Κλιματική αλλαγή: Κορυφώνεται η διαμάχη στην ΕΕ για φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια

D-Day μπορεί να χαρακτηριστεί η Τετάρτη για την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Η Κομισιόν, μετά από μια μακρά πορεία διαπραγματεύσεων, επίσημων και «υπόγειων», αναμένεται να δημοσιοποιήσει την τελική της πρόταση για την «Ταξινόμηση» των διάφορων μορφών ενέργειας, στην πορεία προς την απεξάρτηση της Ευρώπης και των οικονομιών της από τον άνθρακα.

Οι αντιθέσεις παραμένουν, ωστόσο, πολύ μεγάλες και τα συμφέροντα είναι τόσο ισχυρά ώστε τα διάφορα στρατόπεδα αρνούνται να κάνουν εύκολα πίσω και προσπαθούν να εξαντλήσουν κάθε δυνατότητα να επιβάλουν τις θέσεις τους. Η πιο πρόσφατη απόδειξη για το παραπάνω είναι η επιστολή τεσσάρων κρατών-μελών της ΕΕ προς τις Βρυξέλλες, με την οποία ζητούν να μην περιληφθεί το φυσικό αέριο και οι μονάδες που τροφοδοτούνται από αυτό στις «πράσινες επενδύσεις» – ούτε καν στις μορφές που πρέπει να στηριχθούν και να χρηματοδοτηθούν ως μεταβατικές.

Πάρτε το πίσω!

«Η έλλειψη επιστημονικών αποδείξεων που θα επιτρέπει τη συμπερίληψη των ορυκτών καυσίμων στην Ταξινόμηση θα έπρεπε να οδηγήσει στην αναθεώρηση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», αναφέρει ανάμεσα στα άλλα η επιστολή, την οποία υπογράφουν η Αυστρία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία.

Σύμφωνα με τους «4», οι επενδύσεις σε έργα που λειτουργούν με αέριο δεν πρέπει να ενταχθούν στο παραπάνω πλαίσιο παρά μόνο εάν εκπέμπουν στην ατμόσφαιρα ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα μικρότερη ή ίση των 100 γραμμαρίων ανά κιλοβατώρα. Προφανώς, λοιπόν, υπάρχει μεγάλη απόσταση σε σύγκριση με τα 270 γραμμάρια που εισηγείται η Κομισιόν.

Συμβιβασμός Βερολίνου-Παρισιού

Αξίζει να σημειωθεί ότι το αρχικό σχέδιο, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στις 31 Δεκεμβρίου 2021 (προκαλώντας αντιδράσεις για τη σπουδή που επιδείχθηκε), αποτυπώνει ουσιαστικά ένα συμβιβασμό ανάμεσα στις θέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας, των δύο πιο ισχυρών της ΕΕ. Άλλωστε, περιλαμβάνει τόσο το φυσικό αέριο, στο οποίο βασίζεται η οικονομία της πρώτης για τις επόμενες 2-3 δεκαετίες όσο και τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, που αποτελούν τον «κορμό» της παραγωγής ενέργειας στη δεύτερη – με τις αντιδράσεις του Βερολίνου για την ατομική ενέργεια να θεωρούνται από πολλούς μάλλον ως προσχηματικές.

Οι δύο ισχυροί της ΕΕ δείχνουν, μάλιστα, να έχουν διασφαλίσει και τη στήριξη των περισσότερων κρατών της ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία κ.λπ), που διαμηνύουν ότι δεν μπορούν να «αντέξουν» την ταυτόχρονη εγκατάλειψη του άνθρακα, του αερίου και της πυρηνικής ενέργειας. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για όλους τους εταίρους, όπως φανερώνει και η επιστολή των «4», αλλά και η θέση την οποία έχει τηρήσει η Ισπανία.

Σε αυτό το φόντο, η σύγκρουση αναμένεται ότι θα είναι σκληρή, μέχρις εσχάτων, με στόχο να βρεθεί – εάν βρεθεί – η χρυσή τομή και να φανεί ότι στην Ευρώπη υπάρχει συναίνεση σε αυτό το κρίσιμο θέμα. Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι από τη στιγμή που θα δοθεί στη δημοσιότητα το τελικό σχέδιο, για να μπλοκαριστεί απαιτείται είτε να καταψηφιστεί από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών (πράγμα μάλλον δύσκολο, με βάση τους συσχετισμούς) είτε να θέσουν βέτο 20 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ (πράγμα σχεδόν απίθανο).

Οι «frugals» και ο Nord Stream 2

Υπάρχει, όμως, κάτι ακόμη που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής: Οι «4» που υπογράφουν την προαναφερθείσα επιστολή ανήκουν στις τάξεις των «frugals» και αποτελούν παραδοσιακούς συμμάχους της Γερμανίας στα σημαντικά μέτωπα της ΕΕ – κυρίως σε επίπεδο οικονομίας. Ευλόγως, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα μήπως, με αφορμή την ενέργεια, στο στρατόπεδο των «σκληρών» έχουν δημιουργηθεί σοβαρές ρωγμές και τι συνέπειες θα έχουν.

Τέλος, δεν μπορεί κανείς παρά να διαπιστώσει ότι η δημόσια αντίθεση στο φυσικό αέριο έρχεται σε μια στιγμή που κορυφώνεται το «παζάρι» για τον αγωγό Nord Stream 2, με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία και την απειλή πολέμου. Να αποτελεί, άραγε, προάγγελο έντασης της πίεσης προς το Βερολίνο για να εγκαταλείψει αυτό το φιλόδοξο και στρατηγικής σημασίας για τη Γερμανία σχέδιο;