Διεθνής Αμνηστία: Ισραηλινό Απαρτχάιντ εις βάρος των Παλαιστινίων – Για αντισημιτισμό κατηγορεί την οργάνωση το Ισραήλ

Στη λίστα των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κατηγορούν το Ισραήλ για καθεστώς Απαρτχάιντ εις βάρος των Παλαιστινίων προστέθηκε και η Διεθνής Αμνηστία, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης που έχει αποκηρύξει την έκθεση του οργανισμού ως αντισημιτική.

• Διαβάστε επίσης: Ισραήλ – Χαρακτήρισε ως «τρομοκρατικές οργανώσεις» έξι παλαιστινιακές ΜΚΟ

Τι αναφέρει η έκθεση

Σε μια έκθεση 182 σελίδων που δόθηκε την Τρίτη στη δημοσιότητα, η Αμνηστία περιγράφει λεπτομερώς «απάνθρωπες ή αποτρόπαιες πράξεις βίαιης μετακίνησης, διοικητικές κρατήσεις, βασανιστήρια, εξωδικαστικές εκτελέσεις και σοβαρούς τραυματισμούς, αλλά και την άρνηση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών ή διώξεις εις βάρος του παλαιστινιακού πληθυσμού», που δημιουργούν «ένα θεσμοθετημένο καθεστώς συστηματικής καταπίεσης και κυριαρχίας εις βάρος των Παλαιστινίων».

«Η Διεθνής Αμνηστία καταλήγει ότι το κράτος του Ισραήλ θεωρεί και αντιμετωπίζει τους Παλαιστίνιους ως μια κατώτερη, μη-εβραϊκή φυλετική ομάδα», αναφέρει η έκθεση.

Όπως συνέβη και με δυο άλλες πρόσφατες εκθέσεις για το ίδιο ζήτημα, των οργανώσεων B’Tselem με έδρα το Ισραήλ και Human Rights Watch με έδρα τη Νέα Υόρκη, η έκθεση της Αμνηστίας εξέτασε τις πολιτικές του Ισραήλ τόσο στις παλαιστινιακές περιοχής, που βρίσκονται υπό την κατοχή του Ισραήλ από το 1967 χωρίς ωστόσο να έχουν προσαρτηθεί επισήμως, όσο και εντός της επικράτειάς του.

«Από την ίδρυσή του το 1948, το Ισραήλ έχει επιδιώξει σαφή πολιτική δημιουργίας και διατήρησης μιας εβραϊκής δημογραφικής ηγεμονίας, ενώ παράλληλα μεγιστοποιεί τον έλεγχό του στην περιοχή προς όφελος των Ισραηλινών Εβραίων», σημειώνει.

Διάψευση πριν… τη δημοσίευση

Ακόμη και πριν την επίσημη κυκλοφορία της έκθεσης, το Ισραήλ την είχε αποκηρύξει ως «ψευδή και προκατειλημμένη».

Σε μια ψηφιακή ενημέρωση δημοσιογράφων, πριν τη δημοσίευση της έκθεσης, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού ΥΠΕΞ, Λίορ Χαϊάτ, δήλωσε ότι η Αμνηστία «χρησιμοποιεί δυο μέτρα και δυο σταθμά και τη δαιμονοποίηση προκειμένου να απονομιμοποιήσει το Ισραήλ ως πατρίδα του εβραϊκού λαού».

«Πρόκειται για τα ίδια ακριβώς συστατικά από τα οποία γεννήθηκε ο αντισημιτισμός», υποστήριξε σε ξεχωριστή του ανακοίνωση.

Τροφή για αντισημίτες ή Απαρτχάιντ;

Η αντίδρασή του αντανακλάται και σε κοινή δήλωση πολλαπλών εβραϊκών οργανώσεων των ΗΠΑ την Κυριακή, που υποστήριξαν ότι η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας «δίνει τροφή στους αντισημίτες σε όλο τον κόσμο που επιδιώκουν την υπονόμευση του μοναδικού εβραϊκού κράτους στη Γη, ενώ παράλληλα υποτιμούν και υποβαθμίζουν τον απίστευτο πόνο που προκάλεσε το Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική».

Ο όρος Απαρτχάιντ περιγράφει το σύστημα φυλετικού διαχωρισμού που είχε επιβληθεί στη Νότια Αφρική, αφαιρώντας τα πολιτικά δικαιώματα από τους μη-λευκούς, μέσω ενός συστήματος διαβατηρίων και ταυτοποιητικών εγγράφων, μέσω των οποίων μπορούσαν να μετακινούνται και να εργάζονται.

Το Ισραήλ ανέκαθεν απορρίπτει τις συγκρίσεις με τη Νότια Αφρική της περιόδου του Απαρτχάιντ. Ακόμη και ορισμένοι από τους πιο παθιασμένους επικριτές της ισραηλινής κατοχής έχουν υποστηρίξει ότι οι διακρίσεις εις βάρος των Παλαιστινίων εξηγούνται από εκούσιο και θεσμικό ρατσισμό, αλλά αποτελούν αποτέλεσμα πραγματικών ανησυχιών ασφαλείας.

Όλο και συχνότερη χρήση της λέξης

Ωστόσο, παρά τις σθεναρές διαψεύσεις του Ισραήλ, η λέξη Απαρτχάιντ τείνει να χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για να περιγράψει το σύστημά του – πράγμα που αναγνώρισε και ο Χαϊάτ.

«Φυσικά, υπάρχει η ανησυχία ότι οι άνθρωποι θα πιστέψουν αυτές τις ψευδείς κατηγορίες», υποστήριξε.

Παρέπεμψε στη σημερινή κυβέρνηση του Ισραήλ, η οποία για πρώτη φορά περιλαμβάνει άραβες νομοθέτες ως απόδειξη αυτού που αποκαλεί «συμπεριληπτική δημοκρατία του Ισραήλ».

Η κοινή γνώμη υπέρ των Παλαιστίνιων

Όμως πολλοί παλαιστίνιοι ακτιβιστές πιστεύουν ότι τα επιχειρήματα αυτά έχουν πάψει προ πολλού να πείθουν και βλέπουν ότι η κοινή γνώμη στρέφεται υπέρ τους.

Παραπέμπουν σε διαδηλώσεις στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, σε υποστήριξη των οικογενειών Παλαιστινίων που απειλούνταν με βίαιη έξωση από τα σπίτια τους στη γειτονιά Σεΐχ Τζαράχ της ανατολικής Ιερουσαλήμ.

«Ο πλανήτης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για τα ανθρώπινα όντα που ζουν στη γη ανάμεσα στο ποτάμι και στη θάλασσα, τα επίπεδα πολιτικών ελευθεριών και δικαιωμάτων ορίζονται βάσει της εθνικής ταυτότητας», υποστηρίζει ο Σαλέμ Μπαραχμέχ, εκτελεστικός διευθυντής του Παλαιστινιακού Ινστιτούτου Δημόσιας Διπλωματίας, μιλώντας στο CNN.

Κατάχρηση της λέξης

Η κατηγορία του αντισημιτισμού που εξαπολύουν οι υπερασπιστές του Ισραήλ έχει μετατραπεί επίσης σε αμφιλεγόμενο ζήτημα. Παρά το γεγονός ότι έρευνες αποδεικνύουν ότι ο αντισημιτισμός αυξάνεται σε όλο τον κόσμο, πολλοί αισθάνονται ότι γίνεται κατάχρηση της λέξης, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωσή της.

Πρόσφατα, ο πρώην πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Ντάνι Ντάνον, έγινε περίγελος όταν κατηγόρησε την ηθοποιό Έμα Γουάτσον για αντισημιτισμό. Το μόνο που είχε κάνει, ήταν να ανεβάσει στο Instagram μια φωτογραφία από μια διαδήλωση υπέρ της Παλαιστίνης, γράφοντας: «Η αλληλεγγύη είναι ρήμα».

«Δεν κάνω πλάκα, έχουμε φτάσει στο σημείο που μια γενική εικόνα που αναφέρεται στην αλληλεγγύη με τους Παλαιστίνιους είναι αρκετή για να χαρακτηριστείς αντισημίτης», έγραψε η δημοσιογράφος Αϊμάν Μοχιελντίν στο Twitter.

Στο επίπεδο της διεθνούς διπλωματίας, λίγες είναι οι ενδείξεις μέχρι στιγμής ότι η σύγκρουση για τη λέξη «Απαρτχάιντ» έχει πρακτικές επιπτώσεςι.

Τη Δευτέρα, οι ΗΠΑ απέρριψε τον χαρακτηρισμό της Αμνηστίας για το Ισραήλ.

Πριν την ανάγνωση της έκθεσης, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, δήλωσε ότι η περιγραφή του Ισραήλ ως κράτος με καθεστώς Απαρτχάιντ «δεν είναι λέξη που έχουμε χρησιμοποιήσει, ούτε θα τη χρησιμοποιούσαμε ποτέ».

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας

Οι ισραηλινές αρχές πρέπει να λογοδοτήσουν για τη διάπραξη του εγκλήματος του απαρτχάιντ εναντίον των Παλαιστινίων, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε καταδικαστική νέα έκθεση. Οι λεπτομέρειες της έρευνας δείχνουν πώς το Ισραήλ επιβάλλει ένα σύστημα καταπίεσης και κυριαρχίας εναντίον των Παλαιστινίων οπουδήποτε το Ισραήλ διατηρεί τον έλεγχο επί των δικαιωμάτων τους. Αυτό περιλαμβάνει Παλαιστίνιες/-ους που διαμένουν στο Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη (ΚΠΕ), καθώς και εκτοπισμένες/-ους πρόσφυγες σε άλλες χώρες.

Η αναλυτική έκθεση των 182 σελίδων με τίτλο «Απαρτχάιντ του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων: Ένα βάναυσο σύστημα κυριαρχίας και ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» τεκμηριώνει πώς οι μαζικές κατασχέσεις παλαιστινιακής γης και περιουσίας, οι παράνομοι φόνοι, οι εξαναγκαστικές μετακινήσεις, οι δραστικοί περιορισμοί κίνησης, και η άρνηση της εθνικότητας και της υπηκοότητας στις/στους Παλαιστίνιες/-ους είναι όλα στοιχεία ενός συστήματος που συνιστά απαρτχάιντ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Αυτό το σύστημα διατηρείται από παραβιάσεις τις οποίες η Διεθνής Αμνηστία κρίνει ότι συνιστούν απαρχάιντ ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όπως ορίζεται στο Καταστατικό της Ρώμης και στην Σύμβαση για το Απαρτχάιντ.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) να εξετάσει το έγκλημα του απαρτχάιντ στην τρέχουσα έρευνά του στα ΚΠΕ, ενώ καλεί όλα τα κράτη να ασκήσουν οικουμενική δικαιοδοσία ώστε να οδηγήσουν τους δράστες του απαρτχάιντ στη δικαιοσύνη.

Η έρευνά μας αποκαλύπτει την αληθινή έκταση του καθεστώτος απαρτχάιντ του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιες/-οι, ανεξαρτήτως του αν ζουν στη Γάζα, στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, στη Χεβρώνα ή στο ίδιο το Ισραήλ, αντιμετωπίζονται ως υποδεέστερη φυλετική ομάδα και στερούνται συστηματικά τα δικαιώματά τους. Διαπιστώσαμε ότι οι βάναυσες πολιτικές του διαχωρισμού, των απαλλοτριώσεων και των αποκλεισμών που ασκεί το Ισραήλ σε όλες τις περιοχές τις οποίες έχει υπό τον έλεγχό του συνιστούν ξεκάθαρα απαρτχάιντ. Η διεθνής κοινότητα έχει υποχρέωση να δράσει.

Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας

«Δεν υπάρχει καμία πιθανή δικαιολόγηση για ένα σύστημα που έχει οικοδομηθεί γύρω από τη θεσμοθετημένη και την παρατεταμένη ρατσιστική καταπίεση εκατομμυρίων ανθρώπων. Το απαρτχάιντ δεν έχει καμία θέση στον κόσμο μας, και τα κράτη που επιλέγουν να κάνουν εκπτώσεις με το Ισραήλ θα βρεθούν από τη λάθος πλευρά της ιστορίας. Οι κυβερνήσεις που συνεχίζουν να παρέχουν όπλα στο Ισραήλ και να το θωρακίζουν από τη λογοδοσία στα Ηνωμένα Έθνη στηρίζουν ένα σύστημα απαρτχάιντ, υπονομεύουν τη διεθνή νομική τάξη και παροξύνουν τα δεινά του παλαιστινιακού λαού. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο την πραγματικότητα του απαρτχάιντ του Ισραήλ, και να εξετάσει τις πολλές οδούς προς τη δικαιοσύνη, οι οποίες παραμένουν ντροπιαστικά ανεξερεύνητες».

Τα ευρήματα της Διεθνούς Αμνηστίας βασίζονται σε ένα αυξανόμενο σύνολο εργασιών από παλαιστινιακές, ισραηλινές και διεθνείς ΜΚΟ, που με εντεινόμενους ρυθμούς αναφέρονται στο πλαίσιο του απαρτχάιντ για να αποδώσουν την κατάσταση που υπάρχει στο Ισραήλ και/ή στα ΚΠΕ.

Προσδιορίζοντας το απαρτχάιντ

Το σύστημα του απαρτχάιντ είναι ένα θεσμοθετημένο καθεστώς καταπίεσης και κυριαρχίας από μια φυλετική ομάδα επί μιας άλλης. Πρόκειται για σοβαρή παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων που απαγορεύεται από το δημόσιο διεθνές δίκαιο. Η εκτεταμένη έρευνα και νομική ανάλυση της Διεθνούς Αμνηστίας, που διενεργήθηκε σε συνεννόηση με εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, καταδεικνύει ότι το Ισραήλ επιβάλλει ένα τέτοιο σύστημα εναντίον των Παλαιστινίων, μέσω νόμων, πολιτικών και πρακτικών που διασφαλίζουν την παρατεταμένη και βάναυση αντιμετώπισή τους στη βάση διακρίσεων.

Στο διεθνές ποινικό δίκαιο, συγκεκριμένες παράνομες πράξεις που διαπράττονται στο πλαίσιο ενός συστήματος καταπίεσης και κυριαρχίας, με την πρόθεση διατήρησής του, συνιστούν το έγκλημα του απαρτχάιντ, που είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Οι πράξεις αυτές παρατίθενται στη Σύμβαση για το Απαρτχάιντ και στο Καταστατικό της Ρώμης, και περιλαμβάνουν παράνομους φόνους, βασανιστήρια, εξαναγκαστικές μετακινήσεις, άρνηση βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηρίωσε πράξεις απαγορευμένες στη Σύμβαση για το Απαρτχάιντ και το Καταστατικό της Ρώμης σε όλες τις περιοχές που ελέγχει το Ισραήλ, αν και αυτές συμβαίνουν πιο συχνά και βίαια στα ΚΠΕ παρά στο Ισραήλ. Οι ισραηλινές αρχές θεσπίζουν πολλαπλά μέτρα ώστε να αρνηθούν σκοπίμως στις/στους Παλαιστίνιες/-ους τα βασικά δικαιώματα και ελευθερίες, περιλαμβανομένων δρακόντειων περιορισμών στις μετακινήσεις στα ΚΠΕ, της χρόνιας υποεπένδυσης στις παλαιστινιακές κοινότητες λόγω διακρίσεων, και της άρνησης του δικαιώματος των προσφύγων να επιστρέψουν. Η έρευνα τεκμηριώνει επίσης εξαναγκαστικές μετακινήσεις, διοικητική κράτηση, βασανιστήρια και παράνομες δολοφονίες τόσο στο Ισραήλ όσο και στα ΚΠΕ.

Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι αυτές οι πράξεις συνιστούν τμήμα μιας συστηματικής και εκτεταμένης επίθεσης, στοχευμένης εναντίον του παλαιστινιακού πληθυσμού, και ότι διαπράττονται με την πρόθεση να διατηρηθεί το σύστημα καταπίεσης και κυριαρχίας. Ως εκ τούτου, οι πράξεις αυτές συνιστούν το έγκλημα του απαρτχάιντ, που είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Οι παράνομοι φόνοι Παλαιστίνιων διαδηλωτριών/-τών είναι ίσως το πιο καθαρό παράδειγμα του πώς οι ισραηλινές αρχές χρησιμοποιούν απαγορευμένες πράξεις για να διατηρήσουν την καθεστηκυία τάξη. Το 2018, οι Παλαιστίνιες/-οι στη Γάζα ξεκίνησαν εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες κατά μήκος του συνόρου με το Ισραήλ, διεκδικώντας το δικαίωμα των προσφύγων να επιστρέψουν, καθώς και τον τερματισμό του αποκλεισμού. Προτού ξεκινήσουν καν οι διαδηλώσεις, ανώτεροι ισραηλινοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι Παλαιστίνιες/-οι οι οποίες/-οι πλησιάζουν το τείχος θα πυροβολούνται. Έως το τέλος του 2019 οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν σκοτώσει 214 αμάχους, συμπεριλαμβανομένων 46 παιδιών.

Η Διεθνής Αμνηστία, υπό το φως των συστηματικών παράνομων φόνων Παλαιστινίων που τεκμηριώνονται στην έρευνά της, καλεί επίσης το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών να επιβάλει καθολικό εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά καθώς και τον εξοπλισμό επιβολής του νόμου, δεδομένων των χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων που έχουν παράνομα δολοφονηθεί από τις ισραηλινές αρχές. Το Συμβούλιο Ασφαλείας πρέπει επίσης να επιβάλει στοχευμένες κυρώσεις, όπως η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, εναντίον των Ισραηλινών αξιωματούχων που εμπλέκονται περισσότερο στο έγκλημα του απαρτχάιντ.

Οι Παλαιστίνιες/-οι αντιμετωπίζονται ως δημογραφική απειλή

Το Ισραήλ, από την ίδρυσή του το 1948, έχει ακολουθήσει μια πολιτική εγκαθίδρυσης και κατόπιν διατήρησης μιας εβραϊκής δημογραφικής πλειονότητας, καθώς και μεγιστοποίησης του ελέγχου επί της γης και των πόρων προς όφελος των Εβραίων Ισραηλινών. Το 1967, το Ισραήλ επέκτεινε αυτή την πολιτική στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας. Σήμερα, όλες οι περιοχές που ελέγχονται από το Ισραήλ συνεχίζουν να διοικούνται με σκοπό να επωφελούνται οι Εβραίες/-οι Ισραηλινές/-οί εις βάρος των Παλαιστινίων, ενώ οι Παλαιστίνιες/-οι πρόσφυγες συνεχίζουν να αποκλείονται.

Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει ότι οι Εβραίες/-οι, όπως οι Παλαιστίνιες/-οι, διεκδικούν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, και δεν αμφισβητούν την επιθυμία του Ισραήλ να αποτελεί την εστία των Εβραίων. Αντιστοίχως, δεν θεωρεί ότι το να αυτοαποκαλείται το Ισραήλ «εβραϊκό κράτος» είναι από μόνο του ενδεικτικό κάποιας πρόθεσης καταπίεσης και κυριαρχίας.

Ωστόσο, η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις έχουν αντιμετωπίσει τις/τους Παλαιστίνιες/-ους ως δημογραφική απειλή και έχουν επιβάλει μέτρα για τον έλεγχο και τη μείωση της παρουσίας και της πρόσβασής τους στη γη στο Ισραήλ και τα ΚΠΕ. Αυτοί οι δημογραφικοί στόχοι αποτυπώνονται πολύ καλά στα επίσημα σχέδια για «εξιουδαϊσμό» περιοχών του Ισραήλ και της Δυτικής Όχθης, περιλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, τα οποία συνεχίζουν να θέτουν χιλιάδες Παλαιστίνιες/-ους σε κίνδυνο εξαναγκαστικής μετακίνησης.

Καταπίεση χωρίς σύνορα

Οι πόλεμοι του 1947-49 και του 1967, η συνεχιζόμενη στρατιωτική εξουσία του Ισραήλ επί των ΚΠΕ και η δημιουργία ξεχωριστών νομικών και διοικητικών καθεστώτων εντός της επικράτειας χώρισαν παλαιστινιακές κοινότητες και τις διαχώρισαν από τις/τους Εβραίες/-ους Ισραηλινές/-ούς. Οι Παλαιστίνιες/-οι είναι γεωγραφικά και πολιτικά κατακερματισμένες/-οι, ενώ βιώνουν διαφορετικά επίπεδα διακρίσεων ανάλογα με το καθεστώς και την περιοχή διαμονής τους.

Οι Παλαιστίνιες/-οι πολίτες στο Ισραήλ επί του παρόντος απολαμβάνουν περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες σε σχέση με εκείνες/-ους στα ΚΠΕ, ενώ τα βιώματα των Παλαιστινίων στη Γάζα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με τα βιώματα όσων ζουν στη Δυτική Όχθη. Παρ’ όλα αυτά, η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι όλες/-οι οι Παλαιστίνιες/-οι υπόκεινται στο ίδιο συνολικό σύστημα. Η αντιμετώπιση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ σε όλες τις περιοχές γίνεται σύμφωνα με τον ίδιο σκοπό: να δίνεται πλεονέκτημα στις/στους Εβραίες/-ους Ισραηλινές/-ούς ως προς τη διανομή της γης και των πόρων, και να μειώνεται η παρουσία και η πρόσβαση των Παλαιστινίων στη γη.

Η Διεθνής Αμνηστία καταδεικνύει ότι οι ισραηλινές αρχές αντιμετωπίζουν τις/τους Παλαιστίνιες/-ους ως κατώτερη φυλετική ομάδα που καθορίζεται από το μη εβραϊκό αραβικό καθεστώς τους. Αυτή η φυλετική διάκριση θεμελιώνεται σε νόμους που επηρεάζουν τις/τους Παλαιστίνιες/-ους σε όλη την έκταση του Ισραήλ και των ΚΠΕ.

Για παράδειγμα, στις/στους Παλαιστίνιες/-ους πολίτες του Ισραήλ αρνούνται την εθνικότητα, με αποτέλεσμα να εγκαθιδρύεται νομική διαφοροποίηση σε σχέση με τις/τους Εβραίες/-ους Ισραηλινές/-ούς. Στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα, όπου το Ισραήλ ελέγχει τα μητρώα του πληθυσμού από το 1967, οι Παλαιστίνιες/-οι δεν έχουν υπηκοότητα και οι περισσότερες/-οι θεωρούνται απάτριδες, που για να ζήσουν και να εργαστούν στα εδάφη απαιτείται να έχουν ταυτότητες από τον ισραηλινό στρατό.

Δεν υπάρχει καμία πιθανή δικαιολόγηση για ένα σύστημα που έχει οικοδομηθεί γύρω από τη θεσμοθετημένη και την παρατεταμένη ρατσιστική καταπίεση εκατομμυρίων ανθρώπων. Το απαρτχάιντ δεν έχει καμία θέση στον κόσμο μας, και τα κράτη που επιλέγουν να κάνουν εκπτώσεις με το Ισραήλ θα βρεθούν από τη λάθος πλευρά της ιστορίας. Οι κυβερνήσεις που συνεχίζουν να παρέχουν όπλα στο Ισραήλ και να το θωρακίζουν από τη λογοδοσία στα Ηνωμένα Έθνη στηρίζουν ένα σύστημα απαρτχάιντ, υπονομεύουν τη διεθνή νομική τάξη και παροξύνουν τα δεινά του παλαιστινιακού λαού. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο την πραγματικότητα του απαρτχάιντ του Ισραήλ, και να εξετάσει τις πολλές οδούς προς τη δικαιοσύνη, οι οποίες παραμένουν ντροπιαστικά ανεξερεύνητες.

Agnès Callamard

Στις/στους Παλαιστίνιες/-ους πρόσφυγες και τους απογόνους τους, που εκτοπίστηκαν στις συγκρούσεις του 1947-49 και του 1967, συνεχίζουν να αρνούνται το δικαίωμα να επιστρέψουν στα προηγούμενα μέρη διαμονής τους. Ο αποκλεισμός των προσφύγων από το Ισραήλ αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, που έχει αφήσει χιλιάδες στην αέναη εκκρεμότητα του εξαναγκαστικού εκτοπισμού.

Στις/στους Παλαιστίνιες/-ους στην προσαρτημένη Ανατολική Ιερουσαλήμ έχει παραχωρηθεί μόνιμη άδεια διαμονής αντί για υπηκοότητα, παρότι αυτό το καθεστώς είναι μονάχα στα λόγια μόνιμο. Από το 1967, σε περισσότερες/-ους από 14.000 Παλαιστίνιες/-ους έχουν ανακληθεί οι άδειες διαμονής υπό τη διακριτική ευχέρεια του Υπουργείου Εσωτερικών, με αποτέλεσμα την εξαναγκαστική μετακίνησή τους έξω από την πόλη.

Λιγότερο πολίτες

Οι Παλαιστίνιες/-οι πολίτες του Ισραήλ, που αποτελούν περίπου το 21% του πληθυσμού, αντιμετωπίζουν πολλές μορφές θεσμοθετημένων διακρίσεων. Το 2018, οι διακρίσεις εις βάρος των Παλαιστινίων αποκρυσταλλώθηκαν σε έναν συνταγματικό νόμο ο οποίος, για πρώτη φορά, κατοχύρωνε το Ισραήλ αποκλειστικά ως «το εθνικό κράτος του εβραϊκού λαού». Ο νόμος προωθεί επίσης την οικοδόμηση εβραϊκών εποικισμών και υποβιβάζει το αραβικό στάτους σε επίσημη γλώσσα.

Η έκθεση τεκμηριώνει πώς οι Παλαιστίνιες/-οι έχουν ουσιαστικά αποκλειστεί από τη μίσθωση του 80% της κρατικής γης του Ισραήλ, ως αποτέλεσμα ρατσιστικών κατασχέσεων γης και ενός πλέγματος νόμων για την κατανομή, τον σχεδιασμό και την οριοθέτηση της γης που εισάγουν διακρίσεις.

Η κατάσταση στην περιοχή Νεγκέβ/Νακάμπ του νότιου Ισραήλ είναι κορυφαίο παράδειγμα του πώς οι ισραηλινές πολιτικές σχεδιασμού και οικοδόμησης σκόπιμα αποκλείουν τις/τους Παλαιστίνιες/-ους. Από το 1948 οι ισραηλινές αρχές εφαρμόζουν ποικίλες πολιτικές για τον «εξιουδαϊσμό» της περιοχής Νεγκέβ/Νακάμπ, μεταξύ άλλων ορίζοντας μεγάλες περιοχές ως φυσικά καταφύγια ή στρατιωτικές ζώνες βολής και θέτοντας στόχους για τη μεγέθυνση του εβραϊκού πληθυσμού. Αυτό έχει ολέθριες συνέπειες για δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιες/-ους Βεδουίνες/-ους που ζουν στην περιοχή.

Τριάντα πέντε χωριά Βεδουίνων, που αποτελούν σπίτι για περίπου 68.000 άτομα, είναι επί του παρόντος «μη αναγνωρισμένα» από το Ισραήλ, που σημαίνει ότι είναι αποκομμένα από την εθνική παροχή ηλεκτρισμού και νερού και ότι στοχοποιούνται για επαναλαμβανόμενες κατεδαφίσεις. Καθώς τα χωριά δεν έχουν κάποιο επίσημο καθεστώς, οι κάτοικοί τους αντιμετωπίζουν επιπλέον περιορισμούς στην πολιτική συμμετοχή και αποκλείονται από το σύστημα υγείας και εκπαίδευσης. Αυτές οι συνθήκες έχουν εξαναγκάσει πολλές/-ούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τα χωριά τους, γεγονός που συνιστά εξαναγκαστική μετακίνηση.

Απαλλοτρίωση

Η απαλλοτρίωση των σπιτιών των Παλαιστινίων και ο εκτοπισμός τους από αυτά είναι βασικός πυλώνας του συστήματος απαρτχάιντ του Ισραήλ. Το ισραηλινό κράτος, από την ίδρυσή του, έχει επιβάλει μαζικές και βάναυσες κατασχέσεις γης εις βάρος των Παλαιστινίων, ενώ συνεχίζει να εφαρμόζει μυριάδες νόμους και πολιτικές ώστε να εξωθεί τις/τους Παλαιστίνιες/-ους σε μικρούς θυλάκους. Από το 1948, το Ισραήλ έχει κατεδαφίσει εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια Παλαιστινίων και άλλα περιουσιακά τους στοιχεία σε όλες τις περιοχές που βρίσκονται υπό τη δικαιοδοσία και τον ουσιαστικό έλεγχό του.

Όπως στην περιοχή Νεγκέβ/Νακάμπ, οι Παλαιστίνιες/-οι στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στην Περιοχή C των ΚΠΕ ζουν κάτω από τον πλήρη έλεγχο των Ισραηλινών. Οι αρχές αρνούνται στις/στους Παλαιστίνιες/-ους οικοδομικές άδειες σε αυτές τις περιοχές, εξωθώντας τες/τους να χτίζουν παράνομες δομές που κατεδαφίζονται ξανά και ξανά.

Στα ΚΠΕ, η συνεχιζόμενη επέκταση των παράνομων ισραηλινών εποικισμών επιδεινώνει την κατάσταση. Η κατασκευή αυτών των εποικισμών στα ΚΠΕ αποτελεί κυβερνητική πολιτική από το 1967. Οι εποικισμοί καλύπτουν σήμερα το 10% της γης στη Δυτική Όχθη, ενώ μεταξύ 1967-2017 περί το 38% της παλαιστινιακής γης στην Ανατολική Ιερουσαλήμ απαλλοτριώθηκε.

Οι παλαιστινιακές γειτονιές στην Ανατολική Ιερουσαλήμ στοχοποιούνται συχνά από οργανώσεις εποίκων οι οποίες, με την πλήρη κάλυψη της ισραηλινής κυβέρνησης, εργάζονται με σκοπό τον εκτοπισμό οικογενειών Παλαιστινίων και την παράδοση των σπιτιών τους στις/στους εποίκους. Μια τέτοια γειτονιά, η Σέιχ Τζαράχ, έγινε τόπος συχνών διαμαρτυριών από τον Μάιο του 2021, καθώς οι οικογένειες πάλευαν να κρατήσουν τα σπίτια τους υπό τις απειλές αγωγών από τις/τους εποίκους.

Δρακόντειοι περιορισμοί στις μετακινήσεις

Από τα μέσα του 1990 οι ισραηλινές αρχές επιβάλλουν ολοένα και πιο αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις των Παλαιστινίων στα ΚΠΕ. Ένα πλέγμα από στρατιωτικά σημεία ελέγχου, μπλόκα, φράχτες και άλλες δομές ελέγχει την κίνηση των Παλαιστινίων εντός των ΚΠΕ και περιορίζει τα ταξίδια τους μέσα στο Ισραήλ ή στο εξωτερικό.

Ένας φράχτης 700 χλμ., που το Ισραήλ συνεχίζει να επεκτείνει, έχει απομονώσει κοινότητες Παλαιστινίων μέσα σε «στρατιωτικές ζώνες», και οι ίδιοι πρέπει να αποκτούν πολλαπλές ειδικές άδειες κάθε φορά που εισέρχονται ή εξέρχονται από τα σπίτια τους. Στη Γάζα, πάνω από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιες/-οι ζουν υπό ισραηλινό αποκλεισμό που έχει προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση. Είναι σχεδόν αδύνατον οι κάτοικοι της Γάζας να ταξιδέψουν στο εξωτερικό ή προς τις υπόλοιπες περιοχές των ΚΠΕ, και στην πραγματικότητα είναι αποκλεισμένες/-οι από τον υπόλοιπο κόσμο.

Για τις Παλαιστίνιες/-ους, η δυσκολία να ταξιδέψουν εντός και από και προς τα ΚΠΕ είναι μια συνεχής υπενθύμιση της ανημποριάς τους. Η παραμικρή κίνησή τους υπόκειται στην έγκριση του ισραηλινού στρατού, και η πιο απλή καθημερινή δραστηριότητα σημαίνει την περιήγηση σε ένα πλέγμα βίαιου ελέγχου.

Agnès Callamard

«Το σύστημα αδειών στα ΚΠΕ είναι εμβληματικά ενδεικτικό των επαίσχυντων διακρίσεων του Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων. Ενώ οι Παλαιστίνιες/-οι είναι ακινητοποιημένες/-οι στους αποκλεισμούς, κολλημένες/-οι για ώρες στα σημεία ελέγχου, ή περιμένουν να έρθει ακόμα μία άδεια, οι Ισραηλινές/-οί πολίτες και έποικοι μπορούν να μετακινούνται όπως επιθυμούν».

Η Διεθνής Αμνηστία εξέτασε καθεμία από τις δικαιολογίες περί ασφάλειας που επικαλείται το Ισραήλ ως βάση για την αντιμετώπιση που επιφυλάσσει στις/στους Παλαιστίνιες/-ους. Η έρευνα δείχνει ότι, ενώ ορισμένες πολιτικές του Ισραήλ μπορεί να έχουν σχεδιαστεί για την επίτευξη θεμιτών σκοπών ασφάλειας, έχουν ωστόσο εφαρμοστεί με βαθύτατα δυσανάλογο τρόπο και με τρόπο ο οποίος εισάγει διακρίσεις, που αποτυγχάνουν να συμβαδίζουν με το διεθνές δίκαιο. Άλλες πολιτικές δεν έχουν καμία εύλογη βάση στην ασφάλεια, και έχουν σαφώς διαμορφωθεί με σκοπό την καταπίεση και την κυριαρχία.

Η πορεία προς το μέλλον

Η Διεθνής Αμνηστία παρέχει πολυάριθμες συγκεκριμένες συστάσεις για το πώς οι ισραηλινές αρχές μπορούν να διαλύσουν το σύστημα του απαρτχάιντ, και τις διακρίσεις, τους διαχωρισμούς, και την καταπίεση που το συντηρούν.

Η οργάνωση καλεί να μπει ένα τέλος στη κτηνώδη πρακτική της κατεδάφισης σπιτιών και των αναγκαστικών εξώσεων ως ένα πρώτο βήμα. Το Ισραήλ πρέπει να παρέχει ίσα δικαιώματα σε όλες/-ους τις/τους Παλαιστίνιες/-ους στο Ισραήλ και τα ΚΠΕ, σύμφωνα με τις αρχές των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Οφείλει να αναγνωρίσει το δικαίωμα των Παλαιστίνιων προσφύγων και των απογόνων τους να επιστρέψουν στο σπίτι όπου ζούσαν οι ίδιες/-οι ή οι οικογένειές τους, και να παρέχουν στα θύματα παραβιάσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας πλήρεις επανορθώσεις.

Η κλίμακα και η σοβαρότητα των παραβιάσεων που τεκμηριώνονται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας συνιστά έκκληση για δραστικές αλλαγές στο πώς η διεθνής κοινότητα προσεγγίζει την κρίση ανθρώπινων δικαιωμάτων στο Ισραήλ και τα ΚΠΕ.

Όλα τα κράτη μπορούν να ασκήσουν οικουμενική δικαιοδοσία επί των ατόμων που εύλογα θεωρούνται ύποπτα για τη διάπραξη του εγκλήματος του απαρχάιντ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και τα κράτη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για το Απαρτχάιντ έχουν υποχρέωση να το πράξουν.

Η διεθνής απόκριση στο απαρτχάιντ δεν πρέπει πλέον να περιορίζεται σε αόριστες καταδίκες και αοριστολογίες. Αν δεν αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα αίτια, οι Παλαιστίνιες/-οι και οι Ισραηλινές/-οι θα παραμείνουν παγιδευμένες/-οι στον κύκλο βίας που έχει καταστρέψει τόσες ζωές.

«Το Ισραήλ πρέπει να διαλύσει το σύστημα του απαρχάιντ και να αρχίσει να αντιμετωπίζει τις/τους Παλαιστίνιες/-ους ως ανθρώπινα όντα με ίσα δικαιώματα και αξιοπρέπεια. Μέχρι τότε, η ειρήνη και η ασφάλεια θα παραμένουν μακρινή προοπτική τόσο για τις/τους Ισραηλινές/-ούς όσο και για τις/τους Παλαιστίνιες/-ους».

Agnès Callamard