Ψωμί, ψωμάκι

Εως και πριν από έναν χρόνο είχαμε κάποιες σταθερές στην αγορά. Γνωρίζαμε ότι υπάρχει ένα φθηνό καύσιμο, το φυσικό αέριο, με το οποίο όλοι προσπαθούσαμε να συνδέσουμε τη ζωή μας. Αυτή η σταθερά έχει εμπεδωθεί ότι δεν υπάρχει πλέον και δεν θα υπάρχει για τα πολλά επόμενα χρόνια. Ενδεχομένως μάλιστα, αναλόγως των γεωπολιτικών εξελίξεων, είναι πιθανότερο να οξυνθεί παρά να μειωθεί η επίδρασή της ως πρόβλημα στην οικονομία.

Μια άλλη σταθερά ήταν οι πολύ χαμηλές τιμές αγροτικών προϊόντων. Οπως το σιτάρι και το καλαμπόκι. Προϊόντα σημαντικά για την παραγωγή βασικών διατροφικών αγαθών όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά σε ό,τι αφορά το σιτάρι, αλλά και ως ζωοτροφή για την κτηνοτροφία σε ό,τι αφορά το καλαμπόκι. Και αυτή η σταθερά δεν υπάρχει πλέον. Στο άμεσο μέλλον είναι βέβαιο ότι η τιμή του ψωμιού, που ήδη έχει αυξηθεί, θα αυξηθεί και άλλο. Το ίδιο ισχύει και για το γάλα, το αβγό και το κρέας. Η διαφορά με το φυσικό αέριο είναι ότι δεν έχει εμπεδωθεί επαρκώς ως τάση από τους πολίτες και τις κυβερνήσεις. Εδώ στην Ελλάδα πολλοί θεωρούν ότι το πρόβλημα με τις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων είναι σαν τη ζημιά που προκάλεσε η «Ελπίδα» στα θερμοκήπια προκαλώντας αύξηση στις τιμές των κηπευτικών. Πιστεύουν ότι είναι παροδικό. Θεωρούν δηλαδή ότι μόλις αποκατασταθεί η ζημιά οι τιμές θα επιστρέψουν στην κανονικότητα. Η τάση που υπάρχει παγκοσμίως ωστόσο δεν τους επιβεβαιώνει.

Οι μέσες τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων αυξήθηκαν κατά 28% το 2021. Σε κάποια προιόντα ήταν υπερδιπλάσια η αύξηση. Στην Ελλάδα οι παραγωγοί σιταριού πωλούσαν το προϊόν τους κάτω από τα 25 λεπτά το κιλό. Φέτος πούλησαν την περσινή παραγωγή πάνω από 50 λεπτά το κιλό. Στο καλαμπόκι η ίδια τάση. Ολες οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι θα συνεχιστεί και το 2022, καθώς η παγκόσμια παραγωγή σε αυτά τα σημαντικά προϊόντα αναμένεται μειωμένη. Τα αποθέματα είναι ανύπαρκτα. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις επιτείνουν το πρόβλημα. Η Ουκρανία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε παραγωγή καλαμποκιού. Η Ρωσία πρώτη σε παραγωγή σιταριού. Η τελευταία από πέρυσι ακολουθεί τακτική φυσικού αερίου και έχει μειώσει κατά πολύ τις εξαγωγές, επιχειρώντας να διασφαλίσει εγχώρια επάρκεια. Σε περίπτωση μεταξύ τους «Κούγκι» η κατάσταση θα γίνει ανεξέλεγκτη από πλευράς τιμών. Ο Καναδάς, που υπερκαλύπτει συνήθως τις ελλείψεις σε σιτάρι, έχει και αυτός μειωμένη κατά 38% παραγωγή. Αρα πρόβλημα με το μαλακό σιτάρι που φτιάχνεται μεγάλο μέρος του ψωμιού, πρόβλημα και με το σκληρό σιτάρι που φτιάχνονται τα ζυμαρικά.

Θα σκεφτόταν κανείς, τουλάχιστον οι αγρότες θα ήταν ευχαριστημένοι από την αύξηση των τιμών. Κι όμως είναι οι πρώτοι που προβληματίζονται καθώς η αύξηση του κόστους παραγωγής υπερκαλύπτει τις αυξήσεις. Κάποιοι πιο «κοινότυποι» ζεσταίνουν ξανά τις μηχανές των τρακτέρ. Κάποιοι πιο υποψιασμένοι ψάχνουν λύσεις, αλλά ακόμα βιώσιμο οικονομικά τρόπο να μπουν στο χωράφι τους για την εαρινή σπορά δεν έχουν βρει. Ο διπλασιασμός των τιμών λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, σπόρων σποράς, καυσίμων, συνολικά της ενέργειας, αλλά και των ενοικίων είναι πιθανό να αφήσουν χωρίς να σπαρθούν χιλιάδες καλλιεργήσιμα στρέμματα.

Αν συμβεί αυτό, οι ελλείψεις στις πόλεις θα αυξηθούν. Οι τιμές των λιγότερων διαθέσιμων ποσοτήτων θα εκτοξευτούν. Οι αποφάσεις των σοβαρών αγροτών θα ληφθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Ο χρόνος μετράει αντίστροφα και η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι η κυβέρνηση δεν δείχνει να έχει αντιληφθεί το πρόβλημα επαρκώς…