Ουκρανία: Οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποφύγουν τις τριβές με τον Ζελένσκι

Οι ΗΠΑ και οι άλλες δυτικές χώρες έχουν εκφράσει την αμέριστη συμπαράστασή τους στην Ουκρανία απέναντι σε αυτό που θεωρούν ότι είναι η απειλή και η επιθετικότητα της Ρωσίας. Έχουν προσπαθήσει να στείλουν το μήνυμα στη Μόσχα ότι τυχόν κίνησή της θα έχει κόστος, έχουν προσφέρει εξοπλισμό στην Ουκρανία και έχουν ανεβάσει τους πολιτικούς και διπλωματικούς τόνους.

Μάλιστα αυτό έχει πάρει και τη μορφή ενός ιδιότυπου επικοινωνιακού πολέμου με τις δυτικές κυβερνήσεις να τροφοδοτούν τα ΜΜΕ συνολικά τη σφαίρα της δημοσιότητας με υλικό που παραπέμπει σε ένα ιδιαίτερα άμεσο ενδεχόμενο πολεμικής σύγκρουσης, κάτι που προφανώς παραπέμπει στην εκτίμηση ότι με αυτόν τον τρόπο στην πολιτική πίεση προς τη Μόσχα προστίθεται και μια ακόμη μεγαλύτερη επικοινωνιακή πίεση, μια μάχη γύρω από το ποιο αφήγημα θα καταστεί κυρίαρχο στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο στις ΗΠΑ ή τη Βρετανία, λιγότερο έντονο σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπου ιδίως η Γαλλία και η Γερμανία έχουν – συγκριτικά – πιο χαμηλούς τόνους.

Η προσπάθεια Μπάιντεν για ισορροπία με τον Ζελένσκι

Ωστόσο, την ίδια στιγμή ο Τζο Μπάιντεν καλείται να βρει και μια ισορροπία στη σχέση με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι.

Αρχικά, ήταν ο Ζελένσκι εκείνος που εγκάλεσε τον Μπάιντεν, όταν ο τελευταίος είχε υπαινιχθεί ότι εάν η επιθετική ενέργεια της Ρωσίας είναι μικρής κλίμακας, τότε η Δύση δεν θα παρέμβει. Το αποτέλεσμα ήταν έκτοτε η ρητορική των ΗΠΑ να ανέβει και κάνουν σαφές ότι το κόστος για τη Ρωσία θα είναι μεγάλο σε κάθε περίπτωση.

Όμως, στη συνέχεια, ήταν ο Ζελένσκι που διαμαρτυρήθηκε επειδή οι ΗΠΑ ανέβαζαν πάρα πολύ τους τόνους και διαμόρφωναν κλίμα άμεσου κινδύνου. «Δεν χρειαζόμαστε αυτόν τον πανικό», ήταν η αποστροφή του όταν οι δυτικές κυβερνήσεις ανακοίνωσαν την απομάκρυνση των οικογενειών των διπλωματών τους στο Κίεβο.

Το αποτέλεσμα ήταν πάλι να «διορθώσουν» τον τόνο οι ΗΠΑ τους με την εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου να δηλώνει ότι πλέον οι ΗΠΑ δεν θα χρησιμοποιούν τον όρο «επικείμενη» για την επίθεση, καθώς αυτό θα έστελνε το μήνυμα ότι υπάρχει μια ειλημμένη ρωσική απόφαση για επίθεση.

Οι σύνθετες προτεραιότητες μιας σύγκρουσης και των εμπλεκομένων σε αυτή

Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με διαφορετικές προτεραιότητες που υπάρχουν σε αυτή την κρίση. Προφανώς και η Ουκρανία θέλει την δυτική υποστήριξη, καθώς θεωρεί ότι αυτό θα οδηγήσει στο να αντιμετωπίσει την πίεση από τη Ρωσία, ενώ και για τον ίδιο τον  Ζελένσκι, που έχει κάνει επένδυση στον εθνικισμό, είναι ένα προσωπικό στοίχημα.

Όμως, προφανώς η πρόωρη δημιουργία κλίματος πανικού είναι ιδιαίτερα προβληματική για το Κίεβο και από κοινωνική και από οικονομική άποψη, εξ ου και το αίτημα οι τόνοι να είναι πιο χαμηλοί.

Από την άλλη, οι δυτικές κυβερνήσεις και ιδίως η αμερικανική και η βρετανική έχουν όντως εμπλακεί σε μια πολύ σκληρή «επικοινωνιακή» φόρτιση του ζητήματος, με συστηματική επιθετική ρητορική, που θα έλεγε κανείς ότι είναι ως να προσπαθεί να «αντισταθμίσει» τα όρια της πραγματικής υλικής υποστήριξης που θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Ουκρανία.

Σε αυτή την «επικοινωνιανή» φόρτιση φαίνεται να συγκλίνουν τόσο αυτοί που πιστεύουν ότι έτσι ασκείται μια προκαταβολική πίεση στη Ρωσία ώστε να υποχωρήσει, όσο και αυτοί που θεωρούν ότι ένα «κλίμα σύγκρουσης» θα σπρώξει τελικά τα πράγματα σε μια σύγκρουση που θα μπορέσει να αποτελέσει την αφετηρία για πολύ πιο αποφασιστικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας.

Όμως, την ίδια στιγμή ακόμη και για την Ουκρανική κυβέρνηση, το να σπρωχτούν τα πράγματα σε σύγκρουση δεν είναι απαραίτητα η καλύτερη επιλογή. Ανεξαρτήτως ρητορικής, τυχόν πολεμική ανάφλεξη θα έχει μεγάλο κόστος κατεξοχήν για την Ουκρανία, όποιος και εάν είναι  ο συσχετισμός που θα διαμορφωθεί μετά.

Επιπλέον, υπάρχει ο φόβος στην Ουκρανία ότι όλη αυτή η κλιμάκωση της πίεσης στη Ρωσία θα μπορούσε τελικά να έχει ως αποτέλεσμα όντως να μπορέσουν να βρουν ένα σημείο ισορροπίας ΗΠΑ και Ρωσία πάνω στο θέμα, με όρους όμως που δεν θα είναι οι καλύτεροι για το Κίεβο, π.χ. με μια δρομολόγηση καθεστώτος αυτονομίας για τις ανατολικές επαρχίες (κάτι που ήταν εξαρχής και ορίζοντας της διαδικασίας που όρισαν οι Συμφωνίες του Μινσκ). Αντιθέτως, το Κίεβο θα προτιμούσε η πίεση στη Ρωσία να συνεχιστεί έντονη αλλά όχι στην κατεύθυνση μιας επίλυσης που δεν θα αντιστοιχούσε στο διακηρυγμένο στόχο της «ανακατάληψης» των ανατολικών επαρχιών και της Κριμαίας.

Βεβαίως, την ίδια στιγμή το γεγονός ότι ο Κίεβο αυτή τη στιγμή ζητά λιγότερο «πολεμοχαρείς» τόνους επίσης διευκολύνει τις ΗΠΑ και τις άλλες δυτικές χώρες, καθώς τους δίνει μια εξασφάλιση ότι στο ίδιο το πεδίο της σύγκρουσης τα πράγματα δεν μπαίνουν σε τροχιά ανεξέλεγκτης σύγκρουσης, ουσιαστικά να μπορούν να πιέζουν αλλά όχι με όρους «πρόκλησης» (ιδίως από τη στιγμή που ούτε στη Δύση θεωρούν όλοι ευκταία μια σύγκρουση σήμερα).

Σε κάθε περίπτωση αυτές οι ταλαντεύσεις καταδεικνύουν ότι ανεξαρτήτως ρητορικής και «επικοινωνιακής» φόρτισης η αντιπαράθεση παραμένει σύνθετη και στον πυρήνα της πολεμική και ότι διάφορες πλευρές εκτιμούν ότι δεν θα ήταν καλό να μιλήσουν πρόωρα τα όπλα.