σε αυτόν τον «λαό» υπήρχαν πολύ συγκεκριμένοι άνθρωποι: Οκτώ με δέκα εκατομμύρια Ουκρανοί σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν είμαστε Ρωσία, οπότε δεν θέλω να κάνω κατάχρηση της Ιστορίας. Αλλά αυτό δεν είναι που αποτελεί ευθύνη – μεταξύ άλλων – και της Γερμανίας; Το να μην επιτρέψει να επαναληφθεί αυτό που έγινε; Να μην επιτρέψει την επιθετικότητα της Ρωσίας εν είδει νέου ευρωπαϊκού πολέμου;

Είπατε για το φυσικό αέριο, θεωρείτε πως έχει μέλλον η Gazprom μετά την εμπλοκή της σε αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι;

Φυσικά και έχει. Η Gazprom δεν νιώθει ενιαία αντίσταση της αγοράς στην Ευρώπη εναντίον του εκβιασμού της Gazprom. Βλέπει ότι ενιαία ενεργειακή πολιτική στην ΕΕ δεν υφίσταται μέχρι σήμερα.

Γιατί ο πιθανός πόλεμος στην Ουκρανία αφορά – για παράδειγμα – τον μέσο Ελληνα;

Διότι αν αρχίσει ο πόλεμος στην Ευρώπη, ο μέσος Ελληνας θα έρθει αντιμέτωπος με προσφυγικό κύμα, αύξηση τιμής στην ενέργεια, αποσταθεροποίηση των αγορών και του τραπεζικού συστήματος, υπονόμευση της οικονομικής και στρατιωτικής σταθερότητας της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας θα ενεργοποιήσει όλες τις υπόλοιπες πολεμικές – παγωμένες κρίσεις, μεταξύ άλλων και εκείνες με τις οποίες συνορεύει η Ελλάδα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ